[Çocuklar İçin Türk Mitosları, Anadolu Efsaneleri] Ece ile Doğanay – Dilge Güney

Her toplumun mitolojisi o toplumun kültürel ve zihinsel yapısına ayna tutar.

Batılı ülkelerin çeşitli sanat kolları ile bize tanıtmış olduğu Zeus’u, Afrodit’i çok iyi biliriz ama Türk mitosları ve Anadolu efsaneleri pek bilinmez. Biz de her ayın ikinci haftası yayımlayacağımız Çocuklar İçin Türk Mitosları, Anadolu Efsaneleri dizisi ile çocuklarımızı unutulmaya yüz tutmuş bu öykülerle buluşturmak istiyoruz. 

Yunanca kökenli bir kelime olan mitos (mythos) söz, öykü anlamına gelir. İlk insanlar mitoslar anlatarak evreni, tabiat olaylarını ve yaşamla ilgili sırrını çözemedikleri durumları açıklamaya çalışmışlar.

Mitoslar, tüm efsanelerin, destanların, masalların, hatta bugün okuduğumuz edebi türlerin de kökenlerini oluşturur. Bilinçaltı üzerine çalışan bilim insanları, mitosların evrensel geçerliliğe sahip yaşam kalıpları olduğunu ve her insan için anlamlı mesajlar taşıdığını söyler.

Bu ay, Ece ve Doğanay ile beraber yasak meyvenin tadına bakacağız. Yerin ve göğün yaradanı Ülgen ile karanlık evrenin hakimi  Erlik’in mücadelesine katılacağız.

***

5 – Ece ile Doğanay

 

Günlerden bir gün

Yerin ve göğün yaradanı Ülgen,

Uçsuz bucaksız göklerde süzülürken

Toprakta biten kuru bir ağaç gördü.

 

Yeşertti ağacın  dokuz dalını ve dedi ki:

“Bu dalların her birinde dokuz kişi türesin ve

Dokuz halk yerleşsin ağacın köklerine.”

O günden sonra ağacın dallarında dokuz halk hayat buldu.

 

Bu halkların sesini karanlık evrenin hakimi Erlik duydu.

Hemen yanlarına  vardı,

İnsanları ve hayvanları kardeşçe yaşarken bulunca kıskandı.

Bu mutluluğu bozmak için çareler aramaya başladı.

 

 

Dokuz halk dallarında türediği ağacın meyvelerinden yiyordu.

Fakat yalnızca bir yandakileri… Diğer yana kimse yanaşmıyordu.

“Neden?” diye sordu Erlik. “Yazık değil mi diğer yanda çürüyüp gidenlere?”

“Ülgen yasak etti onlardan yemeyi.” deyince aralarından biri;

Erlik ısrarcı oldu:

“Size yazık değil mi o leziz meyvelerden mahrum kalıyorsunuz?”

Halklar direndi:

“Onlar iyi olsaydı Ülgen bize yiyin derdi. Hem bak şu yılanla köpeğe. Onlar  ağacın bekçileri. Yiyemeyiz istesek de.”

Erlik ne ettiyse dinletemedi o gün. Ama vazgeçmedi.

Ağacın çevresindeki insanlara karıştı. Gezdi dolaştı, sonunda Ece ile Doğanay adında iki sevgiliye yanaştı.

“Doğanay Ece’yi seviyorsa  neden ona güzel ne varsa vermiyor, hiç tadılmamış şu meyvelerden koparmıyor? Her şeyin en güzelini hak etmez mi kalpten sevilen? Bu meyveler aşkını ispatlamanın en güzel yolu!”diye fısıldadı.

İki sevgili önce direndi Erlik’in bu sözlerine. Ama sonra filiz verdi Erlik’in ektiği tohum. Bir şüphe düştü Ece’nin içine. Ya gerçekten sevmiyorsa Doğanay onu?

 

Köpek ve yılan ağacı beklerken uyumuştu.  Olmaz ya, Erlik’in işi bu!

Erlik süzüldü yılanın ağzına girdi içine. Ağaca çıkardı onu. Dolandı dallara ve yasak meyveden bir ısırık aldı.

Bunu görünce Doğanay cesaret buldu.

Ece’yi aşkına inandırmak için uzandı meyvelere.

Kopardı dalından, sundu sevdiğine.

 

Ece sevinçle bir ısırık aldı. Meyve baldan tatlıydı. Hemen leziz ve sulu meyveyi Doğanay’a uzattı.

İşte tam o anda sert bir rüzgar esti. Ülgen bütün hışmıyla çıktı ortaya.

Önce dönüp yılana:

“Erlik’in hükmüne girdin, bundan böyle insanlar sana düşman olsun.  Nerede kim görse seni, ezmeye öldürmeye uğraşsın!” dedi.

Yılan kaçtı ağacın arkasına doğru, gözden kayboldu.

Sonra dönüp Ece’yle Doğanay’a:

“Bundan böyle siz ve dokuz halkınız hepiniz ölümlüsünüz. Doğacak, doğuracak, yemek için durmadan çalışacak ve sonunda öleceksiniz. Bu olsun hepinizin yazgısı!”

 

Ülgen bu son sözlerini söyleyip çekildi  altın dağına.

O günden sonra bir daha çıkmadı insanların karşısına.

Böylece yeni bir düzen kuruldu,

Ülgen ile Erlik arasında savrulan insanoğlu hükmetti dünyaya…

 

1 – Evrenin Oluşumu

2- İnsanın Yaradılışı ve Erlik’in Doğuşu

3 – Yaşam Tanrıçası – Umay Ana

4 – Dünya Tufanı, İkinci Yaratılış ve Ak Yayık

 

 

Yazan: Dilge Güney

Resimleyen: Berna Erözkan Akan

İLGİLİ HABERLER

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Hak savunucularından kent hayvanları için yarın AYM önüne çağrı

Hak savunucuları, 4 Ekim Dünya Hayvanları Koruma Günü'nde sokakta yaşayan hayvanlara yönelik 'katliam yasası'nı esastan görüşme kararı alan AYM'nin önünde toplanacak.

Afrika: Zenginlerin yarattıkları iklim krizinin bedelini ödeme zamanı geldi

'Afrika, yok denecek kadar az karbon ayak izine rağmen iklim felaketlerinin ön cephesinde yer alırken, fosil yakıt endüstrisi rekor kârlar elde etmeye devam ediyor.'

Türkiye, açık denizlerin biyoçeşitliliğini korumayı amaçlayan BM anlaşmasını imzaladı

Türkiye'nin anlaşmaya taraf olması için Meclis'te onaylanması gerekiyor. Yürürlüğe girmesi için ise 60 ülkenin 2025'e kadar onayı bekleniyor.

Deştinliler’den festival: Çimentocuları nasıl yendiğimizi dünya görsün istedik

Menteşe’nin Bayır ve Yatağan’ın Deştin mahallelerinde kurulmak istenen entegre çimento tesisini engelleyen halk, kazanımlarını iki günlük festivalle kutladı.

[İklim Masası] Zenginlerin karbon ayak izi, tahminlerden çok daha yüksek

Zenginlerin karbon ayak izi, toplumun kalanı tarafından olduğundan çok daha düşük tahmin ediliyor. Eşitsizliğe dair farkındalığı artırmak en zenginlerin iklim politikalarına desteği artırabilir.

EN ÇOK OKUNANLAR