Balıkesir‘in Burhaniye ilçesinde Avunduk köyü yakınlarında altın madeni açmak isteyen Koza Altın İşletmeleri A.Ş. için yeniden ÇED süreci başlatıldı. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı‘nın internet sitesinden duyurulan süreçle ilgili bölge halkı da bir kez daha doğa mücadelesine başladı.
Koza Altın, 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Gülen Cemaati’ne yakın İpek Holding bünyesindeyken TMSF’ye aktarılmış; 20 Ağustos 2024’te de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın imzasıyla hisselerinin tamamı Türkiye Varlık Fonu‘na geçirilmişti.
Şirketin Bergama, Dikili, Eskişehir, Ağrı, Kayseri, Gümüşhane, Balıkesir, Kazdağları gibi pek çok bölgede altın madenleri bulunuyor.
Kayyımla yönetilen Koza Altın Madeni yöre halkını isyan ettirdi!Koza Altın salgın dinlemiyor: Eskişehir’e ikinci siyanürlü havuz hazırlığıKoza Altın’ın tarım alanında açmak istediği madene ‘ÇED gereksiz’ kararıKayyım atanan Koza Altın’a bir onay daha: Gümüşhane’de orman ve tarım alanına madenKoza Altın’ın Eskişehir’de açmak istediği atık barajı mahkemeden döndü: Çevre felaketine neden olabilirArdahan ve Kars’ın suları, meraları Koza Altın şirketinin tehdidi altındaIstrancalar’da Koza Altın A.Ş.’nin altın madenine karşı dava açıldıKoza Altın için sekiz ayda sekiz ‘ÇED Gerekli Değil’ kararı
Kuzey Ege bölgesindeki Ovacık ve Çukuralan altın madenlerindeki cevherin azalması üzerine yakın bölgelerde üretim arayışına giren Koza Altın, son olarak Burhaniye’deki Sübeylidere ve Avunduk mahallelerinde iki ayrı sahada altın madeni işletmek için Bakanlığa başvurmuş; Bakanlık da çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) süreci başlatmıştı.
Bu yılın mart ayında iki mahallede açılmak istenen yeni madenlerin ÇED sürecinin iptal edildiği duyuruldu. Bakanlığın gerekçesi; Balıkesir İl ve Tarım Orman Müdürlüğü‘nün olumsuz görüşü dikkate alınarak, başvurunun ÇED Yönetmeliği’ne aykırı bulunmasıydı.
Çevre Bakanlığı’nden Koza Altın’ın ÇED sürecine ‘ibret’ gibi iptal
Ege Çevre ve Kültür Platformu Eş Sözcüsü Avukat İpek Sarıca o dönem, “Çok nadir de olsa olması gereken bir süreç işletilmiş. Sonlandırılması bizim açımızdan olumlu ama tehlike geçmiş değil, Avunduk’la ilgili süreç devam ediyor. Sübeylidere’de de dönem dönem Koza Altın Madeni şansını deniyor” demişti.
Doğa mücadelesi kaldığı yerden…
Burhaniye halkı, şirketin şimdi tekrar ÇED başvurusu yapması ve bakanlığın süreci başlatması üzerine Madra Dağı‘nda açılması planlanan maden için bir kez daha itiraz süreci başlattı.
Tarım İl Müdürlüğü’nün zeytinliklerin varlığından dolayı itiraz ettiği ÇED sürecinin yeniden başlatılmasına ilişkin itiraz süresinin (4 Eylül) bitmesine birkaç gün kala Burhaniye Çevre Platformu aktivistleri, Sübeylidere’de Avunduk köylüleriyle bir araya geldi.
Toplantıda alınan ortak kararla, 2 Eylül pazartesi günü madene yönelik itirazları yapmak üzere Burhaniye Kaymakamlığı‘na itiraz dilekçeleri verildi.
Platformdan yapılan açıklamada, “Şimdi bizi doyuran topraklara, havamıza, suyumuza, kısaca yaşama alanımıza, sahip çıkma zamanı. Koza’nın bölgemize yapacağı eko kırıma itiraz etme zamanı.”
Burhaniye Kent Konseyi‘nin de itirazlarını ifade ettiği süreçle ilgili kentteki Tarım İl Müdürlüğü gibi kurumların da ÇED Gereksiz veya Olumlu kararı çıkması halinde itiraz edecekleri belirtiliyor.
Burhaniye Çevre Derneği‘nden Süleyman Eryılmaz, Koza Altın’ın 2014’ün kasım ayında maden için ruhsat aldığına da hatırlatarak, bu kasım ayında ruhsat süresinin bittiğine dikkat çekti.
İtirazların sonuç vermemesi halinde, 8 hektar olarak belirlenen bir proje olduğu için Balıkesir Valiliği’nin ‘ÇED gerekli değil’ kararı vermesi bekleniyor. Bu durumda Burhaniyelileri yeniden ‘Halkın Katılım Toplantısı’ ve davalar süreci bekliyor.
Eryılmaz, bu sürece hazır olduklarını, Valilik ve Bakanlığın ÇED oluru vermesi halinde, yeniden mücadeleye kaldıkları yerden başlayacaklarını vurguladı.
Tarım ve zeytinlik arazisi içinde
Sübeylidere’de açılmak istenen altın ve gümüş madeni için 2 milyon 928 bin TL proje bedeli belirlenmişti. Şirket, ÇED raporuna göre, tarım arazilerinin üzerinde patlatmalı maden ocağı işletilecek, bu sırada ANFO olarak bilinen dökme patlayıcı ve dinamit kullanacaktı. Ekonomik ömrü 36 ay olarak belirlenen projeyle birlikte bu süre zarfında 315 bin ton cevher çıkarılması düşünülüyordu.
Avunduk Mahallesi’nde ise, zeytinlikler, tarım alanları, su kaynaklarıyla endemik bitki ve hayvan popülasyonuna ev sahipliği yapan 8 bin 167 hektarlık büyük bir alanda açılmak istenen maden için 7 milyon 871 bin TL yatırım yapılacağı yazılıyor.
ÇED başvurusunda her iki madenden çıkarılacak olan cevherlerin, yine Koza Altın’a ait olan ve siyanür havuzu bulunan Bergama Ovacık’taki altın madenine sevk edileceği belirtilmiş.
Ekonomik ömrünün 10 yıl olacağı öngörülen proje için bu sürede yapılacak kazı miktarı 505 bin 511 ton olarak hesaplanmış.
Maden sahası aynı zamanda yapımı süren Reşitköy Barajı’na 400 metre mesafede, Karınca Deresi‘nin de yakınında. Açılması istenen yeni ocakların birinci derece arkeolojik SİT alanına olan uzaklığı 1.1 kilometre, köye olan uzaklığı ise 1,8 kilometre.
Proje tanıtım dosyasına göre, maden projesinin 3 km çaplı alanı içerisinde birden fazla zeytinlik ve zeytin fidanlığı bulunuyor ve fıstık çamı yetiştiriciliği ile meyve sebze üretimi yapılıyor. Şirket ise zeytinlerin bakımsız olduğunu, tarımsal girdi maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle köylünün bakım yapamadığı, fidanlığın ise ekonomik değerinin bulunmadığını öne sürerek, ÇED Olumlu Raporu verilmesini istiyor.
TÜMAD ve CVK şirketlerine karşı mücadele de devam ediyor
Burhaniye’de aynı zamanda Türkiye’nin ikinci büyük altın madeni olan TÜMAD şirketinin altın madeni bulunuyor ve bu madenin yakınlarındaki köylerde kanser vakalarının arttığı belirtiliyor.
2020’de Balıkesir Büyükşehir Belediyesi, İvrindi ve Madra bölgesinde bulunan TÜMAD Madencilik’e ait altın ve gümüş madenleriyle ilgili, maden faaliyetlerinin olumsuz bir etkisinin olmadığına karar vermişti.
Maden zehirliyor, belediye temize çekiyor
Söz konusu maden sahaları, Çanakkale’de Kazdağları bölgesinde bulunan ve çevre aktivistlerinin yoğun protestolarıyla kamuoyuna yansıyan Kirazlı’daki 613 hektarlık maden sahasından yaklaşık 1/3 oranında daha büyük; toplam 856 hektar bir araziyi kapsıyor. Bu alan içinde İvrindi ilçesine bağlı Değirmenbaşı ve Küçük Ilıca mahallelerinin yanı sıra Burhaniye ilçesine bağlı Karadere ve Korucaoluk mahalleleri de bulunuyor. Burhaniye ilçesindeki birçok mahalleye içme suyu sağlayan Düdüklü Suyu’nun kaynağı da bu alan içinde yer alıyor.
Balıkesir’in İvrindi ve Altıeylül ilçelerinde ise 16’dan fazla köyü etkileyecek bir altın madeni projesi gerçekleştirmek isteyen CVK Madencilik’e karşı bölge halkının mücadelesi sürüyor. Proje kapsamında iki açık ocak, dört yeraltı galeri ocağı, kırma tesisi, zenginleştirme tesisi, atık barajı, pasa depolama alanları, bitkisel toprak depolama alanları ve cevher stok alanları kurulacak.
Geçen temmuz ayında da Balıkesirli yurttaşlar, madene karşı topladıkları binlerce imzayla Valiliğe yürümüş; sağlıklı bir ortamda yaşama taleplerini dile getirerek dört küfe içinde, 11 bin 317 imzayı içeren 1200 dilekçeyi Balıkesir Valiliği’ne teslim etmişti.
Türkmen Dağı’nda altın madenine karşı valiliğe binlerce imzayla dilekçe verildiTürkmen Dağı, İliç olmasın diye dayanışma büyüyor: Siyanürlü sömürüye hayır!
Proje için verilen ‘ÇED Olumlu’ kararlarına karşı açılan davalar, Danıştay’a taşındı. Danıştay yeniden bilirkişi keşfi yapılmasına karar verdi.
Ayrıca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından verilmiş olan işletme ruhsatının iptali için de açılan dava da devam ediyor.
