İzmir‘in Karaburun ilçesinde, Lodos Karaburun Elektrik Üretim A.Ş.‘ye ait Karaburun Rüzgar Enerji Santrali’nin (RES) kapasite artışı projesine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı‘nın verdiği ÇED onayı yargıya taşındı.
Karaburun Sivil İnisiyatifi, Küçükbahçe ve Parlak muhtarlıkları ile Karaburun Belediyesi adına açılan iptal davası İzmir 7.İdare Mahkemesi’nde görülecek.
RES’ler, toplam yüzölçümü 484 km2 olan Karaburun Yarımadası üzerinde yaklaşık 430 km2’lik bir alana yayılmış durumda, yani yarımadanın yüzde 89’luk bölümü RES projelerine tahsis edildi.
Karaburun Sivil İnisiyatifi, davayla ilgili yaptığı açıklamada, şirkete ve hükümete seslenerek; “Yeter artık: Yarımadada köylere, köylüye, tüm yaşayanlara, doğaya, ekolojiye yerele kulak vermediniz. Kapasiteyi de sınırı da çoktan aştınız” dedi.
İlçenin Yaylaköy, Küçükbahçe, Bozköy, Parlak, Haseki, Tepeboz ve Saip mahallelerini etkileyecek kapasite artışıyla şirket, üretimi 268 MWM/268 MWE’den 455.16 MWE/455.15 MWE’ye çıkarmak istiyor.
Özel arazilere, müşterek alanlara ve meralara 128 türbin
Yarımadanın yüzde 61’ini kiralayan Lodos A.Ş’nin ikinci RES kapasite artışı ve GES projesi 2024 yılında “ÇED Olumlu” onayını almıştı. İnşa edilen ilk 50 türbin için Yaylaköy “afet bölgesi” ilan edildi. Şimdi de 37 türbinlik RES kapasite artışı projesinin ardından gelen ikinci kez verilen onayla şirket sekiz mahalleye daha 41 türbin kurmayı; böylece türbinleri 128’e çıkarmayı planlıyor.
Lodos Enerji, RES türbini kurduğu alanlara Güneş Enerji Santralleri de (GES) inşa etmeyi planlıyor.
Bölge halkı, uzun yıllardır geçim kaynaklarını sağladıkları müştereklerine, mera alanlarına ve hatta kendi özel arazilerine erişimin engellendiği ve bu denli “ağır” enerji yatırımının alandaki biyoçeşitliliğe, orman varlığına, bitki örtüsüne ve yerel ekonomiye zarar verdiği gerekçesiyle hukuki mücadele veriyor, itirazlarını eylemlerle dile getiriyor.
Rapor: Karaburun Yarımadası’nın yüzde 89’u RES’lere tahsis edildiKaraburun’da tarım ve sit alanlarına RES ve GES gerginliğiKaraburun’da Lodos Enerji’nin 41 RES türbinine itiraz edildi: Kadim kültür yok ediliyorKaraburun’da RES’lerden sonra GES tartışmasıKaraburun’daki RES projesi Anayasa Mahkemesi’ne taşınıyor
Karaburun Sivil İnisiyatifi, son kapasite artırma onayına karşı itiraz gerekçelerini şöyle dillendirdi:
- Karaburun İlçesi’nin merkez dahil sekiz mahallesine kurulma onayı alan 41 türbinin altyapıları ile inşası, proje alanı ve çevresindeki biyoçeşitliliğe, orman varlığına, bitki örtüsüne ve yerel ekonomiye zarar verecektir. Proje’de kurulacak olan türbinler “tarım“, “orman” ve “mera” vasıflı karbon yutak alanlarında konumlanmaktadır. Diğer yandan proje sahasında “küçük parseller halinde” zeytinlikler bulunmaktadır.
- ÖÇKB sürecine rağmen enerji yatırımlarına ilişkin verilen onaylar ve lisanslar, davaya konu kapasite artışının son olmayacağı çekincelerini doğrular niteliktedir. Karaburun-Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi’nin biyoçeşitliliği ‘koruma’ vizyonundan uzak kararlarla tehlikeye atılmaktadır. Devamlılığı sağlanması gereken kadim üretim kültürü enerji yatırımları, acele kamulaştırma ve mülksüzleştirme pratikleriyle yok olmaktadır.
- Projenin ÖÇKB sınırları içerisinde olması, koruma bölgesine ilişkin biyoçeşitlilik araştırmalarının tamamlanması ile birlikte yönetim planının henüz hazırlanmamış olması, koruma alanına ilişkin 1/25.0000 ölçekli nazım imar planının itirazlar sonucu iptal edilmesine rağmen yeniden yapılıyor olması, enerji faaliyetlerinin Yarımada’nın kapasitesini aşma durumu ve koruma kararı sonrası artan enerji projesi başvurularıyla birlikte değerlendirilmesi gerekirken “ÇED Olumlu” kararı verilerek onaylanması düşündürücüdür.”
‘Koruma bölgeleri sınırsız gelişme alanı değildir’
Koruma bölgelerinin birer “sınırsız gelişme” bölgesi olmaması gerektiğine vurgu yapan bölge halkı; “alanın kadim kültürünü, toplumun doğayla ilişki kurma biçimini, yerel ekonomik yapısını sürdürmenin de korumanın bir parçası” olduğuna, çalışmaların disiplinler arası bir yaklaşımla yürütülmesi gerektiğine dikkat çekti:
“Bu çalışmalar halihazırda Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir ve yönetim plan çalışmalarının yapılması beklenmektedir. Bu planlar yapılana kadar bölgede herhangi bir faaliyet yapılmayacağına ilişkin kararlar da mevcuttur.
Karaburun Yarımadası, neslinin doğada tükenme riskinin aşırı derecede yüksek olduğu kabul edilen dünyanın en nadir türlerinin yaşam alanlarından biridir. Davaya konu RES kapasite artışı faaliyetine izin verilmesi halinde Türkiye, uluslararası sözleşmeler kapsamında koruma altına aldığı bu bölge ve türlere devlet kurumlarının eylemleriyle zarar verilmesinin önünü açarak yükümlülüklerine aykırı davranacaktır.”
Karaburun’un GES mücadelesi devam ediyor: İptal edilen proje için yeniden ÇED süreci başlatıldıKaraburun’da GES şirketi bakanlık kararını hiçe saydı: Yüzlerce zeytin hukuksuzca katledildiKaraburun Küçükbahçe’nin meralarına GES tehdidiKaraburun’da yerel inisiyatifler GES projesine itiraz ediyor
Koruma bölgesine ilişkin yönetim planı yapılana, hassas bölgeler ve etkileşim geçiş sahası belirlenene kadar yatırım girişimlerine ilişkin kısıtlayıcı kararlar alınmadığı takdirde Yarımada’nın doğal, sosyal ve kültürel değerlerine geri dönüşü olmayan zararlar verileceği kaydedilen İnisiyatif açıklamasında, ” Tüm bu nedenlerle planlanan Karaburun RES kapasite artış projesi “ÇED Olumlu” kararı Karaburun – Ildır Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi kararları tekrar göz önüne alınarak iptal edilmelidir…” denildi.
Süreç nasıl işledi?
Lodos Karaburun Elektrik Üretim A.Ş. tarafından İzmir- Karaburun’daki Yaylaköy, Küçükbahçe, Bozköy, Parlak, Tepeboz, Saip Mahallelerinde halen 87 türbin işletiliyor.
28.12.2022’de ÇED süreci başlatılan RES kapasite artışı projesi kapsamında 41 RES türbin ilavesi ile toplamda 128 türbinin işletilmesi planlanıyor.
Bakanlık 18 Eylül 2023 tarihinde İnceleme, Değerlendirme Komisyonu toplantısında projeyi ele aldı. Bu toplantı öncesi sekiz mahalle muhtarlığı projenin onaylanmaması için görüş bildirdi.
8 Mayıs 2024 tarihinde Lodos Enerji’ nin 41 Res kapasite artışı projesine Çevre Bakanlığı “Nihai Onay” verdi. Mahalle muhtarlıkları 15 Mayıs 2024 tarihinde İzmir Çevre İl Müdürlüğü’ ne itirazda bulundu.
6 Eylül 2024 tarihinde Çevre Bakanlığı Lodos A.Ş’nin kapasite artışı RES projesine “ ÇED Olumlu” kararı verdi.
Nihai Rapor’ a göre; 41 türbin ilavesi şu mahallelere yapılacak:
Merkez Mahalle: 12
Saip:1
Bozköy:3
Küçükbahçe:6
Yaylaköy:7
Parlak:7
Tepeboz:4
Hasseki:1
