İlk cemre havaya düştü, bahar kapıda!

Bahar mevsimini temsil eden cemrelerin ilkinin havaya düştüğü zaman geldi. Bu yıl 20 Şubat’ta havaya düşen cemrenin, yedişer gün arayla toprağa ve suya da düşeceğine ve dünyamızı ısıtacağına inanılıyor.

“Köz, kor” anlamına gelen cemre, genellikle baharın gelmesinden önce havada, suda ve toprakta meydana gelen sıcaklık artışı olarak tanımlanıyor.

Türk mitolojisinde cemre, havanın, toprağın ve suyun ısınmaya başlamasını temsil ediyor. Yüzyıllardır Anadolu insanının doğa ile bağını pekiştiren cemreler, günümüzde de takip ediliyor.

Ve beklenen gün geldi.
İlk cemre havaya düştü. Eski tabirleri, yöntemleri çok severim. Cemreyi beklemek bu yüzden çok güzel. Mesela ilk cemre havaya düşüyor göçmen kuşlar gözükmeye başlıyor. İkinci cemre suya düşüyor denizlerde balıkların göçü başlıyor. Tatlı sularda yumurta… pic.twitter.com/DXq7sczA9P

— Alper Tüydeş (@alpertuydes) February 20, 2024

Cemre 26-27 Şubat’ta suya, 5-6 Mart’ta toprağa düşecek.

Cemre düşmesi nedir?

Cemre düşmesi, Türk kültüründe baharın müjdecisi olarak kabul edilen meteorolojik ve folklorik bir olayı ifade ediyor. Geleneksel inanca göre, ilkbaharın yaklaşmasını haber veren cemre, sırasıyla havaya, suya ve toprağa düşüyor ve hepsi, şubat ve mart aylarında gerçekleşiyor.

Cemre düşmesinin doğada canlanmanın ve ısınmanın başlangıcını simgelediği düşünülüyor. İlk cemre havaya, ikincisi suya, üçüncüsü ise toprağa düşerek; sırasıyla havanın, suyun ve toprağın ısınmasına yol açtığına inanılır. Her bir cemrenin düşüşü, baharın gelmekte olduğunun ve doğanın uyanışının işareti olarak kabul edilir. Bu dönemde, doğada bir canlanma başlar; bitkiler yeşermeye, ağaçlar çiçek açmaya başlar. Cemre düşmesi, halk arasında baharın başlangıcı ve kışın sona ermesiyle özdeşleştirilir.

Türk kültürü ile beraber Arap, Fars, Moğol, Grek vb. pek çok kültürde rastlanan cemre inanışı, günümüzde halen sürüyor.

İlk cemre, Şubat’ın ilk haftasında havayı; ikinci cemre, ikinci haftasında suyu; üçüncü cemre ise üçüncü haftasında toprağı ısıtır. Bu dönemlerde, 19 Şubat ile 6 Mart tarihleri arasında, birer hafta aralıklarla yaşanan bu sıcaklık yükselişleri, baharın müjdecisi olarak kabul edilir ve yeryüzünün ısınmasını temsil eder.

Havaya düşen cemre ile göçmen kuşlar görülmeye başlar, suya düşen cemre balıkları hareketlendirir ve toprağa düşen cemrenin de topraktaki canlıların uyanmasını sağladığına inanılır.

İklim krizi döneminde cemre düşmesi

Ancak küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliği, cemreler takvimine göre ‘düşse’de, mevsimlerin kaymasına, yağışlı ve kurak geçen mevsim motiflerinin değişmesine yol açtı.

Geçen ocak ayı, Türkiye’deki en sıcak ocak ayı oldu. Özellikle Marmara, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi‘nde sıcaklıkların yüksekliği dikkat çekerken, halen kar yağışı almamış iller ve bölgeler var. Hayvanların kış uykusu rutini bozuldu, kış uykusuna geçemeyen ayıların görüntüleri sık sık sık medyada yer aldı. Üreticiler mevsimlerin kayması, yağış rejiminin bozulması nedeniyle ya kuraklık ya da beklenmedik dönemlerde gelen aşırı yağışların yol açtığı seller nedeniyle rekolte kaybı yaşadı.

2024’ün Ocak ayı, dünyada da kaydedilen en sıcak ocak olarak kayıtlara geçti

“2023 Küresel İklim Bulguları”na göre, 2023 yılı da şimdiye dek kaydedilmiş en sıcak yıl olarak tarihe geçti. 

İlk cemrenin düşmesi sevinçle karşılansa da insanların fosil yakıtları yakmayı kesin olarak terk etmediği ve iklime döngülerini korumak için fırsat vermediği sürece, sürece cemrelerin takvim yapraklarında kalması işten bile değil.