By Science’da Angelina Davydova imzası ile yayınlanan haberi Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Onur Akdağ’ın çevirisi ile paylaşıyoruz.
***
2010’da Moskova bölgesindeki ısınma ve orman yangınları nedeniyle yaşanan kirlilik ile bağlantılı hastalıklar ve ölümler, gelecekte iklim değişikliğinin gelecekteki faturasının müjdecisi olarak görülüyor.
Mayıs sonunda Moskova’da kopan fırtına alışılagelmedik şekilde pahalıya mal oldu: Şiddetli rüzgarlar 18 kişinin ölümüne ve pek çok kişinin yaranmasına neden oldu; ayrıca, Rusya’nın başkentinde yaklaşık 3,5 milyar dolarlık hasara yol açtı.
2010’da Moskova bölgesindeki ısınma ve orman yangınları nedeniyle yaşanan kirlilik ile bağlantılı hastalıklar ve ölümler, gelecekte iklim değişikliğinin gelecekteki faturasının müjdecisi olarak görülüyor.
Şimdi ise başka bir zayiat daha var. Bu ayın başlarında Rus hükümeti, hava durumu tahmini ajansı olan Roshydromet olarak da bilinen Hidrometeoroloji ve Çevre İzleme Federal Servisi başkanını kovdu. Alexender Frolov (65), memurlar için zorunlu emeklilik yaşını aşmış olmasına rağmen, gözlemcilere göre işten çıkarılmasının asıl nedeni, Roshydromet’in mayıs sonu fırtınasının şiddetini tahmin edemeyip Moskovalılara uyarıda bulunmamasıydı. Bu olay aynı zamanda, Roshydromet’in denetmeni olan Çevre Bakanlığı’na da bir uyarı gönderdi. Kommersant gazetesine göre, devlet savcılığı bakanlıktan değişen iklimin ışığında tahminlerin doğruluğunu artırması için adımlar atmasını istedi.
Çevre Bakanlığı’nın yeni sorumluluğu, Rusya’nın iklim değişikliğine bakışı ve buna göstereceği tepki hakkında kökten bir değişikliği yansıtıyor. Politikacılar, olağanüstü hava olaylarının geçen 25 yıl içinde 2 kat artarak, 2016 yılında 590’a ulaştığını ve özellikle kutuplarda olmak üzere ortalama sıcaklıkların arttığını bildirdiler. Yine de, yakın zamana dek, iklim değişikliği mücadelesi federal hükümet için düşük bir önceliğe sahipti. Bunun bir nedeni, Rusya’nın sera gazı salımının Sovyetler’in çöküşüyle zaten düşmüş olmasından kaynaklanan gönül rahatlığıdır. Diğeri ise politiktir. Rusya ekonomisi yoğun olarak petrol ve doğal gaza dayanmaktadır. Nüfuzlu pek çok kişi, iklim değişikliğini düzenli olarak yalanladı ve kimi Rus gazeteler geçen yıllarda, iklimin değişkenliğini “ABD’nin Rusya’ya yöneltilmiş efsanevi bir silahı” ya da yabancıların Rusya’nın enerji ihracatını hedef alan bir entrikası olarak karaladı.
Bu düşünceler uçtu gitti. Moskova Çevre Komitesi başkanı Anton Kulbachevsky, “Bu yaz zaten (iklim değişikliğinin) etkilerine tanık olduk ve gelecekte daha fazla hasar için hazırlıklı olmalıyız” dedi. 20 milyonun evi olan Moskova’da iklime ilişkin ekonomik hasarın, 2025 yılında yıllık 4,3 milyar dolar’a ulaşmasının beklendiğini belirtti. Öyle ki, bu rakam geçen birkaç yılda ödenen ortalama ulusal bedel ile kıyaslanabilecek düzeyde.
Bu yaz, orman yangınlarının 4,6 milyon hektar Sibirya taygasını (Sibirya’da çok geniş alana yayılan iğne yapraklı ağaçla kaplı bölge) tahrip etmesi ve sellerin uzak doğuyu perişan etmesiyle huzursuzluk tüm ülkeye yayıldı. Sivrisinek kaynaklı Batı Nil virüsü doğu Rusya’da artarken, kene kaynaklı ansefalit ve Lyme hastalıkları kuzeyde yayıldılar. Yetkililer ve bilim insanları, iklim değişikliğinin o rahatsız edici örüntülerini suçluyorlar. Ulusal Kaynaklar Bakanlığı üst düzey yetkilisi Larisa Korepanova, ağustos ayında Moskova’da düzenlenen iklim forumunda “İklim değişikliği Rusya için gerçek bir tehdittir; ülke genelinde ve bölgeler düzeyinde acilen dayanıklılık geliştirerek iklim değişikliğine uyum sağlamaya başlamalıdır.” şeklinde konuştu.
Bu, tam olarak Moskova için taslak uyum planın amaçladığı şey. Forumda açıklanan haliyle strateji, iklim değişikliğine karşı en savunmasız sektörlerin durumunu değerlendirir, uyum ölçütleri önerir ve maliyet tahmininde bulunur. Taslak plan, şehrin enerji şebekesinde, konut komplekslerinde ve ulaşım ağlarında gördüğü yüksek dayanıklılığı methediyor. Ama aynı zamanda, sağlığa zararlı biçimde hava kalitesini aşındırdığı gibi yeşil alanlara da zarar veren ve Moskovalıları hasta ederek ölümlerine neden olan daha sık ve belirgin sıcak hava dalgalarına dair endişeyi de körüklüyor.
Moskova 2010 yılında, uyum sağlanabilecek şeylerin bir ön gösterimini düzenli olarak izledi. Moskova’daki Rus Bilim Akademisi Çevre Sağlığı Laboratuvarı başkanı Boris Revich o yaz, 44 günden fazla süren bunaltıcı sıcaklar ile birlikte orman yangınları ve dumanın, Moskova’da yaklaşık 11,000 kişinin ölümüne neden olduğunu söyledi. Sıcak hava dalgaları ile daha iyi mücadeleyi hedefleyen uyum planı, hastaneleri modernleştirmeyi, ücretsiz su tedarik etmeyi ve hasta bakım evleri ile çocuk yuvalarının havalandırmalı olduğundan emin olmayı gerekli buluyor.
Rusya iklim değişikliğine göğüs germesine rağmen, karbon salımını düşürmeye pek istekli değil. Başkanın iklim danışmanının yakın zamanda doğruladığı üzere, Paris İklim Anlaşması 2019 ve ya 2020 de onaylanacak. Ülke çok az şey yaparak, 2020’den 2030’a kadar, 1990’lar seviyesinden %25 – %30 daha az salım yapma taahhüdünü gerçekleştirebilir. Rusya şu an bile, Sovyetlerin çökmesi üzerine ağır sanayinin dağılmasından bir yıl önceki seviyenin, yani 1990’lardaki seviyenin %30 altında.
Bugün, karbon yoğun sektörler –en belirgin olarak kömür, çelik ve metal sektörleri- belirli salım hedefleri koymadan gönüllü olarak enerji verimliliği artırmayı tartışıp, daha fazlasını yapmaya gönülsüz kalıyorlar. Federal hükümet bu yaklaşımı benimsiyor. Rusya’nın Ekonomik Kalkınma Bakanlığı’nın Moskova’daki üst düzey iklim yetkilisi Yaroslav Mandron, 2016 Kasım ayında Birleşmiş Milletler forumunda, federal hükümet iklim politikasının 2030’a kadar verimliliğe odaklanmaya yönelik olması gerektiğini, 2030’dan sonra sıkı salım standartları fikrinin tekrar ele alınabileceğini öne sürdü.
Moskova’da çevreci bir grup olan Rusya Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF Russia) yöneticisi Alexey Kokorin, Rusya’nın açıkça salım hedefleri konusunda hevessiz olduğunu söyledi. Ancak ilerlemeye dair yanıltıcı olmayan işaretler de görmektedir: “Rus yetkililerin ve politikacıların iklim değişikliği tehdidini kabul edip uyum sağlama gereğinin farkına varmaları iyi bir şey.”
Haberin İngilizce orijinali
Muhabir: Angelina Davydova
Yeşil Gazete için çeviren: Onur Akdağ
(Yeşil Gazete, Science)
Comments