Fukushima’dan ders alır mıyız? – Mehveş Evin

Birkaç gün önce Radikal gazetesi, Akkuyu Nükleer santralı için “ÇED” raporu hazırlayan özel şirketin ipliğini pazara çıkardı. Enis Tayman’ın haberine göre, Dokay adlı bu şirket, nükleer santralı “çevreci” ilan etmiş!
Sadece bununla kalsa yine iyi. Dokay, hangi enerji yatırımı olursa olsun, hepsine methiyeler düzen raporlar hazırlamış.
Türkiye’de enerji yatırımlarının hangi laubalilik, cehalet ve üçkağıtla döndüğünü anlamak için mükemmel bir örnek. Üstelik sadece özel şirketler değil, bazı üniversiteler de bu çirkin çarkın bir parçası…

Dün, Fukushima’daki deprem ve nükleer felaketin birinci yıldönümüydü. Necip basınımızda konuyla ilgili çıkan haber sayısına bakıyorum da… “28 Şubat rövanşları-Bölüm x” ile kıyaslandığında hayli zavallı kalıyor!
Oysa dünya medyası, akademiyası haftalardır yazıp çiziyor: Fukushima’dan alınacak dersler nedir? Enerji sektörü ve devletler, hangi adımları atıyor?

Kaza olma riski yüzde 40
Friedrich Ebert Derneği, “Nükleer Enerjinin Sonu Mu?” raporunda, Fukushima’dan sonra alternatif uluslararası enerji politikalarını incelemiş…
Alman Reaktör Güvenliği Kuruluşu’na göre 40 yıldır aktif olan bir reaktörde, öngörülebilen en büyük kazalardan birinin gerçekleşme olasılığı yüzde 0,1.
Dünya çapında ortalama 440 nükleer santralin faaliyette olduğu düşünüldüğünde, önümüzdeki 40 yılda bu santrallerden herhangi birinde bu büyüklükte bir kazanın gerçekleşme olasılığı yaklaşık yüzde 40!
Türkiye’deyse hükümet, Akkuyu gibi fay hattında bulunan yerlere nükleer santral kurma azminden vazgeçmedi. Sinop’ta, Fukushima’da hasar gören santrali işleten şirket TEPCO ile çalışmakta beis görmüyor.
Nükleer enerjiyi “çevre dostu, güvenli ve düşük maliyetli” olduğunu savunanlara gelince… Bu görüşlerin hepsi, bilimsel verilerle çürütüldü.
Her şeyden evvel, bugüne kadar bu tür kazaların ve felaketlerin neden olabileceği maliyetler göz ardı ediliyordu. Nükleer atıkların depolanması ve nükleer reaktörlerin zahmetli demontaj işlemleri gibi konuları da denklemin dışındaydı…

Merkezi devletin nükleer aşkı
Fukushima felaketinden sonra dünyanın en büyük üçüncü ve dördüncü ekonomileri olan Japonya ve Almanya, nükleer enerjiyi kullanımdan kaldırmaya ve gelecekte daha çok “yenilenebilir enerjiler” temelinde büyümeye karar verdi.
Peki Japonya ve Almanya nükleer enerjiye ihtiyaç duymuyorlarsa, neden diğerleri duyuyor?
Wall Street, neden 36 yıldır nükleer tesislere yatırım yapmıyor?
Bu sorunun cevabını raporda buldum:
“Nükleer ekonominin savunuculuğu, sadece iş dünyası ve devlet arasında özel bir ilişkiyi gerektirmez, aynı zamanda özel bir devlet biçimini de teşvik eder.
Nükleer endüstri, kapalı politik sistemlerin olduğu, yani devletin merkezi olduğu, hiyerarşik bir politik sistemin bulunduğu, teknokratik fikirlerin siyasi karar alma süreçleri üzerinde büyük etkisinin olduğu ve toplumu bu süreçlerden dışlama eğiliminin bulunduğu toplumlardaki elverişli koşullardan yararlanır.”
Vallahi inanmam!

DÜNYANIN NÜKLEER’İ

– Nükleer lobi yorulmaksızın nükleer enerjinin canlanışından bahsetse de, olgular açık bir şekilde şunu gösteriyor: Dünyadaki reaktör sayısı, 1989-2011 yılları arasındaki dönemde 423’ten 437’ye çıktı. Bu durum yılda ortalama bir reaktöre bile tekabül etmez.
– Tüm dünya gerçekten nükleer enerji santrali mi inşa etmektedir? Kesinlikle hayır.
UAEK’ye göre, 64 blok inşa hâlinde. İnşa projeleri 14 ülkeye yayıldı: Çin (27), Rusya (11), Hindistan (5) başı çekiyor.
l Nükleer enerji santrali işleten en büyük altı ülkeden birkaçı nükleer silaha sahip ülkeler (ABD, Fransa ve Rusya). Toplam nükleer enerjinin dörtte üçünü üretiyorlar.
– Nükleer enerji santralleri dünya çapındaki elektrik enerjisinin sadece yüzde 13’ünden biraz fazlasını üretiyor. Bu da, birincil enerji ihtiyacının %5.5’ine, küresel enerji tüketiminin%2’sinden biraz fazlasına tekabül ediyor.
– Şu anda nükleer enerji santrallerinin toplam gücü 374.000 MW civarında, ortalama işletim ömürleri 26 yıl.
– Bir nükleer enerji santrali için hazırlık süreci -yapım planlama ile ticari olarak yetkilendirme arasında geçen süre- artık 10 yılın üzerine çıktı. Mevcut nükleer enerji gücünü korumak bile zorlaştı. (Kaynak: F. Ebert Vakfı Raporu, 2012)

Mehveş Evin – Millliyet