By 
Bir grup eski dünya lideri ve önde gelen ekonomist, iklim felaketlerinin dünyanın en yoksul ve en savunmasız insanları üzerindeki etkisinin karşılanmasına yardımcı olmak için, petrol üreten ülkelerin elde ettiği yüksek gelirlerin 25 milyar dolarlık bir vergiye tabi olması gerektiğini söyledi.
Eski Birleşik Krallık başbakanı Gordon Brown liderliğindeki yetmiş isim, perşembe günü Dubai’de başlayacak olan önemli BM İklim Zirvesi (COP28) öncesinde tedbir alınması çağrısında bulunan bir mektubu imzaladı. İmzacılar arasında 25 eski başbakan veya cumhurbaşkanı da yer alıyor.
Böyle bir vergi, petrol üreten ülkelerin son yıllarda elde ettiği kazancın yalnızca küçük bir kısmı anlamına geliyor, ancak iklim krizinin etkilerinden etkilenen yoksul ülkelerin “kayıp ve zararları” için bir fona desteği olabilir.
Brown çağrısıyla ilgili Guardian‘a şunları söyledi: “COP28’in başarılı olması için iklim finansmanı konusundaki çıkmazın kırılması gerekiyor . On yılı aşkın bir süredir tutulmayan sözlerin ardından, petrol devletleri tarafından ödenen ve COP’un ev sahibi olarak BAE tarafından önerilen 25 milyar dolarlık bir petrol ve gaz vergisi, küresel güneyde sera gazı emisyonlarının azaltılması ve uyum için finansmanı başlatacak.
Ancak küresel güneyde kalkınma ve iklim finansmanı için ihtiyaç duyulan yıllık 1 trilyon doların artırılması isteniyorsa, tüm tarihi ve mevcut emisyon salıcıların garantiler ve bağışlarla masaya gelmesi gerekiyor.
Petrol gelirleri pandemi sonrasında 1.5 trilyon dolardan 4 trilyon dolara yükseldi
Mektup, aynı zamanda Birleşik Arap Emirlikleri‘nin ulusal petrol şirketi Adnoc’un CEO’su olan, Cop28 Başkanı Sultan Al Jaber’e ve mevcut G20 başkanı Brezilyalı Başkan Luiz Inácio Lula da Silva’ya gönderildi.
İmzacılar arasında eski BM genel sekreteri Ban Ki-moon; eski Yeni Zelanda başbakanı Helen Clark; Malawi‘nin eski başkanı Joyce Banda ve Şili‘nin eski başkanı Michelle Bachelet’in yanı sıra çok sayıda önde gelen ekonomist bulunuyor. .
Mektupta, Uluslararası Enerji Ajansı‘na göre petrol gelirlerinin Covid pandemisi öncesinde yılda 1,5 trilyon dolar olduğu, ancak 2022’de rekor kırarak 4 trilyon dolara yükseldiğine dikkat çekiliyor. Bu, tüm küresel yardım bütçesinin 20 katı, dünya bütçelerinin 30 katından fazla.
imzacılar, “Sadece bir yıl içinde, petrol üreticisi devletler ve onların ulusal ve diğer özel şirketleri, kazanmak için hiçbir şey yapmadıkları 2,5 trilyon dolarlık beklenmedik kar elde ettiler” dedi.
Kayıp ve hasar fonunun içinin doldurulması henüz çok az ülkenin harekete geçmesi nedeniyle Cop28’in temel görevlerinden biri olarak görülüyor. Bunun için yüz milyarlarca dolara ihtiyaç var ve çoğu gelişmekte olan ülke bunun muhtemelen tek başına hükümetlerin ulaşamayacağı bir nokta olduğunu kabul ediyor. Dolayısıyla araştırılan gelir kaynakları arasında sık uçan yolculara ve uluslararası nakliyeye uygulanan potansiyel vergiler de yer alıyor.
Brown’un mektubunda fosil yakıt üreten ülkelere yönelik önerilen verginin, dünyanın en büyük petro-devletlerinin petrol ve gaz gelirlerinin yaklaşık yüzde 3’üne denk gelmesinin hedef alınması gerektiği belirtiliyor ve diğer başka programların yapabileceği gibi, kayıp ve hasar fonunun tek yararlanıcı olmaması isteniyor.
‘Dev kazançların yüzde 3’üne denk gelecek vergi kayıp-zarar fonlarına destek sağlar’
İmzacılar şöyle diyor:
“Sektördeki bazı özel şirketler beklenmedik karları üzerinden zaten ekstra vergi ödediler, ancak bu, özel petrol devleri gelirlerin sadece yüzde 15’ini temsil ediyor. Şu ana kadar bu durumdan en büyük yararlananlar, bir önceki yıla göre 381 milyar dolar artışla, yalnızca ihracat gelirlerinden 973 milyar dolar elde eden büyük petro devletler oldu.
Sadece BAE’nin ihracat kazancı 63 milyar dolardan 98 milyar dolara, Katar‘ın ihracat kazancı 53 milyar dolardan 86 milyar dolara, Kuveyt‘inki ise 63 milyar dolardan 88 milyar dolara çıktı. Norveç’in ihracat kazancı87 milyar dolardan 174 milyar dolara, Suudi Arabistan’ınki de 190 milyar dolardan 311 milyar dolara yükseldi.
Geçen yılın beklenmedik petrol ve gaz gelirlerinin yüzde 1’inden biraz fazlasını ve büyük ihracatçıların kazançlarının yalnızca yüzde 3’ünü temsil eden 25 milyar dolarlık bir vergi, küresel güneyde bir yatırım programını başlatabilir.”
Kral Charles III dahil dünya liderleri; Birleşik Krallık başbakanı Rishi Sunak; BM genel sekreteri António Guterres ve Papa Francis‘in bu hafta COP28’e katılması bekleniyor. Zirvenin ilk günlerine liderler katılacak, ardından iki hafta boyunca sürecek müzakerelere 198 ülkeden bakanlar ve üst düzey yetkililer devam edecek.
Comments