BM: Kum çıkarma endüstrisi deniz tabanlarını yok ediyor

Birleşmiş Milletler (BM) Çevre Programı (UNEP), denizlerden günde bir milyon kamyon kum çıkarıldığını ve bunun deniz yaşamı ve fırtınalarla karşı karşıya olan kıyı toplulukları için önemli bir tehdit oluşturduğunu açıkladı.

UNEP tarafından geliştirilen yeni veri platformu, gemilerden alınan verileri kullanarak deniz ortamındaki kum çıkarmanın sonuçlarını takip ediyor. BM’ye bağlı Deniz Kumu İzleme Örgütü (MSW), kum çıkarma endüstrisinin yılda altı milyar ton deniz kumu kazdığını tahmin ediyor ve bu durum endişe verici olarak tanımlanıyor.

The Guardian‘ın aktardığına göre, kum çıkarma operasyonları günden güne artıyor ve nehirlerden denize akan 10-16 milyar ton kumun doğal yenilenme hızına yaklaşıyor.

Program; Kuzey Denizi, Güneydoğu Asya ve ABD‘nin doğu kıyısını da içeren acil bölgeleri tanımladı. Çoğu yerde çıkartma daha yoğun ancak özellikle Asya‘nın bazı bölgelerinde deniz kumu, nehirlerden gelen kum miktarının çok ötesinde çıkarılıyor.

Fotoğraf: Reuters

Çıkarılan kum miktarı oluşanın üstünde

UNEP’in Cenevre Direktörü Pascal Pedruzzi “Deniz altı madencilik faaliyetlerinin ve kazımanın çevresel etkilerinin ölçeği; biyoçeşitlilik, su bulanıklığı ve deniz canlıları üzerindeki gürültü etkileri dahil olmak üzere endişe verici” diyor ve ekliyor:

Elimizdeki veriler, deniz kum kaynaklarının daha iyi yönetilmesi ve deniz madenciliğinin etkilerinin azaltılması için acil bir ihtiyacı gösteriyor. UNEP, tüm paydaşları ve tüm ülkeleri dünya çapında deniz kumu çıkarma standartlarını nasıl iyileştireceğimize dair görüşmelere hızla katılmaya davet ediyor.”

Kum ve çakıl, dünyada çıkarılan tüm malzemelerin yarısını oluşturuyor. Küresel olarak, her yıl 50 milyar ton kum ve çakıl kullanılıyor ancak doğal dengenin sürdürmek için nehirlerden denize akan kum hızının dikkate alınması gerekiyor.

UNEP yetkilileri, geçen yıl denizlerdeki madencilik faaliyetlerini denetlemek için uluslararası bir standart oluşturmayı önerdi. Peduzzi, “Kara taş ocaklarından kum çıkarmak bir ölçüde geri kazanılabilirken denizlerden kum ve diğer malzemelerin çıkarılması kıyıların şeklini değiştirir ve en tehlikelisi, deniz tabanını steril hale getirir” ifadelerini kullandı.

‘Soruna dikkat çekebilmeyi başardık’

Peduzzi deniz tabanındaki operasyonları şöyle aktardı:

Bu gemiler, deniz tabanı için dev bir elektrikli süpürge gibi. Kumun içindeki tüm mikroorganizmalar ezilir ve hiçbir şey geriye kalmaz. Eğer tüm kumu alırsanız, çıplak kaya üzerinde hiçbir şey kalmaz. Ancak 30-50 cm bırakırsanız iyileşir.”

Çalışmaların şirketleri ifşa edip karalamak değil sorunun ölçeğini vurgulamak ve görünmeyeni görünür kılmaya yönelik olduğunu söyleyen Peduzzi, programın ilk amacının sorunu vurgulamak olduğunu ve bunu başardığını belirtti.

Deniz tabanı tarama sektörünün çatı kuruluşu olan Uluslararası Tarama Şirketleri Birliği (IADC), kum çıkartmanın en iyi yöntemleri konusunda bir bildiri yayımladı.

Uluslararası uygulamalar ve yönetmelikler farklılık gösterse de Endonezya, Tayland, Malezya, Vietnam ve Kamboçya dahil bazı ülkeler deniz kumunu ihracatını yasaklıyor. UNEP tarafından yapılan çalışma, kumun çıkarılması ve kullanılmasının doğaya zararsız bir şekilde desteklenmesine destek olmayı amaçlayan bir BM Çevre Meclisi kararını talep ediyor.