By 
Kuzeyimizde süren Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş nükleer tehdidi bir kez daha dünya gündemine taşıdı. Bilindiği gibi Ukrayna’da dördü aktif olan birisi ise kapatılmış beş adet nükleer güç santrali (NGS) var. Bu NGS’lerin en büyüğü olan Zaporijya NGS’nin bazı yan tesislerinin de çatışmalardan etkilendiği biliniyor. Zaman zaman Ukrayna’nın elektrik dağıtım sistemi ile de bağlantısı da kesilen santralin radyoaktif bir sızıntıya neden olabileceği konusunda dünya kamuoyunda endişeler ise özellikle son on gün içinde iyice arttı. Bu nedenle Birleşmiş Milletler‘e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEI) uzmanları uzun görüşmeler sonucu Ukrayna’ya gidebildi ve şu ana kadar ise bir radyoaktif sızıntı raporlamadılar.
Tek tehdit sızıntı değil
Savaşlardaki tek nükleer tehdit NGS’ler gibi nükleer tesislerin vurulması sonucu ortaya çıkabilecek radyoaktif bir sızıntı tehditi değil. Geçtiğimiz haftalarda Nature Food’da yayımlanan bir makaleye göre herhangi iki ülke arasındaki bir nükleer savaş dünya üzerinde bir gıda kıtlığını tetikleyebilir ve 5 milyara yakın insan bunun sonucu olarak açlık nedeniyle yaşamlarını yitirebilir. Araştırmacılara göre iki ulusun birbirlerine nükleer silah ile saldırdığı küçük bir çatışma bile dünya çapında kıtlığa yol açabilir. Yapılan modellemelere göre yanan kentlerden yayılan partikül maddelerden zengin hava kirliliği tüm gezegeni çevreleyerek güneş ışığını uzaya geri yansıtacak ve dünyanın soğumasına neden olacak. Bu durum ise tarımsal üretimi yok edecek. Araştırma ekibinden olan New Jersey‘deki Rutgers Üniversitesi‘nden iklim bilimci Lili Xia’ya göre iki ülke arasındaki nükleer bir savaş tüm dünyadaki insanları etkileyecek ve büyük bir çoğunluğu da açlıktan ölecek.
Nükleer silahlar, bilindiği gibi insanları doğrudan patlamalarla öldürmenin yanı sıra, sonraki yıllarda radyasyonun ve diğer çevre kirliliğinin kalıcı etkileri ile ölümcül etkilere de neden oluyor. Xia ve çalışma ekibi, gezegenin dört bir yanındaki insanların da iki ülke arasındaki bu savaştan sonraki yıllarda nasıl etkilenebileceğini görmek için çeşitli senaryolar üzerinde çalıştı. Nükleer bir savaşın ardından dünyanın çeşitli yerlerinde iklimin nasıl değişeceğini ve mahsullerin ve balıkçılığın bu değişikliklere nasıl tepki vereceğini modellediler. Bilim insanları her biri atmosfere farklı miktarlarda partikül madde koyacak ve yüzey sıcaklıklarını 1 ° C ile 16 ° C arasında herhangi bir düzeyde azaltacak altı savaş senaryosunu analiz etti ve etkilerin on yıl veya daha fazla sürebileceğini gördüler. Bu senaryolarda yaptıkları hesaplamalar ilginç sonuçları ortaya çıkardı.
Buna göre, Hindistan ve Pakistan arasında, belki de tartışmalı Keşmir bölgesinde tetiklenen bir nükleer savaş, kaç savaş başlığının konuşlandırıldığına ve şehirlerin tahrip edildiğine bağlı olarak atmosfere 5 milyon ila 47 milyon ton partikül madde gönderebilir. ABD ile Rusya arasında tam bir nükleer savaş 150 milyon ton partikül madde üretebilir ve atmosferde bu partikül maddeler yıllarca kalabilir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün verilerini kullanan Xia’nın ekibi, nükleer bir savaştan sonra azalan mahsul veriminin ve balıkçılık ürünlerinin insanların ulaşabileceği kalori miktarını nasıl etkileyeceğini hesapladı. Bilim adamları, insanların hayvan yetiştirmeye devam edip etmedikleri veya hayvancılık için kullanılan tarımsal ürünlerin bir kısmını veya tamamını insanlara yönlendirip yönlendirmedikleri gibi çeşitli seçenekleri incelediler. Ayrıca, senaryolar ülkelerin gıda ihraç etmek yerine kendi vatandaşlarını beslemeyi seçtikleri için uluslararası gıda ticaretinin duracağını da gösteriyordu.
Bütün senaryolar ürkütücü
Sonuçta Xia ve arkadaşlarının çalışması karmaşık küresel gıda sisteminin nükleer bir savaşa nasıl tepki vereceği konusunda birçok varsayım ve senaryoya dayanıyor. Ancak bu senaryoların sonuçları çok açık ve ürkütücü. En küçük savaş senaryosu için; yani 5 milyon ton partikül madde ile sonuçlanan bir Hindistan-Pakistan çatışması için, gezegendeki kalori üretimi, savaştan sonraki ilk 5 yılda % 7 oranında düşebilir. 47 milyon tonluk bir partikül madde senaryosunda, küresel ortalama kalori üretimi % 50’ye kadar düşüyor. ABD-Rusya savaşının en kötü durumunda, kalori üretimi savaştan üç ila dört yıl sonra % 90 oranında azalıyor.
Son yıllarda nükleer savaş, soğuk savaş döneminden bugüne azalan bir tehdit olarak görülüyordu. Ancak Rusya-Ukrayna savaşı savaşlarda nükleer tesislerin vurulma ihtimalinin yanı sıra bölgesel bir nükleer savaşın da her an yaşanabileceğini gösterdi. Günümüzde yaşadığımız dünyada 12.000’den fazla nükleer savaş başlığına sahip dokuz ülke olduğunu unutmayalım. Nükleer savaşın uzun yıllar boyunca ortaya çıkabilecek potansiyel öldürücü sonuçlarını ayrıntılı olarak anlamak ve bilimsel verilere dayanarak anlatabilmek toplumların çok daha güçlü olarak nükleer silahlara ve NGS’ne karşı çıkmasını sağlayabilir.
Comments