By 23 – 24 Nisan tarihleri arasında Van Nuda Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen 1. Mezopotamya Ekoloji Hareketi Konferansı’nın sonuç bildirgesi Türkçe ve Kürtçe olarak iki dilde yayınlandı.
Mezzpotamya’da ekolojik bir devrimin temel taşı olarak gördüğümüz konferansın sonuç bildirgesini paylaşıyoruz:
“Mezopotamya ekoloji hareketi 1. Konferansı sonuç bildirgesi
Mezopotamya Ekoloji Hareketi 1.Konferansı Dilok, Rıha, Merdin, Amed, Muş, Wan, Elih, Siirt, Dersim, Colemer, Betlis illerinden 170 delegenin ve Türkiye‘de ekoloji mücadelesi yürüten GAIA Dergi, Nükler Karşıtı Platform, Yeşil Gazete, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi, Su Hakkı Kampanyası, Kuzey Ormanları Savunması, Dersim Ovacık Belediye Başkanı, Karadeniz İsyanda Platformu, Almanya’dan İCOR, Rojhılat Kürdistan’dan Parastına Green Çiya temsilcileri ve DTK, KJA, HDK, HDP,katılımı ile Wan Nuda Kültür Merkezinde 23- 24 Nisan tarihinde gerçekleştirilmiştir.
Kent-sınıf-devlet üçlüsünün etrafında örülen egemenlik sistemi ve iktidar-sermaye birikimi etrafında on milyonlarca insanı yığdığı kentler, toplumu nefessiz, üretimsiz bıraktığı gibi, doğaya her tür yıkımı dayatmaya devam ediyor. Hava, su, toprak kirliliği gibi kirletilen kentler, bin bir türlü kirliliğin kaynağına dönüştürülmektedir. ‘Kentsel dönüşüm’ projeleri ile dağıtılan toplumsallık, işsizlik, yoksulluk, genetiğiyle oynanmış gıdalarla suni beslenme, yönsüz gençlik, özel araçların yarattığı kaos ve Aynı şekilde, kültürel, tarihsel ve toplumsal yıkım politikaları ile, GAP, Hasankeyf, Zeugma, Yeşil Yol, Carettepe, Munzur ve kanal İstanbul, üçüncü köprü gibi dev yıkım projeleri ile var olan orman alanlarının imara açılması, su varlıklarını ticarileştirme, toprakların metalaştırılması, fosil yakıt kullanımın teşvik edilmesi gibi doğadan ve toplumdan uzaklaştıran yıkım politikalarında ısrar devam etmektedir.
Kapitalizmin son yıllarda yarattığı sorunlar sadece insanı değil çevreyi de büyük bir tehdit altına almıştır. Ekolojik zincirinin bir halkasının dahi kopması evrim zincirin büyük bir sekteye uğraması demektir, bu nedenle ekosistemin korunması hayatidir. Ekolojik zincirin kopması ve yaşanan tahribatlar kıyamet diye tabir edilen sürecin yaşanmasının kendisidir. Bunda Kapitalist modernitenin sınırsız kar yapan endüstriyalizmin payı büyüktür. Bu durumda toplumsal felaketler çevre felaketlere, çevresel felaketler toplumsal felaketlere dönüşmektedir. Toplumun ve insanlığın bu gidişat da dur demesi ve ekolojik muhalefeti gelişmesi büyük bir önem arz etmektedir.
Kürdistan ve Ortadoğuda yaşanan kaos ve savaşların nedeninin egemenlik savaşları olduğu gibi toplumsal ve doğal yaşam üzerinde tahakkümü oluşturma savaşı olduğu da bilinmektedir. Bügün Kürdistan’da otuz yılı aşan savaş ve katliam politikalarıyla tarihte eşi benzeri görülmeyen bir vahşet sürdürülmektedir. Bölgede yaşanan savaş ile büyük bir ekolojik tahribat oluşmuştur. Sur, Nusaybin, hezex, kerboran, farqin, Şırnak, gever, Silopi ve Cizre’de yüzbinlerce insan yaşam alanlarından çıkarılmış, evlerinden mahallelerinden ve kentlerinden koparılmış, eğitim, sağlık ve beslenme gibi temel yaşam hakları ellerinden alınmış; Bu Kent ve ilçe merkezlerinde yüzlerce sivil insan öldürülmüş; ( kadın ,çocuk, yaşlı ve genç ) bir çok ev yıkılarak yaşanmaz hale getirilmiştir. Yine bu yerleşimlerde halkın geçim kaynağı olan birçok hayvan telef edilmiş, halkın bağı bostanı tahrip edilmiştir. Bütün bu yaşam ve hak ihllelerine karşı Türkiye ve dünya kamuoyu tüm bu katliamlara sessiz kalmıştır.
Savaş başta olmak üzere, HES’ler, termik santraller vb. Birçok politika ile tarih, doğa, toplumsal değerlerimiz ve yaşam alanlarımız yok edilmektedir. Bu anlamda ekoloji mücadelesi yaşam alanlarını koruma, “Toprağımızı, suyumuzu, enerjimizi komünleştirelim, demokratik özgür yaşamı inşa edelim” şiarı doğrultusunda yürütülmesi, yükseltilmesi gereken bir mücadeledir. Kapitalist moderniteye karşı yürütülecek mücadele, devletçi-egemenlikçi zihniyete karşı demokratik toplumsal ve özgürlükçü zihniyeti geliştirme, toplumsal özne olma mücadelesidir. Bu da ancak, doğayı-toplumu-bireyi sermaye-rant ve iktidar için her türlü kullanıma açan sisteme karşıt bir duruşla, toplumsal varlık ve özgürlük mücadelesi ile gelişir.
Ulus devlete karşı demokratik ulusu; kapitalist sermaye rantçılığı ve endüstriyalizme karşı anti-kapitalist ve anti-tekelci duruşla komünal ekonomiyi; kapitalist modernitenin dayattığı tarım ve enerji politikalarına karşı da doğal tarımı, ekolojik köy ve kentleri, ekolojik endüstri, enerji ve teknolojiyi politikaları geliştirmenin tam zamanıdır.
Ortadoğu’da ekolojinin tarihi de kadının tarihi gibi yazılmamıştır. Nasıl özgür kadın için kadın tarihini bilmek gerekiyorsa, ekolojik toplum için de ekolojinin tarihini bilmek gerekir. Bu anlamda ekoloji akademileri açarak, tüm toplumsal alan ve akademi eğitimlerinde ekolojik bilinci vazgeçilmez bir boyut olarak programlara dahil etmek gereklidir.
Demokratik ve ekolojik toplumun inşası noktasında konferansımızda önemli kararlaşmalar yaşanmıştır. Alınanan bu kararlar aşağıda belirtilmiştir.
- Ulusal ve uluslar arası ekoloji haraketleri ile düşünsel, örgütsel ve eylemsel bir bütünleşme sağlanması, tahribatlara karşı ortak ağlar geliştirerek ortak eylemlerin geliştirilmesi,
- Önemizdeki dönemde bölgemizde yaşanan kapitalist modernitenin bize dayatarak yaşam için vazgeçilmez olan enerji, su, orman, kentleşme, tarım, teknoloji de yaşanan zihinsel, fiziksel ve idolojik tahribatlara karşı Mezopotamya ekoloji hareketi politakaları belirlendi ve bu kapitilast tahribatlara karşı mücadele etme kararları alındı.
- Kürdistanda savaş ile yakılan yıkılan yerleşimlerde yaşanılan ekolojik tahribatları teşhir etme ve buna yönelik mücadele etme,
- Kürdistanda enerji ve güvenlik politikaları sonucunda yok olmakla karşı karşıya kalan kültürel ve doğal alanlar olan Hasankeyf, Diyarbakır sur, Munzur vadisi, gele goderne vd değerlere korumaya karşı mücadeleler sürdürülmesi,
Mezopotamya Ekoloji Hareketi”
***
“Encamnameya 1. Konferansa Tevgera Ekolojiya Mezopotamya
Tevgera Ekolojiya Mezopotamya 1. Konferansa xwe li bajarên Dîlok, Riha, Amed, Muş, Wan, Elih, Sêrt, Dersim, Colemêrg û Betlîsê bi tevlîbûna 170 degeyan û bi tevlîbûna saziyên ku li Tirkiye têkoşîna ekolojiyê di meşînin, kovara GAIA, Platforma Dijberî Nuklerê, Rojnama Yeşîl, Partiya Sol û Yeşîl, Kampanya Mafê Avê, Parastina Daristanên Başûr, şaredarê Ovacik a Dersim e û Platforma Deryareş di serhildanêde ye. Dîsa ji Almanya ICOR, ji rojhilatê Kurdistanê Nûnertiya Parastina Green Çiya û her wiha bi tevlîbûna DTK, KJA, HDK û HDP’ê li Navenda Çanda Nûda ya Wanê di navbera 23-24’ê nîsanê pêk anî.
Pergala serdest li dora bajar-çîn-dewletê û deshilatdar-deneheva sermeyedaran ve deh milyonan mirov li bajaran teng kirine. Civak bê nefes, bê hilberîn hiştiye û bi her awayî talankirina xwezayê dike. Bajarên ku tên lewitandin wek lewitandina; av, ax û hewayê dibin çavkaniya cur be cur vegûherandina lewitandinan. Bi navê projeya ‘vegûhestina bajar’ civakîbûn belav dibe, bê karî, fekîrî û xwedîbûna bi zadê ku genên wan tên guhartin, ciwanên bê rê, qeyrana ku maşînên teybet derdixin û her wiha qada daristanên ku ji îmarê re vedibin, hebûna avê ku dibe bazirganî, axên ku dibin meta û xwestina ku sotemeniya fosîl bên şawitandinê de israr berdewam dike û israra polîtîkayên xirakirina civakê jî dewam dikin.
Gefên ku kapîtalîzim di van salên dawî de dike ne tenê li mirovan dike nava pirsgirêkan de, di heman demê de jî xwezayê jî dike bin gefên xwe de ne. Xelekek tenê ji ekolojiyê bê qutkirin, wê bê wateya xirabûna zincîra gerdunê, ji bo vê çendê parastina xwezayê jiyaniye. Qutbûna xeleka ekolojiyê û xirabûnên di şeksê ekolojiyê de tên jiyîn despêka pêvajoya qiyametê bi xwe ye. Di vir para karê moderniteya kapîtalîst û endustriyalîzma ku karê wê bê sînore gelek e. Di vê rewşê de karasata civakî vedigûhere karaseta derdorê û karaseta derdorê jî vedigûhere karaseta civak e. Pêwîstiya ku civak ji vê rewşê re bibê je bi sekine û zêdebûna têkoşeriya ji bo xwezayê pir girînge.
Sedema şer û qeyrana li Kurdistan û Rojhilata Navîn de tê jiyîn her çiqas dest xistina desthilatdariyê be jî ji hêlekî ve jî tê zanîn ku destxistina serdestiya li ser jiyana xwezayî ye jî. Îro şerê ku li Kurdistanê di meşe ev bû sih sale polîtîkayên şer û kirkirinên ku dimeşe wehşeteke ku di dîrokêde mînaka wê tuneye. Şerê ku li heremê di meşe xirakirinek mezin dide xwezayê. Li Cizîr, Sûr, Nisêbîn, Hezexî, Kerboran, Ferqîn, Şirnex, Gever û li Silopiya yê bi sed hezaran mirov ji cîhên jiyana wan hatine derxistin û ji tax, mal û bajarên wan hatine qutkirin. Mafê wa yî tendustrî, perwerde û xwedîbûnê yê bingehîn ji destê wan hatiye derxistin. Di van bajar û navçeyande sedan sivîl hatine qetilkirin(jin, zarok, kal û ciwan) û gelek mal hatine xirakirin ku êdî tu kes nikare tê de bijî. Dîsa di van cîhê jiyanê gelek heywan jî hatine qetilkirin, rez û bistanên wan hatine xirakirin. Li hemberî van qetlîam û binpêkirinên mafên jiyanê Tirkiye û raya cîhanê bê deng di mîne.
di sêrî de şer, HES, santralên termîkê û hwd. Bi gelek polîtîkayan dîrok, xweza û nirxên me yên civakî û qadên me yên jiyanê tên winda kirin. Di vê wateyê de têkoşîna xwezayê parastina qadên me yên jiyanê bi xeta şîara, ‘’ Jiyana demokratîk û azad ava bikin, axa xwe, ava xwe, enerjiya xwe komunalî bikin’’ meşandin û bilind kirin pewîstiyekî jêneger e. Têkoşîna li hemberî modernîteya kapîtalîst bê meşandin, li hemberî zîhniyeta serdestî-dewletî yê ye, civaka demokratîk û pêşxistina zîhniyeta azadî xwaz jî têkoşîna cewherê civakîbûnê ye. Ev jî bi têkoşîna li hemberî rant-sermayeyan dibe.
Li hemberî netew dewletê, netewa demokratîk; li hemberî sermayeya kapîtalîst û li hemberî endustriyalîzmê jî sekna dij-kapîtalîst, dij-tekelkarî û aboriya komînal. Dîsa li hemberî polîtîkayên moderniteya kapîtalîst ên li ser çandinî û enerjiyê jî dem dema polîtîkayên çandiniya xwezayî , gund û bajarên xwezayî, endustriya xwezayî, enerjî û teknolojiyê ye.
Di Rojhilata Navînde dîroka ekolojiyê jî wek a jinê ne hatiye nivîsîn. Çawe ku ji bo jina azad dive mirov dîroka jinê bizanê, ji bo civakek xwezayî jî divê mirov dîroka ekolojiyê bi zane. Bi vê wateyê vekirina akademiyên ekolojiyê, li hemû qadên civakî û di perwerdeya akademiyan de gihandina hişmendiya ekolojîk girîngiyek jêneger e.
Di xala ji bo avakirina civaka demokratîk û ekolojîk de, di konferansa me de biryardariyên girîng hatin jiyîn. Biryarên hatin hatine girtin li jêrin.
- Bi tevgerên netewî û navnetewî ên ekolojiyê re; di warê ramyarî, rêxistinî û çalekgerî ve pêkanîna giştîbûyînê. Dîsa avakirina tora hevpar û pêşxistina çalekiyên hevpar .
- Ji bo demê pêş tiştên di herema me de tên jiyên ku modernîteya kapîtalîst dispêre me û ji bo jiyana me ên jêneger; av, daristan, bajarvanî, çandinî bi parêze û werankariya di warê fizîkî, bîrdoziyê de dijîn tevgera me polîtîkayên xwe diyar kirin û biryara ku li hemberî wêrankariyê têbikoşînê bike da.
- Bi şer cîhên ekolojîk ên ku li Kurdistanê hatine xirakirin diyar bike û li hemberî vê tekoşîn dayîn.
- Li Kurdsitanê di encama polîtîkayên şer û enerjiyê de cîhên ku li hemberî windabûnê rû bi rû ne ên wekî daqên xwezayî, Heskîf, Amed Sur, çemê Munzur, gele goderne û hwd. Ji bo van nirxan bi parêzin dê di nav têkoşînê de bin.
Tevgera Ekolojiya Mezopotamya”
(Yeşil Gazete)
Comments