Arjantin denilince dünyanın birçok yerinde yaşayan futbolseverlerin aklına efsane futbolcu Diego Maradona ve onun 1986 Dünya Kupası finalinde İngiltere’ye eli ile attığı gol gelir. Daha sonraları attığı bu gol için “Tanrı’nın Eli” idi diyen Maradona’nın, aynı maçta orta sahadan topu alıp dört İngiliz oyuncuyu çalımlayarak attığı gol ise “Asrın Golü” olarak tarif edilir.
Müzik ve dans severler için ise Arjantin, tango denilince ilk akla gelen ülkedir. Ekonomiyi yakından takip edenler de bu ülkeyi yüksek enflasyon şampiyonu olarak hatırlar. Ekonomik istikrarsızlık konusunda Türkiye’yi epeyi geride bırakan Arjantin’in siyasi geçmişi de askeri darbelerle doludur ve bu konularda iki ülkenin benzerlik gösterdiği söylenebilir.
1996 yılında çevrilen Evita filminde, Arjantin tarihindeki önemli bir dönem, tarihi gerçeklerden kısmen saparak, müzikal bir formatta dramatize edilmiş olsa da bir çoğumuzun gözünde Peron dönemi ve Madonna’nın canlandırdığı Eva Peron figürü, filmdeki anlatımla hafızalarımızda yer etmiştir.
Arjantin burjuvazisine rağmen…
Müzikalin esin kaynağı olan Eva Duarte Peron, Arjantin’li siyasetçi ve eski devlet başkanı Juan Peron’un ikinci karısı idi. Fakir bir ailenin kızı olarak taşrada dünyaya gelen Eva Duarte, neredeyse çocuk denecek yaşta iken başkent Buenos Aires’e göçmüş ve kısa sürede basamakları tırmanarak sunucu, radyo sanatçısı ve aktris olarak ün yapmıştı.
Arjantin’de seçilmiş yönetimi devirerek başa geçen askeri cuntanın üyelerinden biri olan General Juan Peron, hükümette çalışma bakanı ve başkan yardımcısı olarak görev almıştı ve ülkeyi yasa boğan 1944 San Juan depreminden sonraki çabaları ile halkın gözünde popülaritesi gittikçe artan bir kişilikti. Depremde ölenler yararına düzenlediği bir etkinlikte Eva Duarte ile tanışmışlar ve bir yıl sonra da evlenmişlerdi.
1946 yılında Juan Peron başkan seçilince eşi Eva da First Lady olmuştu. İşçi hakları konusunda konuşmaları ile dikkati çeken Eva Peron, kendi ismi ile hayırsever faaliyetler gösteren bir vakıf kurmuş ve Arjantin’de kadınların oy kullanma hakkı için mücadele etmişti. Kendisi de alt tabakadan geldiği için çalışan kesimle arası hep çok iyi olmuştu ama Arjantin burjuvazisi onu kibirli, Makyavelist ve basit buluyordu.
Ulusun Ruhani Lideri: Evita
“Peronizm”, ne sağ ne de sol olarak tanımlanabilecek popülist bir hareketti. Siyaset bilimcilerinin bir kısmı, bu akımı “İtalyan faşizminin Latin Amerikan versiyonu” olarak tanımlayacaklardı. Peronist Kadın Partisi’ni de kuran First Lady, halkın sevgisini kazanarak “Evita” lakabını almıştı. 33 yaşında iken kanserden vefat eden Evita’ya ölümünden kısa bir süre önce kongre tarafından “Ulusun Ruhani Lideri” ünvanı verilmiş ve cenazesi Devlet Töreni ile kaldırılmıştı.
1976 yılında Tim Rice adında İngiliz bir kompozitör BBC‘de Eva Peron’un hayatını konu alan bir programı dinleyince, Arjantin halkı tarafından çok sevilen, ülkenin popüler kültürünün önemli bir figürü olan, uluslararası şöhrete sahip bu kadın hakkında bir müzikal yazmaya karar verdi. Müziklerini Andrew Lloyd Webber’in yazdığı “Evita”, bir rock operasının konsept albümü olarak yayınlandı. Operada “Evita” rolü için seçilen Julie Covington, First Lady’nin Başkanlık Sarayı’nın balkonundan halka yaptığı ve kendisi için yas tutulmamasını istediği son konuşmasının anlatıldığı “Don’t Cry For Me Argentina” şarkısını single olarak yayınladı ve plak 1 milyon satarak İngiltere listelerinde 1 numaraya yükselmeyi başardı.
Albüm yayınlandığı andan itibaren oyun yazarı Webber, bir Nazi sempatizanını idolleştirdiği için eleştirildi. Ancak 2.Dünya Savaşı‘ndan sonra Juan Peron’un Nazi subaylarının Arjantin üzerinden Paraguay’a kaçmalarına yardım ettiği doğru olsa bile, gerek kendisinin gerek Eva Peron’un Nazi sempatizanı olduğuna dair somut deliller yoktu. Peron döneminde Arjantin çok sayıda Musevi göçmeni de kabul etmişti ve 1949 yılında kurulan İsrail Devleti ile ilk ilişki kuran Güney Amerika ülkesi Arjantin olmuştu.
Fakat Juan Peron’un Nazilerle geçmişi ile ilgili tartışmalardan etkilenen Julie Covington, operada Evita rolünü oynamaktan vazgeçti. Tim Rice bir söyleşide: ”Biraz da abartarak söylüyorum ama Julie operayı işçi haklarını sömüren faşist bir komplo olarak tanımladı ve giderek oyundan uzaklaştı.” demişti. Julie Covington yerine “Evita “ rolünü 1978 yılında Elaine Page oynadı.
‘Che’ anlatıyor
Evita müzikali, asıl uluslararası başarısına 1996 yılında Alan Parker tarafından sinemaya uyarlanınca ulaştı. Parker, ”Evita” rolü için Michelle Pfeiffer’ı seçmişti ancak aktris ikinci çocuğuna hamile kalınca prodüksiyonu terk etmek zorunda kaldı. Parker, Glenn Close ve Meryl Streep gibi önemli aktrisleri bu rol için düşünürken Madonna yönetmene, “Evita”rolü için kendisinin uygun olduğunu anlatan dört sayfalık bir mektup yazarak onu ikna etti.
Filmde anlatıcı “Che” rolünü Antonio Banderas oynamıştı. Müzikalin sahneye uygulanan birçok versiyonunda “Che” karakteri, Ernesto Che Guevara ile özdeşleştirilirken filmde bu karakter sadece anlatıcı olarak pek çok karede rol aldı.
Gerçekte Eva Peron, kendisi de Arjantinli olan Ernesto Che Guevara ile hiç karşılaşmamıştı ancak eşi Juan Peron ile Che Guevara arasında, sürgünde olduğu 60’lı yıllarda dostane bir ilişki kurulmuştu. Che Guevara’nın Marksist Leninist siyasi kişiliği konusunda bir şüphe olmadığına göre, Juan Peron’u bir diktatör olarak gören birçok siyaset tarihçisinin aksine Guevara’nın, Peronizmi sola daha yakın gördüğü düşünülebilir
Madonna’nın filmdeki yorumu çok başarılı oldu ve İngiltere listelerinde 3’üncü sıraya, Amerika listelerinde ise 8’inci sıraya kadar yükseldi. Fransa’da ise bir ay boyunca liste başında kaldı.
“Evita” “Benim için ağlama Arjantin” diyerek ardından yas tutulmamasını istemişti, ancak sevenleri camdan şeffaf bir kapağı olan tabutundaki naaşını, kilometrelerce kuyruklar oluşturarak 16 gün boyunca ziyaret etti. Arjantin’in ilk kadın başkanı olan Cristina Fernandez de Kirchner kendi jenerasyonun kadınlarının Eva Peron’a “tutkusu ve mücadeleciliği” için çok şey borçlu olduğunu söylemiştir.
Kaynakça
- O’Higgins S., The Untold Story Behind the Song “Don’t Cry For Me Argentina”, 20.03.2018
- Queenan J., The Origin of Don’t Cry For Me Argentina, 07.09.2007
- Beviglia J., “Don’t Cry For Me Argentina” American Songwriter, 2017
- Songfacts, “Don’t Cry For Me Argentina”
- Wikipedia, Eva Peron, Juan Peron, Evita, Don’t Cry For Me Argentina.
