By 
ZONGULDAK – İklim Adaleti Koalisyonu ve Yeşil Sol Parti üyeleri, çeşitli ekoloji derneklerinden aktivistler ve vatandaşlar Çaycuma’da bir araya geliyor. Yeşil Gazete’nin de kamp çantası hazır; beş günlük kamp için 17 Ağustos’ta yollara düşüyoruz.
Sabah saat 9.00’da Kadıköy’den ekoloji aktivistleriyle birlikte yola çıkıyoruz. Kampa yolculuk minik bir minibüste 11 kişiyle başlıyor.
Ağaçların arasında
İstanbul’dan Çaycuma’ya yedi saatlik yolculuğun sonlarına doğru gözlerinizi ağaçlar kaplıyor. Ancak bu, yolculuğun yalnızca bir saatlik kısmı.
Bu ana kadar ormanlık alanları delip geçen taş ocaklarıyla, çevresinde tozdan bir fanus varmışçasına görünen fabrikalarla, suyu çekilmiş ırmakla baş başasınız. Bir noktada sizi tarihi 1937’lere varan, kömür nakliyesi için işletmeye açılmış Filyos-Çatalağzı demiryolu hattı takip ediyor. Kömürlerin taşındığı yoldan usulca Zonguldak’tan, Filyos’tan geçiyorsunuz.
Çaycuma’ya yolculuk, son durakta yaklaşık 70 kişiyi buluyor.
Kampa katılan 7’den 70’e yurttaşları ekolojik yıkımdan, LGBTİ+ haklarına; ekonomik krizden, aktivizme kadar çeşitli alanlar forum ve atölyeler bekliyor.
Kaygı ve umutsuzluk
Çadırların kurulmasının ardından kendimizi birden felsefe üzerine Metin V. Bayrak’ın moderatörlüğünde yapılan etkinlikte buluyoruz.
Çaycuma’da bir araya gelenler birbirlerine, insan ilişkilerinde çoğunlukla çok daha sonraki evrelerde konuşulan duygularından, kaygılarından bahsediyor.
İkili konuşmalardan yükselen ortak duygular var: Kaygı ve umutsuzluk. Gelecek kaygıları, mücadele ederek hayatta kalmak, gözaltına alınmanın travmaları ve özlem üzerine konuşuluyor.
Madenci mendili
Zonguldak Çevre Koruma Derneği‘nden tiyatro sanatçısı, müzisyen ve yazar Fahri Bozbaş’ın kömürün karası üzerine gerçekleştirdiği tiyatro gösterisinde ise en çok madenci mendili dikkat çekiyor.
Bozbaş, madencinin akan kanından ve terinden bahsediyor. Kanın ve terin birbirine karıştığı keten dokuma bir mendilin şarkısını dinliyoruz:
“Mendilim keten dokuma
Çalışırım soluk soluğa
Ciğerim kömürden körük
Mendilim bağlı boynuma”
Zonguldak ve kömür kokusu… Bunu takiben de termik santraller…
2022 Mart sonu itibarıyla kurulu gücün kaynaklara dağılımında linyit, ithal kömür, taş kömürü ve asfaltitin payı yüzde 20,3 boyutunda.
Türkiye’nin 2020’deki sera gazı emisyonlarının yüzde 25’i de kömürden kaynaklanıyor.
İklim Adaleti Koalisyonu’ndan Levent Büyükbozkırlı Türkiye’de hükümetin ve şirketlerin söylemlerine göre enerji arzı ihtiyacının aslında doğru olmadığına dikkat çekiliyor.
Zonguldak Çevre Koruma Derneği Başkanı Ahmet Öztürk ise Zonguldak’taki ekolojik yıkımları aktarıyor.
Bir ağacın rahatı nasıl kaçar?
Alaplı’dan Erdemir‘e, Ereğli‘den Çaycuma‘ya kadar çeşitli çevre tahribatlarına dikkat çeken Öztürk, Alaplı’daki Anıt Ağacı’na işaret ediyor.
Ağaç, dört bin yaşını geçeli bir yüz yıl olmuş. Etrafında koruma yerine altın ve bakır arandığını, cüruf tesisi açılmaya çalışıldığını söyleyen Ahmet Öztürk, ağacın bile rahatının kaçırılmaya çalışıldığını aktarıyor.
Kirlilik turizmi
OYAK Maden Metalürji‘nin ana şirketi olan Erdemir’in fabrikasına değinen Öztürk, balıkçı kasabasının endüstri kentine dönüşümünü anlatıyor ve Zonguldak’taki tahribata ilişkin şunları aktarıyor:
“Kömür Ereğli’de çok ciddi bir kirlilik kaynağı. Kandilli Borcam‘da ise silis çıkarılıyor.
Çatalağzı’nda da bir tür turizm gelişti: Kirlilik turizmi. Işıkveren’le birlikte Türkiye’de dağıtımı başlıyor. Biz önceden Işıkdere ile çok iftihar ederdik ‘Ticari niteliği olmayan kömür, Işıkdere’de yakılıyor ve Türkiye’ye ışık saçıyor’ diye. O zaman bilmiyorduk. Çocuktuk. “
Bugünün çocuklarının da arasında bulunduğu kampçılarla birlikte Zonguldak’taki ekolojik yıkım üzerine konuşmalar yapılıyor. Kampın gündem maddesi doğa, özgürlük ve aktivizm.
Gübre için milyarlarca lira yatırım öngörülen şirket vergiden muaf
Bir sonraki durağımız ise Filyos olacak. 596 hektardaki Filyos Endüstri Bölgesi… Alanın tamamı gübre fabrikası için Tosyalı Holding’e devredilmiş durumda. Bugün ise Resmi Gazete‘de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla duyurulan yeni bir karar var.
Karar kapsamında şirkete gümrük vergisi muafiyeti, KDV iadesi ve istisnası, yüzde 100 vergi indirimi, 10 yıl sigorta primi işveren hissesi desteği, 75 milyon TL nitelikli personel desteği gibi ayrıcalıklar sağlandığı görülüyor.
Gübre üretimi için öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 31 milyar 500 milyon TL.
Comments