By İklim değişikliği yıkıcı etkisini her geçen gün daha fazla gösterirken, 197 ülkenin imzaladığı ve 180 ülkenin taraf olduğu Paris Anlaşması’nın önemi daha da artıyor.
Bugün başlayan (4 Eylül) ve 9 Eylül’de sona erecek olan Bangkok İklim Müzakereleri’ne aralarında Türkiye’den de delegelerin bulunduğu iki bin kişi katılıyor.
Bilim insanları tarafından hazırlanan kritik 1,5 derece raporu da müzakerelerden bir ay sonra, Ekim 2018’de Kore’de kamuoyu ile paylaşılacak.
Müzakereler 6 gün sürecek
Paris Anlaşması çerçevesinde hazırlanan bu rapor, küresel iklim değişikliğinin etkilerini ve iklim değişikliğini engellemek için ne kadar sürede ne kadar sera gazı azaltımı yapılması gerektiğini gözler gönüne serecek.
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 24. Taraflar Konferansı (COP24) ise Polonya’nın Katoviçe kentinde Aralık 2018’de düzenlenecek. Bu toplantıda, tarihi Paris Anlaşması’nın uygulama kılavuzu, yani Paris Kural Kitabı’nın tamamlanması bekleniyor. Bu yol haritası, tüm ülkeleri adil ve etkin bir biçimde desteklemek ve düşük karbonlu bir yaşam için gerekli olan küresel dönüşümü sağlamak için temel bir referans belge olacak.
“Taraflar arasında büyük görüş ayrılıkları var. Bunların başında da finans geliyor”
Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Semra Cerit Mazlum, Bangkok İklim Müzakereleri’ni Yeşil Gazete’ye değerlendirdi. Mazlum, taraflar arasında büyük görüş ayrılıkları olduğunu söylüyor.
“Bangkok İklim Müzakereleri Paris Kurallar Kitabı’nın nihai hale getirilebilmesi için BM İklim Değişikliği 24. Taraflar Konferansı öncesindeki son aşama. O nedenle çok önemli. Görüldüğü kadarıyla Katoviçe kentinde düzenlenecek 24. Taraflar Konferansı’nda kuralların kabul edilebilmesi oldukça güç görünüyor. Çünkü taraflar arasında belli başlı konularda büyük görüş ayrılıkları var. Bunların başında da finans geliyor. Gelişmekte olan ülkeler Paris Anlaşması’nın 9. maddesinin 5. paragrafına göre uzun vadeli iklim finansmanının miktarını önceden bilmek istiyorlar. Gelişmiş ülkelerden önden rapor vermesini istiyorlar. Gelişmiş ülkeler de bu önden raporlama uygulamasına itiraz ettikleri için keskin pozisyon farklılıkları ortaya çıkıyor. Gelişmekte olan ülkeler iklim finansmanı konusunun sonuca bağlanmasını, diğer maddelerin sonuca bağlanmasının koşulu olarak gördüğü için müzakereler biraz ağır ilerliyor.
Doç. Dr. Semra Cerit Mazlum
“Gelişmekte olan ülkeler kapsamlı raporlar vermeyi yük olarak görüyorlar”
“İkinci önemli başlık ise ulusal katkılar. Paris Anlaşması’na taraf devletler hangi eylemleri yapacaklar, hedeflerin türü ne olacak, sektörel kararlar ne olacak, ekonominin tümünü kapsayacak hedefler mi olacak? Bunları tamamen devletler kendileri belirliyorlar. Bu bağlamda Paris Anlaşması’nın en önemli kuralına göre; ülkelerin 5 ya da 10 yıllık ulusal katkı belgelerinde sundukları hedeflerin hangi varsayımlara dayandığının, hangi sektörlerde nelerin nasıl yapılacağının önceden raporlanması, anlaşmaya taraf devletlerin bununla ilgili bilgi sunması isteniyor. Fakat bununla ilgili ayrıntılarda bu kurallar kitabı müzakerelere bırakılmış olduğu için özellikler gelişmekte olan ülkeler bu kadar katı bir raporlama istenmesine uygun bakmıyorlar. Gelişmiş ülkeler Kyoto’dan bu yana böyle bir raporlama yükümlülüğü altında oldukları için bu uygulama iklim rejiminin altında onların halihazırda yürüttükleri bir şey. Gelişmekte olan ülkeler bu kadar kapsamlı raporlar vermeyi hem bir yük olarak görüyorlar hem de yükün gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere kayıyor olmasının bir başlangıcı olarak değerlendirdikleri için bu noktada itiraz ediyorlar.”
“Katılım eksikliği ve saydamlık önemli bir eksiklik olarak karşımıza çıkabilir”
Doç. Dr. Semra Cerit Mazlum, Katoviçe’de Paris Kurallar Kitabı kabul edilirse ve Türkiye’nin anlaşmaya taraf olmaması durumunda daha sonra uyum sağlamasının daha da güç olacağı görüşünde.
“Bugün katılımcı listesini gördüm. Müzakerelere katılan heyetin sayısı oldukça azalmış. Son yıllarda müzakerelere, özel sektörden temsilcilerinin de bulunduğu geniş heyetler gidiyordu. Bangkok oturumunun daha uzmanlık gerektiren bir oturum olmasıyla da ilgili olabilir. Ama Türkiye gelişmekte olan bir ülke olarak kabul edilmek istemesinin bir sonucu olarak belki ilgisini Katoviçe’ye döndürmüş olabilir. Paris Kurallar Kitabı müzakereleri bağlamında Türkiye ulusal katkıda gelirin içeriği konusunda saydamlık ve uygunluk mekanizmasının nasıl işleyeceği konusunda görüşler sundu. Bunlar genel olarak gelişmekte olan ülkelerin görüşlerine yakın görünüyor. Paris Anlaşması’nda aralarında Türkiye’nin de bulunduğu gelişmekte olan ülkeler şunu söylüyor: ‘Zaten biz bu kuralları Paris Anlaşması ile koyduk. Anlaşmanın ötesine geçen daha ayrıntılı kurallar getirmeye gerek yok. Ülkeler kendi katkılarını belirleyip gönderiyor, bunları uygulayacaklar. Gelişmiş olan ülkelerin talep ettikleri ayrıntılar Paris Anlaşması’nı yeniden müzakere etmek anlamına geliyor.’ Türkiye’nin pozisyonuna geri dönersek Katoviçe’de gelişmekte olan ülke olarak değerlendirilmek yönünde müzakere edeceğini anlayabiliriz. Ama Katoviçe’de Paris Kurallar Kitabı kabul edilirse ve Türkiye anlaşmaya taraf olmazsa daha sonra uyum sağlaması daha güç hale gelecek. Son müzakere aşamasına gelinmiş olduğu için sivil toplum katılımının görece daha daraltıldığı anlaşılıyor. Bu da sürecin saydamlığı açısından, Paris Anlaşması’nın alametifarikası olarak öne sürülen saydamlık açısından sıkıntı yaratabilir. O nedenle daha dikkatli izlemekte yarar var, katılım eksikliği ve saydamlık önemli bir eksiklik olarak karşımıza çıkabilir.”
Bangkok İklim Müzakereleri ne içeriyor?
Küresel düzeyde iklim değişikliği müzakarelerinin merkezinde, Taraflar Konferansı ve yılda iki defa yapılan ara iklim müzakereleri bulunuyor. Bu sene, Kurallar Kitabı hazırlıkları yoğun ve detaylı bir çalışma gerektirdiği için iki ara müzakereye ek olarak, Bangkok’da iklim müzakerecileri kritik COP24 toplantısı öncesi hazırlıklarını tamamlamak için bir araya geliyor. Kapsayıcı, anlaşılır ve etkin bir Paris Kural Kitabı için, müzakerecilerin teknik detaylarda ilerleme sağlamaları gerekiyor. Bangkok’ta masaya yatırılacak konular ise şöyle:
-Ülkelerin iklim planlarını nasıl ve hangi formatta iletecekleri ve iklim değişikliği konusunda attıkları adımların sonuçları nasıl raporlanacak?
-Ülkelerin emisyon azaltımı, iklim değişikliğine uyum ve iklim finansmanını arttırma konusunda attıkları adımların nasıl gözden geçirilecek ve bu konuda hangi mekanizmalar kurulacak?
-Ülkeler arasında iş birliklerinin yapısının nasıl olacağı ve diğer ülkelere verilecek olan finansal desteğin nasıl sağlanacağı gibi kritik konuların teknik detayları ne olacak?
Bangkok İklim Müzakereleri’ni UNFCCC sitesinde buraya tıklayarak takip edebilirsiniz
Toplantı içeriği ve gündemini buraya tıklayarak takip edebilirsiniz -Paris Anlaşması Kural Kitabı için Gerçek İlerleme Zamanı
Toplantıyı BM İklim Değişikliği Twitter hesabından da takip edebilirsiniz
(Yeşil Gazete, İklim Haber)
Comments