[Bir şarkının hikayesi] Yesterday/ The Beatles

Değişik sanatçılar tarafında üç bin kereden fazla icra edilip tüm zamanların en çok kaydedilen şarkısı olarak Guiness Rekorlar Kitabı‘na giren, “Dün” ün özleminin anlatıldığı “Yesterday”, Paul McCartney tarafından ilk yazıldığı gibi “Scrambled Eggs” (Çırpılmış Yumurtalar) sözleriyle kalsa gene bu başarıyı yakalar mıydı, yoksa o güzelim melodiye ne kadar yazık olmuş diye mi düşünürdük?

Kim bilir belki de Beatles albümlerinin birinde az bilinen bir şarkı olarak kalırdı ve farkına bile varmazdık. İyi ki Paul McCartney doğru seçimi yapmış diyerek hikayemize devam edelim.

Paul, 1964 yılında zaman zaman kız arkadaşı Jane Asher’ın ailesinin evinde çatı katındaki odada kalmaktadır ve bu odanın en sevdiği yanı, içinde kendine ait diyebileceği bir piyano olmasıdır. Orada kaldığı günlerden birinde sabah yataktan kalktığında piyanonun başına koşar ve gece rüyasına giren, sabah kalktığında hala kafasında olan melodiyi unutmadan hemen notalara döker. Aklına ilk gelen sözler kahvaltı ve kız arkadaşı ile ilgili olur. Jane’in güzel bacaklarını tasvir ederken kafiye olarak “çırpılmış yumurtalar”ı uydurmuş olması pek romantik olmasa da, bu sözlerle grup arkadaşlarını epeyi güldürmeyi başarır.

“Scrambled eggs/Oh my baby how I love your legs”

McCartney ve Asher.

Şarkı, sözleri haricinde tam anlamıyla şekillenmiş ve kusursuzdur. Notalar o kadar kolay ardı ardına akmıştır ki melodiyi daha önce bir yerden duymuş olabileceğini düşünür. Çalıntı bir melodi ile şarkı yapmamış olmak için müzik endüstrisinden güvendiği birkaç kişiye dinletir ve en sonunda prodüktörleri George Martin’e gider. Martin’in özellikle eski şarkılarla ilgili geniş bir bilgisi vardır. Parçayı dinler ve melodiyi çok beğendiğini ama daha önce duymadığını söyler. McCartney, artık melodinin kendisine ait olduğuna ikna olmuştur:

Sonunda bulduğun bir şeyi götürüp polise teslim etmek gibi olmuştu. Birkaç hafta sonra kimse sahiplenmezse o zaman sahiplenebileceğimi düşündüm.”

“Help” filminin çekimleri sırasında Paul, sette bulunan piyano ile sürekli “Scrambled Eggs” üzerinde çalışır. Ardı ardına aynı melodiyi dinlemekten bıkan film yönetmeni Richard Lester “Ya şu kahrolası şarkıyı bitir ya da bırak, çünkü biraz daha çalmaya devam edersen piyanoyu buradan kaldıracağım “diye isyan eder. Film çekimi bittikten sonra uygun sözler bulmaktan başka yapılacak bir şey kalmamıştır.

Bir Beatle’ın tek başına kaydettiği tek şarkı

Paul McCartney 1963’te Hofner 500/1 Model bas gitarıyla.

1965 Mayıs’ında Paul ve Jane tatil için Londra’dan Lizbon’a uçarlar. Cliff Richard’ın gitaristi Bruce Welch’in Portekiz’in güney kıyısında bulunan Albufeira’daki villasında tatil yapacaklardır. Lizbon’dan Albufeira’ya gitmek için araba ile 300 km. gitmeleri gerekir ve Jane yolda uyur. Paul yol boyunca şarkı sözlerine odaklanır. “Yesterday” kelimesi ile kafiyeli olacak, today, away, play, stay gibi bir sürü kelime bulur. Villa’ya vardıklarında Paul, valizini toplamış ve gitmek üzere olan Bruce Welch’ten gitarını ödünç alır ve ona “Yesterday”’i çalar. Sonraki iki hafta içinde tüm sözler tamamlanmıştır.

14 Haziran 1965’te EMI stüdyolarında uzun bir kayıt gününün sonuna gelinmiştir. Paul grup arkadaşlarına “Yesterday”’in son halini gitarda çaldığında, Ringo davulda ilave edebilecek bir şey bulamaz. John ve George da bir gitar daha ilave etmenin anlamı olmayacağını söyler. Sonunda Paul şarkıyı gitar ile tek başına kaydedecektir. Yesterday, bir Beatle’ın tek başına kaydettiği ilk Beatles kaydı olarak tarihe geçer.

George Martin’in şarkıya yaylı çalgılar ilave etme fikrine Paul şiddetle karşı çıkar. Günün sonunda onlar bir rock grubudur ve yaylıların şarkıyı çok klasik yapacağını düşünür. George Martin, “Bir deneyelim, beğenmezsen eklemeyiz” diyerek Paul’u ikna eder. Böylece şarkıya bir “Yaylı Çalgılar Dörtlüsü” son dokunuşu yapar. İki kere üst üste kaydedilen yaylıların çok fazla “Bach”’ı çağrıştırmaması için Paul, ikinci kıtadaki “she wouldn’t say”’in ardından çello için kendince bir blues notası ekler. John’un deyimi ile “müthiş” olmuştur.

Yesterday, klasik müzik elemanları içeren ilk pop şarkılarından biri olur. Bu sayede Beatles orta yaş grubuna da hitap etmeyi başarmıştır.

Yoko Ono’dan veto

1965 yılına kadar Beatles’ın tüm şarkıları Lennon & McCartney besteleri olarak görünse de çoğunlukla şarkıyı biri ya da diğeri yazıyordu. Bu konuda ikili arasında 1962 yılında yapılmış yazılı olmayan bir anlaşma vardı. 1995’te yayınlanan Beatles Anthology’de McCartney, Yesterday’in tümüyle kendisine ait olduğu için en azından isimlerin yeri değiştirilerek bestenin McCartney & Lennon olarak gösterilmesini istemiş, ancak isteği Yoko Ono tarafından reddedilmişti.

Beatles’ın ve şarkılarının insanların hafızasından tümüyle silindiği ve sadece genç bir gitaristin o harika melodileri hatırlayabildiği romantik komedi “Yesterday”de, filmin kahramanı Jack Malik, hikayenin önemli sahnesinde, kendisine hediye edilen gitarla şarkıyı çalar ve hayranlıkla dinleyip şarkıyı kendisinin yazdığını zanneden arkadaşlarına “Ben yazmadım Paul McCartney yazdı,… şimdiye kadar yazılmış en iyi şarkılardan biri” der. Halbuki yaşadığı bu alternatif gerçeklikte Beatles hiç var olmamış ve kimse John, Paul, George ve Ringo’yu dinlememiştir.

Paul McCartney, 1980 yılında “Yesterday”’i yazdığı en iyi şarkı olarak tanımlamış ve ”Onu sadece çok başarılı olduğu için değil,, aynı zamanda yazdığım en içgüdüsel şarkı olduğu için seviyorum” demiştir.

Rolling Stone dergisi tarafından 2021’de güncellenen “Tüm Zamanların En İyi 500 Şarkısı” listesinde “Yesterday” 72. sırada gösterilir. Altı tane Beatles ve bir Lennon şarkısı olan Imagine ilk 100 ’de listelenmiştir.

Paul McCartney, annesini 14 yaşında iken kaybetmişti. Sanatçı, 2013 yılında Mojo dergisine verdiği röportajda “Yesterday”i yıllarca herhalde farkında olmadan Annem hakkında söylüyordum. Bu sözleri ona söylüyor olmalıyım” demiştir.

 Neden gitmek zorundaydı, bilmiyorum
Söylemedi,
Yanlış bir şey söyledim,
Şimdi “Dün” ü özlüyorum.

Kaynakça

• Eames T., The Story of “Yesterday” by The Beatles, Smooth Radio, 26.June 2019
• Yesterday Songwriting History, beatlesbooks.com/yesterday
• Carlin S., The Hearthbreaking True Story Behind The Beatles, “Yesterday” June 28,2019
• Songfacts, “Yesterday”