Birinci yılında koronavirüs salgını

İlk olarak Çin‘in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve kısa süre içinde tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüsün salgın ilan edilmesinin üzerinden tam bir yıl geçti.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus, 11 Mart 2020 yılında koronavirüsün yayılma hızının alarm verici düzeyde olduğunu kaydederek, resmi olarak salgın ilan etmişti.

Koronavirüs şu ana kadar 118 milyondan fazla kişiye bulaştı. 2 milyon 633 kişi de virüs sebebiyle hayatını kaybetti. Virüse yakalanan 94 milyon 312 bin 350 kişi iyileşti.

Dünyadaki toplam vaka sayısının neredeyse yarısı Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan, Brezilya, Birleşik Krallık ve Rusya’da, toplam can kayıplarının da neredeyse yarısı yine bu ülkelerde görüldü.

En fazla ölüm ABD’de görülürken, ülkede 29 milyon 862 bin 124 kişi virüse yakalandı.

Vaka sayısı 1 milyonun üzerinde olan ülke sayısı 21’e çıktı.

Dünya ekonomisi olumsuz etkilendi

Dünya Ticaret Örgütü, küresel ticaretin geçtiğimiz yıl yüzde 13-32 civarında azaldığına yönelik bir tahminde bulundu.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü, (OECD) küresel ekonominin 2020 yılında yüzde 3,4 oranında daraldığını açıkladı. 2021 yılında ise dünya ekonomisinin yüzde 5,6, 2022 yılında da yüzde 4 oranında büyüyeceği tahmin ediliyor.

Ülke ekonomileri küçüldü

Koronavirüs salgını, neredeyse tüm ülkelerin büyüme performanslarını olumsuz etkiledi.

Uluslararası Para Fonu, (IMF) Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa ülkeleri gibi gelişmiş ekonomilere sahip ülkelerin ekonomilerinin 2020 yılında ortalama 4,9 oranında küçüldüğünü açıkladı.

ABD, salgın sebebiyle geçtiğimiz yıl yüzde 3,5 oranında daralırken, Euro Bölgesi ekonomisi ise yüzde 6,6 küçüldü.

IMF, gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinin ise 2020 yılında ortalama yüzde 2,4 daraldığını düşündüklerini belirtti.

Gelişmekte olan ülkelerin 2020 yılında 800 milyar ihracat geliri kaybı yaşadığı ve turizme bağlı ülkelerde salgının etkisinin daha da yüksek olduğu bildirildi.

Ülkelerin işsizlik oranlarında artış

Salgın, iş gücü piyasasını da derinden etkiledi. Ülkelerin işsizlik oranlarında ciddi artışlar yaşanırken, bu dönemde birçok işçi de işini kaybetti.

Uluslararası Çalışma Örgütü, (ILO) koronavirüs salgını sırasında 2009 küresel krizine kıyasla 4 kat daha fazla istihdam kaybı yaşandığını açıkladı.

Küresel çalışma saatlerindeki yüzde 8,8’lik azalma ise 255 milyon kişinin işini kaybetmesine neden oldu.

Yoksulluk arttı

Birleşmiş Milletler (BM) Ticaret ve Kalkınma Konferansı‘nın (UNCTAD) 2020 En Az Gelişmiş Ülkeler Raporu’na göre, Kovid-19 salgınının etkisiyle en az gelişmiş ülkeler, 2020’de son 30 yılın en kötü ekonomik performansını yaşadı.

Kişi başı ortalama Gayri Safi Yurtiçi Hasıla‘nın (GSYH) 1.088 dolar olduğu bu ülkelerde, düşük olan yaşam standartları daha da düşürdü. Yüksek seviyelerdeki yoksulluk oranları daha da arttı.

Salgının kazananı ilaç şirketleri

Salgının en çok kazananı büyük ilaç şirketleri oldu. Hükümetler, koronavirüs aşı ve tedavisi için milyarlarca dolarlık harcama yaptı.

Aşı geliştirme çalışmaları yürüten Moderna, Novavax, AstraZeneca ve BioNTech gibi ilaç şirketlerinin hisselerinde yükselişler yaşandı.

Türkiye’de salgının seyri

Türkiye’de ilk koronavirüs vakası 11 Mart tarihinde açıklandı. 1 yılda 2 milyon 821 bin 943 kişi koronavirüse yakalandı. 29 bin 227 kişi ise hayatını kaybetti.

Salgında eğitim

Koronavirüsle birlikte 16 Mart’tan itibaren okullar kapatılarak uzaktan eğitime geçildi. Öğrenciler yaklaşık bir sene boyunca uzaktan eğitim gördü.

Dinamik Denetim Dönemi’yle okullar kısmi olarak açılırken, 2 Temmuz’a kadar eğitim-öğretimin devam edilmesine karar verildi.

16 Mart itibariyle de İçişler Bakanlığı tarafından tiyatro, sinema, lokanta, kahvehane, internet kafe ve kapalı çocuk oyun alanlarının faaliyetleri durduruldu.

‘Biz bize yeteriz Türkiyem’ Kampanyası

Mart ayı sonunda Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Biz bize yeteriz Türkiyem” adlı bir kampanya başlattıklarını duyurdu. Bu kampanyayla koronavirüs salgınına karşı alınan tedbirlerden dolayı mağdur olan dar gelirli kişilere destek sağlanacağını söyledi.

Belediyelerin kampanyasına engel

Bu kampanyadan önce İstanbul ve Ankara büyükşehir belediyeleri gibi bazı belediyeler de koronavirüs kampanyası başlatmıştı. Ancak, İçişleri Bakanlığı genelgesiyle bu kampanyalar engellendi.

Cumhurbaşkanı, CHP’li belediyeleri “Devlet içinde devlet olmanın anlamı yoktur” diye eleştirmişti. CHP’li belediyeler İçişleri Bakanlığı’nın kararına tepkilerini yayınladıkları ortak bildiriyle yanıt vermiş, “Bu felaket karşısında siyaset dışı davranmak bizler için bir tercih değil, açık bir mecburiyettir” ifadelerini kullanmışlardı.

“Her vaka, hasta değildir”

Türkiye’de temmuz ayı sonundan itibaren günlük vaka sayısı yerine hasta sayısı açıklanmaya başlandı. Bununla birlikte, entübe hasta verileri yerine de ağır hasta sayısı ve hastalarda zatürre oranı gibi veriler de eklendi.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 30 Eylül tarihinde düzenlenen bir basın toplantısında sadece semptom gösteren pozitif vakaların açıklandığını kaydetti.

Bakan Koca, “Her vaka, hasta değildir” demiş, testi pozitif olduğu halde hiçbir semptom göstermeyenlerin olduğunu ve büyük çoğunluğu da onların oluşturduğunu ileri sürmüştü.

Türkiye’de ve Dünyada aşı

Koronavirüs salgınının sona ermesi için birçok ülkede aşı çalışmaları başladı. Almanya’da Pfizer/BioNTech, Çin’de Sinovac, Rusya Sputnik V, ABD’de Moderna ve Johnson&Johnson, Birleşik Krallık’ta ise Oxford/AstraZeneca aşıları geliştirildi.

Sinovac aşısı 31 Mart 2020’de Türkiye’ye geldi. 2,5 milyon kişinin aşılama çalışmaları tamamlandı.

Dünyada da 320 milyon doz aşı temin edildi. Bugüne kadar dünyada 300 milyondan fazla kişiye aşı yapıldığı tahmin ediliyor.