ABD merkezli Bloomberg Green ekibinin takip cihazları taktığı plastik poşetlerinin izinin sürüldüğü haberde İngiltere’nin bir zincir marketindeki plastik poşetin iki ay sonra Adana’ya geldiği görülmüştü. Haber Türkiye medyasında da geniş yer buldu ve tartışma yaratmıştı. Plastik poşetlerin binlerce kilometrelik yolculuğu Bloomberg’deki araştırmacı gazeteciler tarafından anlatıldığı video oldukça sık paylaşıldı. Greenpeace Türkiye de konuya ilişkin basın açıklaması yaptı.
Plastik atık ithalatı konusunda hem saha araştırmaları hem de bilimsel analizler yoluyla elde edilen verilerin 2019’dan beri kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşıldığının belirtildiği basın açıklamasında “Bu konuyla ilgili görüşümüz, son üç yıldır yaptığımız bilimsel analizlere ve uluslarası hukuk metinlerinin Türkiye’ye tanıdığı hakların kullanımına ilişkin maddelere dayanmaktadır” denildi.
İlgili haberin ortaya koyduğu esas sorunun, İngiltere’deki Tesco firmasının geri dönüşüm adı altında greenwashing/yeşil badana yaparak plastik atıklarını Adana’ya denetimsiz ve yasa dışı yollarla gönderdiği gerçeği olduğunun belirtildiği açıklamada ayrıca şu ifadelere yer verildi:
“Bu habere ilişkin soruları yanıtlaması gereken TESCO ve İngiltere Hükümeti sessiz kalırken haberin Türkiye’de ‘yalanlanması’ maalesef yanlış bir yaklaşımdır. Halbuki, bu tespit üzerine Türkiye tarafından atılması gereken adım, süreci araştırmak, ilgili ülkeler ve küresel şirketlerle irtibata geçmek ve tezler doğrulandığında da Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının zararının ilgili ülkeler ve şirketler tarafından tazmini için çalışmaktır.”
Bilimsel açıdan bakıldığında ise ispatlanmış olumsuz bir etkiyi meşrulaştırmanın, Basel sözleşmesiyle taahhütte bulunan İngiltere gibi ülkelere sorumluluktan kaçacak açık bir kapı bıraktığı ifade edildi. Ek olarak açıklamada Türkiye tarafından yapılan açıklamanın bilimsel açıdan geçerlilik kazanması için araştırma raporunun metodoloji belirtilerek analiz sonuçlarıyla ulusal ve uluslararası kamuoyuyla paylaşılması gerektiği dile getirildi.
Greenpeace Akdeniz’in Adana’da plastik atık ithalatının çevre ve insan sağlığı üzerindeki olası etkilerini ortaya koyduğu “Atık Oyunları Raporu”ndaki bilimsel analiz sonuçlarına dayanan tespit ve uyarılarının yinelendiği açıklamada şu sözlere yer verildi:
“Greenpeace, Nisan 2021’deki saha araştırmasında, ithal edilen plastik atıkların Adana’da yasa dışı olarak çevreye döküldüğünü ve açıkta yakıldığını tespit etmişti. Bu alanlardan toplanan toprak, kül, su ve tortu örnekleri Greenpeace Araştırma Laboratuvarları‘nda bilim insanları tarafından incelendi. Analiz sonucu tespit edilen kirleticiler, tehlikeli ve çoğu toksik kalıcı etkiye sahip kimyasallardı. Tespit edilen diğer kirleticiler ve neden oldukları hastalıklar.”
Greenpeace Akdeniz araştırmasında incelenen 5 farklı çöp döküm alanı, Adana’nın verimli tarım, hayvancılık ve sulama arazileri içinde yer alıyor. Adana’da Aralık ayında yapılan röportajların, konunun Adana halkı için hala güncelliğini koruduğunu gösterdiği belirtiliyor.
“Bu noktada; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapıldığı söylenen toprak analizlerini içeren raporun, çevresel bilgiye erişim hakkı çerçevesinde kamuoyu ile paylaşılması büyük önem taşıyor” ifadelerine yer verilen basın açıklamasında son olarak şunlar aktarıldı:
“Plastik atık ithalatı, İngiltere gibi yüksek gelirli ülkelerin kendi plastik krizlerine karşı icat ettikleri orantısız bir güç oyunudur. Atık Oyunları Raporu’nun ortaya koyduğu bilimsel verilere de dayanarak belirtiyoruz; plastik atık ithalatının çevrede ve insan sağlığında bıraktığı hasarın maalesef geri dönüşü yok.
Birleşik Krallık Parlementosunda bu konuyu gündeme getirdik ve ülkemize plastik çöplerinizi göndermeyi bırakın dedik. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan da plastik atık ithalatını tamamen yasaklamasını talep ediyoruz.”
