Çanakkale’nin Bayramiç ilçesine bağlı Yanıklar Köyü yakınlarında Cengiz Holding’e ait Truva Bakır Madencilik A.Ş.‘nin açmak istediği bakır ve altın madenine ait ÇED olumlu belgesinin iptal davası için dün (26 Ağustos) bölgede bilirkişi incelemesi yapıldı.
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği, TEMA Vakfı temsilcileri ve yörede yaşayan 24 davacının çoğunluğu keşifte hazır bulundu.
Yanıklar, Osmaniye, Yaylacık köylüleri, Bayramiçliler, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği üyeleri ve Çanakkale Barosu Çevre Komisyonu avukatları, bilirkişi heyetini köyün girişinde pankartlar ve dövizlerle karşıladı.
Heyetin köye girişi ile birlikte “Havama, Suyuma, Toprağıma Dokunma”, “Kazdağları’ndan Defol Cengiz”, “Kazdağlarının Üstü Altından Değerlidir”, “Yallah Cengiz Yallah, Kış Kış Cengiz Kış Kış!” diye slogan atan köylüler, projeye karşı tepkilerini dile getirdi. Yoğun güvenlik önleminin alındığı keşifte naip hakim ÇED alanında keşfi başlattı ve davacı ve davalıların beyanlarını aldı.
‘Kamuoyu’nun kandırılmasına kamu kurumları da ortak oluyor’
Keşif sırasında konuşan Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği avukatı Cem Altıparmak, dava konusu Proje Tanıtım Dosyası’nda yer alan eksiklik ve hatalara dikkat çekti. Altıparmak, yaşam alanlarına bu kadar yakın bir alanda patlatmalı bir madencilik faaliyetinin yapılamayacağını, proje dosyasında projenin orman ve tarım alanları üzerindeki etkisi ile ilgili hiçbir hususun yer almadığını, kaç ağacın kesileceğinin belirtilmediğini belirtti.
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği yönetim kurulu başkanı Süheyla Doğan da projenin aslında bir feldspat projesi olmadığını, Cengiz Holding’in Halilağa Bakır Madeni Projesi’nin bir parçası olduğunu belirtti ve bu konudaki kanıtları içeren ve projenin ilk sahipleri Pilot Gold ve Fronteer Resorces tarafından hazırlattırılan bir teknik raporu hakime sundu.
Yine Cengiz Holding: Çanakkale’de feldspat projesi için ÇED süreci başlatıldıÇan’da Cengiz Holding’in açmak istediği madene karşı şarkılı türkülü protestoCengiz Holding’in Kazdağları’ndaki maden projesi için keşif yapıldıYurttaşlar Kazdağları’nda Cengiz Holding’e karşı sokağa çıkıyorCengiz Holding’in Halilağa bakır madeni alanında ağaç kesimleri sürüyorCengiz Holding, davası süren projesi için Kazdağları’nda ağaç kesimine başladıCengiz Holding’den Kazdağları’nda ‘ya pazarlık ya kamulaştırma’ teklifi: Arsanız madencilik için gerekiyorKazdağları’ndan Cengiz Holding’e ikinci dava: Bakanlığın şirket kurtarıcı yönetmeliklerine sığındı
Doğan raporda, dava konusu projenin işletme ruhsatının da yer aldığını belirtti:
“Bu projenin tanıtım dosyası baştan sona, bilerek, isteyerek yanlış kurgulanmıştır. Kamuoyu kandırılmaya çalışılmaktadır. Kamu kurumları da bu duruma ortak olmaktadır. Tüm maden şirketleri benzer yol ve yöntemi izliyor. Önce feldspat, kuvars, halloysit gibi madenler için 25 hektar altındaki ÇED alanları ile Proje Tanıtım Dosyaları hazırlanıyor, ÇED Yönetmeliği EK-2 listeye göre işlem yapılması sağlanıyor, kısa sürede Çalışma Ruhsatı ve İşletme İzni alınarak sahaya giriliyor. Şirketler daha sonra maden cinsi değiştirerek, kapasite artışlarıyla gerçek projelerini ortaya çıkarıyor.”
‘Bölge maden dolu, kümülatif etkisi yok sayılıyor’
Proje alanındaki 11 adet tarım parseline de dikkat çeken Doğan, tarım alanları için Tarım ve Orman Bakanlığı Çanakkale İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından “Tarım Dışı Kullanma İzni” nin uygun olduğuna dair görüş vermiş olmasını da eleştirdi; Toprak Koruma Kurulu kararının ve Toprak Koruma Projesi’nin dosyada yer almadığını belirtti.
Süheyla Doğan, Proje Tanıtım Dosyası’nda “Kümülatif Etki” bölümünün “içler acısı” olduğuna da dikkat çektii:
“Şirket, ‘Proje yakınında benzer proje yoktur’ diyerek, 1,5 kilometre yakındaki kendi projesi olan Halilağa Bakır Madeni projesini bile yok sayıp yalan beyan verdi. Oysa, bölgede CVK Madencilik tarafından satın alınan “TV Tower Projesi” olarak bilinen altın madeni projesi, Koza’nın Serçiler ve Terziler köylerindeki projesi, Ciner Grup’un Park Teknik şirketinin Yukarışapçı köyündeki altın madeni projesi gibi pek çok metalik madencilik projesi ve ayrıca çok sayıda enerji projesi bulunuyor. Tüm bu projelerin kümülatif etkileri değerlendirilmelidir.” dedi.
TEMA Vakfı adına söz alan Onur Küçük ise Proje Tanıtım Dosyası’nın orman varlıkları, flora, fauna açısından eksik ve hatalarla dolu olduğunu, proje süresi ile ilgili bilginin yer almadığını, açık ocak basamak sayısı, genişliği gibi konularda çelişkili bilgilerin bulunduğunu söyledi.
Projenin bölge tarımına verdiği zararı anlatan Küçük, coğrafi işaret almış olan Bayramiç beyazının, Bayramiç elmasının risk altında olduğunu belirtti.
Cengiz Holding avukatları: Madenler bulundukları yerde çıkarılır
Keşifte, davalı idare avukatı, keşfe gelirken köylülerin araçlarına saldırdıklarını ve can güvenliği olmadıklarını iddia etti ancak köylüler tepki göstererek öyle bir olay yaşanmadığını söyledi. Savunma dilekçelerine ekleyecek bir şeyleri olmadığını belirten avukat tepki çekti.
Müdahil şirket Cengiz Holding’in avukatı ise “Madenler bulundukları yerde çıkartılır, madenlerin kamu yararı vardır. Projede verilen bilgiler yeterli ve doğrudur” diyerek sözü Proje Tanıtım Dosyasını hazırlayan ÇED şirketine bıraktı. Şirket temsilcilerinin sözleri de davacılar tarafından tepki ile karşılandı.
İkinci turda, davacılardan iki köylü kadın söz alarak “Biz köyümüzde huzur ve güven içinde yaşamak istiyoruz. Maden köyümüze çok yakın. Patlatmalar başlarsa bizler tarım ve hayvancılık yapamayız. Bizler ne yiyeceğiz? Ne içeceğiz? Bizim gidecek yerimiz yok. Biz madene karşıyız, yapılmasını istemiyoruz” diye konuştu.
Beyanlardan sonra bilirkişi heyeti, davacılar ve kolluk eşliğinde proje alanını dolaştı; iki adet açık ocak alanı, pasa alanı, şantiye alanı, cevher stok alanında incelemelerde bulundu.
Projenin etki alanında kalan Akıncı Deresi’ne de giden heyet, dönüşte, köy girişinde yine köylülerin pankartlı, sloganlı tepkisi ile karşılandı. Bilirkişi heyetine “Biz bu madeni istemiyoruz, bizim suyumuz yok, bu maden gelirse burada yaşayamayız, vijdanlı olun.” diye seslenen köylüler, Cengiz Holding’e de “Kazdağları’ndan da Defol Cengiz” dedi.
Keşif sonrası, davacılar, köylülerle birlikte bir değerlendirme toplantısı gerçekleştirdi ve bilirkişi heyetinin bilimsel ve objektif rapor düzenlemeleri ve mahkemenin de önce yürütmeyi durdurma verme ve ardından da “ÇED Gerekli Değildir” kararını iptal etmesi konusunda beklentilerini dile getirdi.
10 bin ton cevher, 3.500 ton pasa çıkaracak projenin ömrü 10 yıl
Yanıklar’daki proje toplamda 605,32 hektarlık bir ruhsat alanına sahip. Ancak şirket projede bu ruhsat alanının sadece 6, 05 hektarını ÇED alanı olarak gösteriyor. Bunun nedeni hem ÇED sürecinden muaf olmak ( ÇED Gerekli Değildir kararı alındı) hem de alana girdikten sonra kapasite artışı ile birlikte ruhsat alanının gerçek boyutlarına göre maden alanını genişletmek.
Yılda 10 bin ton cevher üretilecek ve 3.500 ton pasa çıkacak olan projenin ömrü ise 10 yıl olarak öngörülüyor.
Proje için kullanılacak kimyasallar ise teknik raporda şöyle sıralanmış:
- HydratedLime; Kireç
- CopperSulfate; Bakır sülfat
- AP404;
- Frother(MIBC);
- PotassiumAmylXanthate;
- Flocculant(s);
- CausticSoda; Kostik
- SodiumCyanide; Sodyum Sİyanür
- Elementalsulfur(tomakeSO2)
- HydrochloricAcid: Hidroklorik asit-tuz ruhu.
Köyün içinde madencilik yapılacak
Çanakkale İl Merkezine 41 km, Bayramiç İlçe Merkezine 16 km uzaklıkta olan proje Yanıklar Köyü’ne 600 metre, en yakın konuta ise sadece 360 metre uzaklıkta bulunuyor. Yani köyün içinde madencilik yapılacak!
Ormanlık alanda yapılmak istenen madencilik faaliyeti ile ilgili Orman Bölge Müdürlüğü görüşünde; “6,16 ha olarak belirlenen ÇED alanı dahilinden 2 kapalı verimli orman alanı çıkartılarak 6,05 ha’a küçültülmüştür” deniliyor.
Kazdağları’nın yüzde 80’i, Çanakkale’nin yüzde 94’ü madenlere ruhsatlı
TEMA’nın araştırmasına göre Kazdağları bölgesinin yüzde 79’u madenlere ruhsatlandırılmış durumda. Sadece endüstriyel madenlerin olduğu IV. Grup’ta bölgede ruhsatlandırılan alan 579, bölgedeki maden ruhsat sayısı ise 1634 gibi ciddi bir sayıya ulaştı.
Aynı bölgede orman alanının yüzde 80’i, tarım alanlarının yüzde 78’i, büyük ovaların yüzde 60’ı , korunan alanların ise yüzde 55’i maden ruhsatlı. Kazdağları Milli Park Alanı’nın yüzde 80’i, Troya Milli Parkı’nın yüzde % 10’u, Kazdağı Göknarı Tabiat Koruma Alanı‘nın yüzde 99,9’u da madencilik için ruhsatlanmış durumda.
Maden ruhsatlarının en yoğun olduğu il olan ilin yüzde 93’ü de IV. Grup madenlere ruhsatlı. En fazla ruhsat verilen Çan, Bayramiç, Ezine, Lapseki ve Yenice ilçelerinde ruhsat verilen yerlerin büyük bölümü tarım arazileri. Bayramiç’te tarım arazilerinin yüzde 78’i, Çan’da yüzde 75’i, Ezine’de ise yüzde 58’i madenlere ruhsatlı.
