Her toplumun mitolojisi o toplumun kültürel ve zihinsel yapısına ayna tutar.
Batılı ülkelerin çeşitli sanat kolları ile bize tanıtmış olduğu Zeus’u, Afrodit’i çok iyi biliriz ama Türk mitosları ve Anadolu efsaneleri pek bilinmez. Biz de her ayın ikinci haftası yayımlayacağımız Çocuklar İçin Türk Mitosları, Anadolu Efsaneleri dizisi ile çocuklarımızı unutulmaya yüz tutmuş bu öykülerle buluşturmak istiyoruz.
Yunanca kökenli bir kelime olan mitos (mythos) söz, öykü anlamına gelir. İlk insanlar mitoslar anlatarak evreni, tabiat olaylarını ve yaşamla ilgili sırrını çözemedikleri durumları açıklamaya çalışmışlar.
Mitoslar, tüm efsanelerin, destanların, masalların, hatta bugün okuduğumuz edebi türlerin de kökenlerini oluşturur. Bilinçaltı üzerine çalışan bilim insanları, mitosların evrensel geçerliliğe sahip yaşam kalıpları olduğunu ve her insan için anlamlı mesajlar taşıdığını söyler.
Bu ay, rüzgarın kanatlarında dünyayı dolaşacağız, rüzgar iyesi Yel Baba ile tanışacağız.
***
9 – Rüzgar İyesi: Yel Baba
Erlik Mangdeşire’ye yenildiğinden,
Hizmetkarları gökten yağmur gibi döküldüğünden,
Her bir damla iye olup düştüğü yeri sahiplendiğin beri
Rüzgarın da var bir iyesi.
Yel Baba ismi…
Yel Baba, yaşlı bir bilge,
Atını bindirir rüzgarın sırtına
Dolaşır da dolaşır dünyada.
Hasat vakti gelince girer tarlalara
Ayırır buğdayın sapını-tanesini kocaman elleriyle,
Sapı kendine alır, atının karnını doyurur.
Tanesini bırakır insana, ekmek yapsın yesin diye.
Yorulduğu zaman serilir dağlara, uyur.
Ama gürültü yaparsa insanlar
Uyanır öfkeyle.
Şimşekler çakar gözlerinde.
Fırtınalar çıkar,
Kasırgalar dolaşır, yerde, gökte, denizde…
Yelbabanın öfkesi dinince,
Durur, soluklanır atıyla birlikte.
Fırtınalar biter ve sönüverir gökte şimşekler
Kasırgalar da onunla birlikte uyur.
Yel Baba’nın dünyada işi çok…
Yelkenleri doldurur, yardım eder denizcilere;
Değirmenleri döndürür buğday öğütenlere…
Bazen de çocuk olur Yel baba
Oyun ister.
Siz de Yel Baba’yla oynamak isterseniz,
Alın uçurtmanızı çıkın göğün kocaman olduğu yerlere!
Seslenin Yel Baba’ya,
Bayılır sırtında uçurtma uçurmaya…
1 – Evrenin Oluşumu
2- İnsanın Yaradılışı ve Erlik’in Doğuşu
3 – Yaşam Tanrıçası – Umay Ana
4 – Dünya Tufanı, İkinci Yaratılış ve Ak Yayık
5 – Ece ile Doğanay
6 – Öküzün İki Boynuzu Arasında Bir Dünya
7 – Üç Güneş
8 – İyeler
Yazan: Dilge Güney
Resimleyen: Berna Erözkan Akan
