Köşe Yazıları

Ölçeği kaçırmak – Ali Serdar Gültekin

0
Ivanpah güneş enerji santrali

Ivanpah güneş enerji santrali

Brattle Group danışmanlık firmasının 13 Temmuz’da yayımladığı, Colorado’da yer alan Xcel Energy isimli 300 MW kapasitede ortak ölçek olarak nitelendirilen bir tesiste yaptığı çalışmaya göre, bireysel kullanımda olan güneş panellerinin kurulumu şirketlere ait olan büyük ölçekli yatırımların 2019’da iki katı olacakmış. Duy da inanma. Şirketler ev yapımı elektrikten daha ucuz elektrik sağlayacaklar. Gerçi rapor sağlayacaklar demiyor, onlara maliyeti düşecek diyor. Artık tüketici açısından kısmet demek gerek sanırım.

Konu aslında şaşırtıcı değil. Çalışma kısmen Edison Elektrik Enstitüsü tarafından karşılanmış durumda. Enstitünün 2013’te yayımlanmış bir raporunda dağınık hale gelen güneş enerjisinden elektrik üretiminin gelirler üzerinde “yıkıcı” etkileri olduğu beyan ediliyordu. Enstitünün üyeleri de büyük ölçekli güneş enerjisi yatırımı olanlar ya da tüketiciye yüksek fiyatları dayatanlar. Sözün kısası bu kişiler küçük ölçekli güneş enerjisi kullanımını istemiyorlar. Yakın tarihli başka bir rapor ise Wal-Mart destekli First Solar’dan çıkma. Onlar da çatılardan sökün bunları karlara zarar veriyor diyorlar.

Bu iki sistemi kendi içinde biraz kıyaslayabiliriz. Güneş panelini çatıya koymak ya da Çin’in bu sıralar hırsla istediği gibi Gobi çölünü panelle doldurmak arasındaki farklardan söz ediyorum.

Mesela Clean Coalition’ın (Temiz Koalisyon) 2011 tarihli raporu büyük ölçekli güneş enerjisi yatırımlarının maliyetlerinin, enerji nakil hatlarına erişimi (çoğunlukla da yüksek maliyetlerle inşasını) gerektirdiği için düşmeyeceğini ifade ediyor. Ayrıca rapor yerinde üretimin büyük yatırımlar karşısında hatlardaki kayıplar, düşük dağıtım hattı bakim maliyetleri, tüketimde esneklik gibi avantajlarını da sıralıyor.

Örnek olarak enerjisinin 25%’sini yenilenebilirden, 7%’sini sadece güneşten karşılayan Almanya’ya bakılabilir. Güneş panellerinin yaklaşık olarak 70%’si 500 kW’tan düşük. Karşılaştırmayı derinleştirirsek Amerika’da 550 MW’lık Topaz Solar isimli güneş enerjisi santrali 7 yıl gibi bir sürede tasarlanıp inşa edilirken yaklaşık 8,000 MW’lık güneş paneli konutlara ve iş yerlerine kurulmuştu.

Küresel iklim değişimi ve sera gazı emisyonların azaltılması konusunda en büyük desteklerden biri güneş enerjisine veriliyor fakat birçok zaman gerçek bir sistem eleştirisi yapılmıyor. Bu da sıradan tüketiciyi dev santral projelerini desteklemek gibi hatalı bir noktaya sürüklüyor. Mesela Google dev sunucularını serin tutmak ve en çok tercih edilen arama motoru olarak kalmak için 1.5 milyar doları gözden çıkararak Texas’ta rüzgar çiftlikleri, Mojave Çölünde Ivnapah güneş santrali gibi dev ölçekli işlere girişiyor. Ayrıca SolarCity’ye 300 milyon $ destek olarak 25,000 konuta “leasing” usulü güneş paneli kurmak gibi çok büyük bir işe girişebiliyor.

Fortune 500 şirketleri için yenilenebilir enerji iştah kabartıcı yepyeni bir yatırım aracı haline gelmiş durumda. Müşterilerin az ya da çok şirketlerden sürdürülebilirlik beklentileri, yatırımlar için cazip teşvikler ve Fortune dergisine göre bu en büyük şirketlerin gezegenin kaderi konusunda kaygı duymaları bu yatırımların gerçekleşmelerinin başta gelen sebepleri. Gerçekte olansa kimileri zenginlemeyi hızla sürdürürken doğanın ve yoksulların buna tahammül etmelerini istemek.

Arzu edilenin 20 yüzyıl zihniyetindeki enerji tekelini üretici şirket ya da devlet destekli kurum ya da kuruluşların kaybetmek istememesi olduğu oldukça net görülebiliyor. Bundan ötürü de ölçek konusunun sürdürülebilirlikte bile artık ayarı kaçıyor.

Ali Serdar Gültekin

You may also like

Comments

Comments are closed.