By 
“Her şey, elinde bavul taşıyan yalnız bir adamın zihnimde canlanan hayal meyal görüntüsüyle başladı diyebilirim.”
Shaun Tan’ın kültleşmiş grafik romanı Uzak; sözsüz, bir dizi resimden oluşan bir göçmen hikâyesiydi. Uzak Bir Diyardan Eskizler ise, Uzak’ın perde arkasını, ardındaki sanatsal ve düşünsel süreci aydınlatıyor.
Temel sorular
“…yerinden olmuşluk; yaşı, geçmiş deneyimleri veya ulusu fark etmeksizin her insanın yaşamında temel soruların sorulmasına neden olur. Dolayısıyla kim olduğumuz, nereden geldiğimiz ve çevremizdeki dünyayla nasıl ilişki kurduğumuz sorulur. Uzak, bu temel sorularla epey ilişkili bir çalışma olduğunu kanıtladı. Böylece biçeme ya da sunuma ilişkin herhangi bir kaygıdan öte, bu projenin birçok göçmen öyküsünden damıtılmış, dikkatle araştırılmış görsel bir deneme olacağına karar verdim.”
Uzak Bir Bir Diyardan Eskizler’de göçmenlik deneyiminin barındırdığı temel meseleler ile sanatsal üretimin temel aşamaları bir araya geliyor ve eserin alt başlıkları olarak karşımıza çıkıyor: Aidiyet, yolculuklar, kent, dil, eşlikçi hayvan ve mekânlar ile araştırma, modeller ve nihai çizimler.
Gerçek ve bireysel tanıklıklardan hayalî ve evrensel bir anlatıya doğru
Uzak, topyekûn hayalî karakterlerden, garip hayvanlardan, yüzen nesnelerden ve anlaşılmaz dillerden oluşan bir anlatı gibi gözükse de Uzak Bir Diyardan Eskizler’de görüyoruz ki Uzak’ı oluşturan yapı taşları arasında New York’taki Ellis Adası Müzesi’nin arşivinde yer alan göçmen portreleri, sanattaki göç tarihi örneklerinden Tom Robert’in “Güneye Geliş”i, Francisco Goya’nın batıl inançları ve ön yargıyı eleştiren Los Caprichos gravür serisi de yer alıyor.
Uzak Bir Diyardan Eskizler bu sanat eserleri ile çeşitli göçmen hikâyelerinin tanıklığını yapan gerçek fotoğraf, belge ve mekânları tekrar görünür kılıyor. Yalnızca bunlar değil, makûs talihleri, sırf nihai ürün olmadıkları için sanat eseri olarak değil de eskiz, karalama ya da deneme adı altında kıyıda köşede kalmak olan bir çok çalışma da Uzak Bir Diyardan Eskizler aracılığıyla görünürlük kazanıyor.
Künye
Kitap Adı: Uzak Bir Diyardan Eskizler
Yazar: Shaun Tan
Çevirmen: Damla Kellecioğlu
Yayınevi: Desen Yayınları
Comments