Genç iklim aktivistleri, Hawaii‘nin ulaştırma sektöründen kaynaklanan emisyonları ele alan ilk anayasal iklim davasından tarihi bir zaferle ayrıldı.
2022 yılında yaşları 9 ila 18 arasında değişen genç aktivistler, yeşil ulaşımı önceliklendirmek yerine çevreye zarar veren otoyol projelerine öncelik verdiği için Hawaii hükümetine dava açtı.
Dava, gençlerin bir eyalet hükümetine ikim değişikliğinin yol açtığı anayasal hak ihlalleri için açtığı ilk dava olma özelliğini taşıyor.
Mevcut ulaşım sistemleri çevre hakkını ihlal ediyor
Amerika Birleşik Devletleri‘nin (ABD) iklime zarar veren ulaşım sistemlerinin çocukların ve gençlerin çevre hakkını ihlal ettiğini savunan davacılar, mevcut sistemlerin aynı zamanda anayasada belirtilen Hawaii’nin doğasını koruma taahhüdüne de aykırı olduğunu belirtti.
Aktivistler, Hawaii eyaletinin yöneticilerinden iklim krizine karşı harekete geçilmesini ve iklime zarar vermeyen sıfır emisyonlu bir ulaşım sistemi kurulmasını istedi.
‣ [İklim Masası] Kentsel ulaşım, iklim krizine dirençli hale getirilmeli
‣ Ulaşımda en fazla sera gazını ‘zengin beyaz erkekler’ yayıyor
‣ WRI: 2053 ‘sıfır emisyon hedefi’ne giden yol sürdürülebilir kent içi ulaşımdan geçiyor
Petrol, gaz ve kömür gibi fosil yakıtların yakılmasıyla açığa çıkan sera gazları küresel sıcaklıkların artışındaki başlıca nedenlerden biri. Ulaşım sektörünün emisyonlarının ise 2030 yılına kadar Hawaii’nin emisyonlarının yüzde 60’ını oluşturması bekleniyor.
Davacı çocuklardan biri, Hawaii’deki iklim değişikliğinden kaynaklanan şiddetli yağışların ve kuraklıkların ailesinin kök sebze yetiştirme geleneklerini tehdit ettiğini anlatarak iklim değişikliğinin gelecekleri için geri dönüşü olmayan zararlar verdiğine dikkat çekti.
2045 yılına kadar sıfır emisyon hedefleniyor
Geçen hafta açıklanan mahkeme kararına göre Hawaiili yöneticiler gençlerin isteklerine olumlu yanıt verdi.
EuroNews kaynaklarının aktardığına göre eyaletin ulaştırma direktörü Ed Sniffen, “İklim değişikliği tartışmasız bir gerçek. Başımızı kuma görüp bunu yalnızca gelecek nesillerin bir sorunu olarak görmek doğru değil” dedi.
Sniffen, davayı temsil eden Our Children’s Trust and Earthjustice ile yaptıkları anlaşmaya göre kara ulaşımı projelerinde sera gazı emisyon ölçümlerinin dikkate alınacağını taahhüt etti. Hava ve deniz ulaşımını da iklime zararsız hale getirmenin yolları aranacak.
Karara göre 2045 yılına kadar Hawaii’de tüm ulaşım sistemleri (deniz ve hava dahil) sıfır emisyonlu hale getirilecek. Eyalet ayrıca bir yıl içinde sera gazını azaltmak için bir plan yayınlayacak.
Yaya, bisiklet ve toplu taşıma ağları genişletilecek, kamuya ait elektrikli araç şarj ağı 2030 yılına kadar genişletilecek. Bu düzenlemelerin en az 40 milyon dolara mal olacağı hesaplanıyor.
Gençlerin iklim davaları
2020 yılında Montana‘da görülen benzer bir davada eyaletin yüksek mahkemesi, fosil yakıt projelerinde sera gazı emisyonlarının dikkate alınmasına yönelik bir iklim düzenlemesini 2023 yılında kabul etti. Montana davasında da davacılar yaşları 5 ila 22 arasında değişen genç aktivistlerden oluşuyordu.
Almanya‘da 2020 yılında 15-32 yaşlarındaki aktivistlerin kazandığı bir iklim davasında Federal Anayasa Mahkemesi, karbon nötrlüğü hedefinin 2050 yılından 2045 yılına çekilmesine karar verdi.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi‘nde görülen bir davada ise 11-24 yaşlarındaki altı Portekizli genç, hükümete iklim değişikliği konusunda eylemsizliği gerekçesiyle dava açtı. Ancak mahkeme, dava kapsamının fazla geniş olduğunu söyleyerek gençlerin davasını reddetti.
Güney Kore‘de bu yıl 62 çocuğun da aralarında bulunduğu 200 kişi, hükümetin halkı iklim değişikliğinin zararlarından koruma konusunda başarısız olduğunu belirten bir dilekçe ile anayasa mahkemesine başvurdu. Mahkeme kararının bu yıl sonunda açıklanması bekleniyor.
