Kanuna aykırı demir madeni Ayvalık’ı zehirliyor

Haber: Cem Bahtiyar

Balıkesir’in Ayvalık ilçesine bağlı Karaayıt Köyü’ndeki Bilfer’e ait demir madeni ve zenginleştirme tesisi, çevre köyler ve Madra Barajı için büyük tehdit oluşturuyor. 30 metre yakınındaki Karaayıt Köyü’nde çocukların yüzde 80’inde bronşit hastalığı görülürken maden atıkları ise bölgede bulunan tarım havzalarının sulandığı Madra Barajı’na boşalıyor.

Ayvalık’ın Karaayıt Mahallesi’nde faaliyet yürüten Bilfer Madencilik şirketine ait Demir Zenginleştirme Tesisi, çevre köyler için hayati tehdit oluşturuyor. İşlem sırasında havaya bırakılan demir tozu yüzünden evlerin, hayvanların ve ekili alanların üzeri siyah bir tozla örtülürken, bölgede yaşayanlar solunum yolları hastalıkları ile boğuşuyor. 

Köyün üç km ilerisinde bulunan yine aynı firmaya ait maden sondaj alanı ise Altınova ovasında bulunan binlerce dönüm tarım arazisinin sulama kaynağı olan Madra Barajı’nı zehirliyor.

‘Zeytin ve hayvancılık bitme noktasında’

Karaayıt Köyü Muhtarı Bayram Kaçar, Yeşil Gazete‘ye yaşanan kirliliğin sorumlusu olan madenin 2010 yılından bu yana faaliyet yürüttüğünü anlattı. Geçtiğimiz dokuz sene içinde köylülerin birçok sağlık problemi ile karşılaştığını ve bunun çoğalarak devam ettiğini söyleyen Kaçar, köyde hiçbir ürünün artık ekiminin yapılamadığını belirtti:

“Bununla birlikte tek geçim kaynağımız zeytin ve hayvancılık da tehdit altında. Mera alanlarımız büyük oranda Bilfer tarafından işgal altında. Kalan bir avuç meramıza da geçtiğimiz ay göz dikildi ancak buna müsaade etmedik. Konuyla ilgili toplanacak ÇED toplantısını engelledik. Kullanabildiğimiz mera da madenden çevreye yayılan toz bulutu ile kapkara oluyor. Hayvanlarımız yediği ottan dolayı hasta düşüp ölüyor.” Kaçar gıda ürünlerinin de tehdit altında olduğunu vurguladı. 

Köydeki çocuklarının yüzde 80’i bronşit hastası

Bir diğer geçim kaynağı olan zeytinin ise süreç içinde oldukça düşük verimli bir hale geldiğini belirten Kaçar şunları söyledi: “Hiçbir şey eskisi gibi değil. Artık zeytin ve hayvancılık bitme derecesine geldi. Köyümüzün çocuklarının yüzde 80’i bronşit hastası. Yaşlılarda KOAH teşhisi konulanlar var. İçme sularımızdaki arsenik oranları çok yüksek. Önlem alınmaz ve tesis kapatılmazsa burada yaşamak artık mümkün değil.” 

Birçok köylü ise yaşadıkları kayıpların sorumlusu olan madenin kapatılmasını istediklerini söyledi. Ellerinde kalan son meranın da maden işletmesine atık sahası olarak verilmesinin köyde artık yaşam imkanı bırakmayacağını ifade eden köylüler, tesisin üç vardiya çalıştığını ve geceleri gürültüden uyuyamadıklarını anlattı. Yöre halkına göre, plakasız ağır yüklü kamyonların ise ayrı bir tehdit oluşturuyor. Bu araçlar için jandarma ekiplerine defalarca ihbarda bulunduklarını belirten köy halkı hiçbir önlem alınmadığını anlatıyor. 

Baraj yanında maden faaliyeti kanuna da aykırı

Ayvalık Tabiat Platformu sözcüsü Nebahat Dinler şirkete ait her iki tesisin de çevre için olağanüstü bir tehdit oluşturduğunu vurgularken Madra Barajı kıyısında bulunan maden sahasının kanuna aykırı olduğuna dikkat çekti. Dinler, içme ve sulama barajı yakınında ve koruma sahası içinde maden faaliyeti yürütülemeyeceği kanunda açık bir şekilde belirtilmişken Bilfer’in ruhsatının eski olmasından dolayı bu kanundan muaf tutulduğunu kaydetti. 

Kamu yararının gözetilmediğini ve bölge halkının sağlığının tehlikeye atıldığını vurgulayan Dinler şöyle konuştu: “Burada açık bir ihlal söz konusu. 2007’de sunulan ÇED dosyası köyün yanındaki tesise ait. Madra Barajı’nın hemen yanındaki maden ocağı için ise ÇED süreci işletilmemiş. 2030’a kadar çalışma izni olan bu ocağın bir an önce kapatılmasını istiyoruz. Hiçbir kanuna ve usule uygun olmayan bu tesislerin faaliyetinin sonlandırılması için çalışmalarımız sürecek.”

• Demir madeninin çıkarılması ve zenginleştirilmesi işlemlerinde 40’a yakın ağır kimyasal kullanılıyor. Sondaj aşamasında yoğun olarak Arsenik kimyasallar kullanılırken, Liç adı verilen zenginleştirme işleminde ise ağırlıklı olarak kullanılan başlıca madde Siyanür.