Kayseri Develi‘deki Kanadalı Centerra Gold’a ait Öksüt Madencilikte altın döküm odasının güvenliğinde çalışan sekiz işçinin kanında ve idrarında yüksek miktarda cıva ve diğer ağır metaller çıktı. İşçilerin kan ve idrarlarında yapılan tahlillerle ortaya çıkan bu bilgi, uzun zaman işçilerden gizlendi.

Evrensel’den Özer Akdemir’in aktardığına göre; olayın ortayı çıkmasının ardından meslek hastalıkları hastanesine sevk edilen işçilerin dördünde kemik erimesi tespit edilirken, işçiler 10 gün istirahat verilerek taburcu edildi.

Sonuçlar işçilerden gizlendi

Olay geçen Şubat’ta ortaya çıkıyor. Altın madeninin altın döküm alanını korumakla görevli 11 güvenlik görevlisinin kan ve idrar testlerinde limitlerin çok üzerinde cıva ve ağır metal tespit edildi. İşçilerin iddiasına göre işletme proses müdürü bu gelişmeyi gizlerken, işçiler aynı koşullar altında 6-7 gün daha çalıştırıldı. Raporları gören işletme müdürünün “Bunu kabul edemem” demesi sonrası yapılan toplantının ardından altın dökümü durdurulurken işçiler meslek hastalıkları hastanesine sevk edildi. İşçilerin, Ankara Meslek Hastalıklar Hastanesi’nde çalışma koşulları ve alınmayan önlemler nedeniyle ağır metal zehirlenmesine maruz kaldıkları ortaya çıkıyor.

‘Gaz soluyarak bekliyorduk’

Öksüt Madenciliğe güvenlik hizmeti veren G4S isimli taşeron firma kadrosunda olan işçiler üç vardiya halinde 24 saat altın dökümünün yapıldığı alanı korumakla görevliler. Altın dökümü yapılan alanla kendilerinin bekledikleri yer arasında incecik alçıpan bir duvar olduğunu belirten işçiler çalışma koşullarını şöyle anlattılar:

“Döküm odasına ana firmanın işçileri koruyucu giysilerle giriyorlar ve yüksek dereceli fırının olduğu yerde altın dökümünü yaptıktan sonra orasını terk ediyorlar. Biz ise havalandırması olmayan, kapısının 1 dakika bile açılmasına izin verilmeyen odada saatlerce yan odadaki çıkan buharı solumak zorunda kalıyorduk.”

‘Amonyak kokusu cinselliğe iyi gelir’

Çalışma koşullarının zorluğunu ve özellikle döküm odasından yayılan gazın yarattığı sorunu hem yazılı hem sözlü defalarca şirkete ilettiklerini aktaran işçiler bu çabalarından bir sonuç elde edememişler. Hatta işçilerin döküm odasından yayılan ve amonyak kokusuna benzeyen koku nedeniyle nefes alamadıkları şikayetine “Amonyak kokusu cinselliğe iyi gelir” diye gayri ciddi yanıtlar bile veriyor firma yetkilileri.

İşçilere verilen maske için ‘Dezenfekte ederek dönüşümlü kullanın’ talebi

İşçiler kapalı odada nöbet tutarken odaya havalandırma konulması talebi de geri çevriliyor. Altın döküm alanından yayılan gazı solumamak için istedikleri maskeler de verilmezken, ısrarlı talepler sonrası güvenlik görevlisi olarak çalışan 11 işçiye “Dezenfekte ederek dönüşümlü kullanın” diyerek sadece bir maske veriliyor. İşçilerin itirazı, İSG uzmanına şikayetleri de bir işe yaramıyor.

İtiraz eden müdür işten çıkarıldı: Çıkarılma nedeni belli değil

Altın döküm alanının güvenliğinden sorumlu sekiz işçinin ağır metal zehirlenmesine maruz kaldıkları ise geçen Şubat’ta yapılan kan ve idrar analizlerinde ortaya çıkıyor. İşçilerin iddiasına göre Proses Müdürü Ömür Yandım bu analiz sonuçlarını görmesine rağmen sesini çıkarmayarak aynı koşullarda 6-7 gün daha işe gitmelerine göz yumuyor. Evrensel’den Özer Akdemir’in konuştuğu işçiler sonrasını şöyle anlattılar;

“İşletme Müdürü Metin Demir bu analiz sonuçlarından haberdar olunca, ‘Bu koşullarda çalışmalarına izin veremem, bir şey yapılması lazım’ diyor. Madende müdür ve amirler bir toplantı yaparak döküm alanında üretimin durmasını ve bizim Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi’ne sevkimizi sağladı. Kendisi de daha sonra işten çıkarıldı ama nedeni bu mu başka bir şey mi bilemiyoruz. Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi’nde yapılan muayenelerde doktor vücutlarımızda yüksek oranda ağır metal olduğunu ve dört kişide bundan kaynaklanan kemik erimesi başladığını söyledi. Bu ağır metalin 20-30 yıl bile vücutta kalabileceğini, ne türden sağlık sorunlarına yol açabileceğinin şimdiden tespit edilemeyeceğini, bunun kişinin genetik yapısı, beslenme alışkanlıkları, bağışıklık durumu vs gibi etmenlerle değişebileceğini anlattılar. Bize onar gün rapor vererek taburcu ettiler ama meslek hastalığına maruz kaldığımız, ağır metal zehirlenmesine uğradığımıza dair resmi bir rapor verilmedi.”

İşçiler on günlük sürenin ardından işe geri döndü

Cıva ve diğer ağır metallere maruz kalan taşeron işçiler 10 günlük sürenin ardından, kendilerini ileride nasıl bir yaşam beklediğini bilememenin tedirginliği içinde işlerine geri döndüler.

Daha önce de işçilerin kanında kurşun çıkmış

Kayseri Develi Öksüt Madencilik, 2020’de de işçilerin kanlarında yüksek oranda kurşun tespit edilmesiyle gündeme gelmişti. 21 Mart 2020 tarihli “Develi’deki altın madeninde neler oluyor?” başlıklı Özer Akdemir imzalı haberde de yine bu durum belgeler ve kan analiz sonuçlarıyla ortaya koyulmuştu.

Habere göre; işçilerin kan analizlerinde, Ağustos 2019, Mart 2020, Kasım 2020 ve Aralık 2020 tarihleri arasındaki kurşun değerlerinde düzenli bir artış ortaya çıkarken Kanadalı şirket bu duruma çözüm aramak yerine kan analiz sonuçlarını yapan uluslararası analiz şirketinin sözleşmesini iptal etmişti. Şimdi altın döküm odası güvenliğinde çalışan sekiz işçinin ağır metal zehirlenmesine uğraması, altın işletmesinde işçi sağlığı ve iş güvenliği şartlarının hâlâ sağlanmadığını gösteriyor.