Doğanın katili Cengiz Holding’den şimdi de mor yıkama

Bugüne kadar doğada her türlü yıkıma sebebiyet veren, adı sık sık ‘rant’, ‘beşli’ ve ‘çete’ gibi kelimelerle telaffuz edilen Cengiz Holding bu kez de mor yıkamaya (purplewashing) imza attı. Ekokırım faili Cengiz Holding, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla kadın gücüne dikkat çeken bir reklam filmi paylaştı. Kazdağları’nda mücadele veren ekofeminist aktivistlerden Füsun Kayra, Cengiz Holding’in kendisini aklama çabasına karşı şunları dile getirdi:

“Ellerinin kirli olduğunu biliyoruz ve bunu bu şekilde temizleyemez Cengiz Holding. “

Cengiz Holding “8 Mart Dünya Kadınlar Günü” için reklam filmi yayınladı. Filmde, Cengiz Holding’in grup şirketi Eti Bakır’ın desteklediği Kastamonu Dinamik Spor Kulübü’nün kadın hentbol takımı ile şirketin Siirt, Küre, Mazıdağı, Ankara, Samsun, Adıyaman ve Murgul tesislerinde çalışan kadın mühendisleri kamera karşısına geçti.

Filmin duyurusunda da ekokırım faili Cengiz Holding’den “Faaliyette bulunduğu her alanda ve sosyal sorumluluk projelerinde kadınları önceliklendiren; toplumsal cinsiyet eşitliği ilkesiyle kadınların hayatın her alanında söz sahibi olmasına odaklanan Cengiz Holding” diye bahsedildi.

Ancak Cengiz Holding’in ekokırım yüzü çok daha farklı şeyler söylüyor.

‘Tam bir ahlaksızlık’

Kazdağları’nda mücadele veren ekofeminist aktivistlerden Füsun Kayra, Cengiz Holding’in söz konusu reklam filmini şöyle yorumluyor:

“Bu gerçekten ahlaksızlık. Kadın hareketi üzerinden kendine alan açma hali, kendini sempatik gösterme hali, bunları 8 Mart gibi kadın hareketi için çok kritik önemde olan bir günü kullanarak yapması tam bir ahlaksızlık. Başında cinsiyetçi küfürüyle meşhur Mehmet Cengiz gibi bir adamın bulunduğu şirket yapısının ekibinden çıkmış olması da ayrı gündeme getirilmesi gereken bir şey diye düşünüyorum. Biz kimin ne olduğunu biliyoruz. Kadın hareketi kimin ne olduğunu biliyor. Ekoloji hareketindeki kadınlar olarak biz Cengiz Holding’in ne anlama geldiğini biliyoruz. Haliyle kendi desteklediği, sponsor olduğu spor oluşumundaki kadınları kullanarak, bünyesinde çalıştırdığı kadınları malzeme ederek böyle bir reklam hazırlanmış olması ne onu aklar, ne böyle bir aklama çabasına hizmet eder, ne de o kadınların orada kendilerini daha iyi hissetmesini sağlar.

Ellerinin kirli olduğunu biliyoruz ve bunu bu şekilde temizleyemez Cengiz Holding. Buna izin verilmemesi gerekiyor. Bu tarz reklam içerikleri çok fazla üretiliyor, 8 Mart dolayısıyla bir sürü şirket yapacak. Yine Cengiz Holding dışında doğa tahribatına izin veren bu alanlarda çalışan pek çok şirket de bunları yapacak eminim ki.”

‘Cengiz Holding’in kadınlara nasıl davranacağını çok iyi biliyoruz’

Cengiz Holding’in Kazdağları’ndaki tutumunu sorduğumuz Kayra, “Cengiz Holding’in yörede yapmaya çalıştığı, şu an daha maden açılmadığı, daha katliam sürecini işletmeye başlayamadıkları, tabiki çok tepki koyduğumuz için, oradaki kadınların birebir maruz kalacakları bir ortam henüz oluşmuş durumda değil. Daha kendini sevimli göstermeye, bu reklamdaki gibi bir imaj çizmeye, kadınların yanında, kadın gücüne inanan ya da işte oradaki yerel köylü kadınların yanında duran, onlara destek olmaya çalışan bir imaj çizme dönemindeyiz şu an. Ama bu Artvin için bu böyle değil. Biz daha o sürece geçmedik Cengiz’le, umarım da geçmeyiz tabii diyor ve ekliyor:

“Ağaçların kesildiği, hayvancılık yapan kadınların meraları ellerinden alındığında, toprakları gasp edildiğinde, suları havaları toprakları kirlendiğinde oradaki yetkililerin, Cengiz Holding’e çalışan şirketlerin elemanlarının kadınlara nasıl davranacağını çok iyi biliyoruz biz.”

‣[Bir konu/k] İkizdere’nin kızından köyün mücadelesi: Bir milat olarak Cengiz İnşaat
‣Cengiz Holding binası önünde gözaltına alınan aktivistlerin davası görüldü 

Kayra, “Haklarında bir sürü asılsız davalar açılacak. Ellerinden alınan meraları, toprakları, hayvancılık, geçim kaynakları dışında direkt kişisel olarak hedefe konulacaklar. Hedef gösterilecekler. Evet, kadın güçlü bu mücadeleleri yürütüyor çünkü ekoloji hareketinde, yerelde özellikle. Cengiz Holding gibi şaşalı şirketlere karşı yürütüyor bu mücadeleyi. Ama bu kadınları, o kadınların gücün o zaman desteklemeyecek Cengiz Holding” diyerek reklam içeriğinin alt metninde de vahşi madencilik ve şirketin statüsüne ilişkin mesajlar okunabileceğine değiniyor:

“Reklam içeriğinde de sanki bir eril ağzın/aklın, madencilik kafasının tezahürleri gibi de lanse edilmiş kadının gücü. Biraz onunla da ilişkilendirilmiş büyük şaşalı, yapacakları vahşi madenciliğin gücünü de tasavvur etmemizi sağlayacak bir şey gibi… Kadın gücünden bahsetmiyorum, figürler sadece Cengiz Holding’in desteklediği kadınlar ya da çalıştırdığı kadın mühendisler belki ama kurguda geçen metin, alt söylem, aslında tam da kendi madencilikleri, güçleri, şirket olarak bulundukları pozisyonun gücü üzerinden bir söylem üretmiş. Alt metin öyle okunuyor.”

Cengiz Holding’in icraatleri

Öncelikle Cengiz Holding ülkenin birçok noktasında, iklim kriziyle mücadelede birer karbon yutakları olan ormanlarda ekokırıma sebebiyet verdi.

‣Cengiz-Kalyon ortaklığına Cerattepe’de üç ruhsat
‣Cerattepe’de doğa katliamı

Artvin’de Cengiz Holding’in bünyesindeki Eti Bakır’ın ekokırıma karşı verilen protesto sürecinden bir kare.

İklim krizine karşı en savunmasız gruplar içerisinde bulunan kadınlar, LGBTİ+‘lar, yoksul kesimler ve en çok bölgedeki yurttaşlar ekokırımlardan olumsuz bir şekilde etkileniyor.

Cengiz Holding ise yaptığı ekokırımlarla dezavantajlı kesim olan kadınları daha da dezavantajlı bir noktada bırakarak mağduriyetin boyutunu yükseltiyor. Ancak şirket bunların aksine filmde göstermelik bir şekilde kadınların yanında olduğunu dile getiriyor.

Halilağa Bakır Madeni projesi için Cengiz Holding’e karşı açılan davanın bilirkişi keşfinden;
“Biz Kazdağları’nın korunmasını istiyoruz, maden istemiyoruz. Biz köylüler köyümüzde yaşamak istiyoruz. Torunlarımıza bi köyümüz yok demek istemiyoruz. Havamıza suyumuza dokunmasınlar!!” pic.twitter.com/gU4AGG7jvq

— Kazdağları Ekoloji Platformu (@EkolojiKaz) December 5, 2023

Çevreye verdiği zararlarla adından sıkça söz ettiren Cengiz Holding’in hayata geçirdiği ve geçirmek istediği bazı projeler şöyle:

• Holding, İstanbul’un ekolojisine ciddi zararlar veren İstanbul 3. Havalimanı projesinin ihalesini Mapa, Limak, Kolin ve Kalyon ile beraber alan şirketlerden biri.
• Holding, Artvin Cerattepe‘de 2016’da maden arama ve çıkarma çalışmalarına başladı. Maden arama çalışmaları için holdinge yeni ruhsatlar verildi.
• Cengiz Holding, Kazdağları‘nda yıllardır arama faaliyetleri sürdüren Truva Bakır İşletmeleri A.Ş maden işletmesini, Liberty Gold ve Teck Resorurces’dan satın aldı. Alamos Gold‘un yerli ortağı Doğu Biga Madencilik, Kazdağları’nda 2019 yılında biten inşaat ruhsatının yenilenmemesinden dolayı bölgedeki çalışmalarına son vermişti.
• Holding, Rize İyidere’de İyidere Lojistik Liman Projesi‘nin yapımını üstlenmiş, projeye taş temin etmek için İkizdere’de taş ocağı yapımına başlamıştı. İkizderelilerin taş ocağına karşı mücadelesi uzun süredir devam ediyor.
• Holding, Çanakkale Bayramiç’te faaliyete geçirilmek istenen Halilağa Bakır Madeni Projesi‘ni yapmak için de çalışmalarını tüm hızıyla sürdürüyor.
• Cengiz Holding’e bağlı Cengiz Elektrik Şirketi, Diyanet İşleri Başkanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın ardından İçişleri Bakanlığı’nın da milyonlarca liralık elektrik enerjisi ihalesini aldı.
• Holding, bunların yanında Akkuyu Nükleer Santral Limanı, Ordu-Giresun Havalimanı Rize-Artvin Havalimanı, Ankara Hızlı Tren Garı, Hüseyin Avni Paşa Korusu gibi birçok projenin yapım işlerinde de yer aldı.