By 
Yeni CHP, liberallere göz kırpıyor; liberaller “temkinli” şekilde gülümsüyor… CHP’nin “sosyal liberalizm açılımı”, liberal mahallede memnuniyetle karşılanıyor. Liberaller, CHP’deki liberal eğilimi “yetersiz ama olumlu” buluyor; “yetmez ama evet” diyor…
Milliyet’ten Meriç Tafolar’ın haberine göre, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Prof. Dr. Sencer Ayata başkanlığındaki komisyona, yeni parti programı için görev verdi. Program henüz belli değil ama çerçevesi şimdiden belirlendi. Buna göre, Yeni CHP’de “dört eğilim” benimsecek… Bu dört eğilimden birisi “sosyal liberalizm”, diğerleri ise sosyal demokrasi, sosyalizm ve Atatürkçülük…
CHP’nin “Atatürkçü” olduğu tartışılmaz… 1965’te “Ortanın Solu”nu, yani “sosyal demokrasi”yi benimsediği malum… Hiçbir zaman sosyalist olmasa bile, özellikle 1970’lerde sosyalizme eğilim gösterdiği biliniyor. Fakat hiçbir zaman liberalizmi bir eğilim olarak benimsememişti. Bu yeni bir şey…
Türkiye’de liberal olarak bilinen isimlere, CHP’nin “sosyal liberalizm” açılımını sorduk. Atatürkçü liberalizm olabilir mi? Sosyal liberaller ve sosyal demokratlar birlikte çalışabilir mi? Türkiye’de sosyal liberal parti olmuş muydu? Cem Boyner’in Yeni Demokrasi Hareketi sosyal liberal miydi? CHP’nin tarihinde liberalizm var mı? İzmir İktisat Kongresi, Atatürkçülük ve liberalizmin uzlaşabileceğini gösterir mi? Dün Serbest Cumhuriyet Fırkası ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nı kapatan CHP’nin, bugün liberallere kucak açmasını nasıl değerlendiriyorlar? İşte yanıtları…
Besim Tibuk (Liberal Demokrat Parti Onursal Başkanı)
Atatürkçü liberalizm olmaz. CHP’den liberal parti çıkmaz. CHP, AKP’nin boş bıraktıklarını toplamaya çalışıyor. Türkiye’de liberal partilerin istikbali yok. Buna LDP dahildir… Ufacık bir liberal kesimi kimse dinlemiyor. Mustafa Kemal, Serbest Cumhuriyet Fırkası ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’na izin verseydi, ciddi liberal gelişmeler olabilirdi. Atatürk, ticaretten anlamazdı. İzmir İktisat Kongresi’nde eline kağıt verdiler, oradan okudu. CHP’nin 50 yıl öncesi ile bağını koparması lazım…
CHP’de sosyal liberaller ve sosyal demokratlar birlikte çalışabilirler. Sosyal liberaller, genellikle eski sosyalistlerdir. Sosyal liberalizm, mahçup sosyalizmdir. Eskiden YDH’de sosyal liberal bir hava vardı. Şimdi SODEP’te sosyal liberalizm, sosyal demokrasi arasında gidip gelen bir hava var. Ama bugün tam anlamıyla sosyal liberal bir parti yok. Ben şahsen sosyal liberalizmi savunmuyorum. Benim liberalizm anlayışıma terstir. Her şeye rağmen, CHP’nin sosyal liberalizmi eğilimini olumlu buluyorum.
Özlem Çağlar Yılmaz (Liberal Düşünce Topluluğu Genel Sekreteri)
CHP, liberalizmi yaşam tarzı sanıyor. Hem devletçi, hem bireyci; hem kolektivist, hem piyasacı, hem liberal, hem sosyalist olunmaz. CHP’nin alevi açılımı, din özgürlüğü, oligarşi sorunu üzerine söylediklerine/söylemediklerine bakmadan “liberal eğilim” belirlemesi anlamlı değil. CHP bununla uğraşmak yerine seçmeninin beklentilerine bakmalı.
Bir insan Atatürk’ü sever ama devletin resmi ideoloji olması gerektiği düşüncesini benimsemezse, hem Atatürkçü, hem liberal olabilir. Aksi taktirde hem Atatürkçü, hem liberal olmak zor. Ama sosyal liberaller ve sosyal demokratlar birlikte siyaset yapabilirler. Çünkü sosyal liberalizm, sosyal demokrasi gibidir. Türkiye bir sosyal demokrat partiye ihtiyacı vardır. CHP’nin liberalizm eğilimini tabii ki desteklerim.
Mustafa Akyol (Star gazetesi yazarı)
CHP’nin sosyal liberalizmden ne kastettiği belli değil. Esasında sosyal liberalizmin ne olduğu da belli değildir. Önder Sav’ın CHP’sinde “liberal” kelimesi yasaktı. Bugünkü CHP’de biraz farklı… CHP’den iktisadi anlamda liberal olmasını beklememek lazım… Bunun için kökenini reddetmesi gerekir -ki bunu beklemek mantıklı değil. Atatürkçü liberalizmi, liberalizmi geniş bir şekilde, mesela modernizm olarak okursak mümkün görebiliriz.Bunun dışında Atatürkçü liberalizm çok zor.
Sosyalizm ve Liberalizm uzlaşırlar. Demokratik sol ve sosyal demokrasinin liberalizm ile uzlaştığı alanlar vardır. Fakat Türkiye’de sosyal liberal bir parti hiç olmadı. YDH, bana göre sosyal demokrattı. Geçmişte Serbest Fırka liberaldi. Ben CHP’nin liberalizm eğilimi memnuniyetle karşılıyorum.
Doç. Dr. Bekir Berat Özipek (İTÜCÜ öğretim üyesi, siyaset bilimci)
CHP, bugüne kadar bütün darbeleri, bütün muhtıraları destekledi. Ama bugün siyaset yapmak zorunda… İktidara gelmek için oy almak zorunda; oy almak için de değişmek… O nedenle, bu çıkış beni şaşırtmadı. CHP’nin değişim arzusu samimiyetsiz değil ama yetersiz ya da problemli… Çünkü Atatürkçülük ve sosyal liberalizm arasında bir antagonizm var. CHP bir tercih yapmak zorunda… “Anayasa’nın değişmesi teklif dahi edilemez maddelerini” mi savunacak, “devletin ideolojik tarafsızlığını” mı?
Türkiye’de tam olarak sosyal liberal bir parti olmadı. CHP’nin 1930’lardaki rakibi Serbest Cumhuriyet Fırkası bile tam olarak liberal değildi. YDH’nin böyle bir potansiyeli vardı. Bir dönemin ÖDP’sinde böyle bir renk vardı. CHP’nin geçmişinde liberalizm yok. İzmir İktisat Kongresi’ne bakarak abartılı sonuçlar çıkaranlar var. Liberalizm öyle bir şey değil. Bence CHP’den liberal parti çıkmaz. Fakat her şeye rağmen, CHP’deki liberal siyaset eğiliminin desteklenmesi gerektiğini düşünüyorum.
Alper Akalın (3H eski koordinatörü)
CHP’nin liberalizme eğilim göstermesine şaşırmadım. Çünkü özgürlükçü olmak, Marksist olmaktan kolay… Sosyalizm ve liberalizm uzlaşabilir. Liberalizm, sağa yakın olduğu kadar, sola da yakın bir ideolojidir. Sosyal liberalizm ise soldan etkilenen bir ideolojidir. Ama Ergenekon’a açıkça karşı çıkmayan bir parti liberal olamaz. Çünkü liberalizm demek, Şeyh Sait olayını eleştirebilmektir. CHP, kısa vadede ekonomik olarak liberalleşebilir ama sosyal olarak liberalleşemez. Uzun vadede liberal-sol bir seçenek olabilir. Ama bunu Kemal Kılıçdaroğlu değil, ondan sonra gelecek olan genel başkan belirler.
Sosyal liberaller ve sosyal demokratlar arasında nüans farkı vardır. Sosyal demokratlar biraz daha devlet müdahalesinden yanadır. Ama sosyal demokratlar ve sosyal liberaller birlikte çalışabilirler. Cem Boyner’in YDH’si kesinlikle sosyal liberaldi. Bugün ise sosyal liberal bir parti yok. Ancak liberal-sol bir gazete olarak “Taraf” var.
Doğan Gürpınar (Genç Siviller üyesi)
Atatürkçü liberalizm felsefi olarak imkânsızdır. Ama CHP, kendimi bildim bileli sentez yapmaya çalışır. Bundan önce “Anadolu Solu” sentezini denemişlerdi. Sosyal liberalizm sentezi biraz daha mantıklı görünüyor. Ulusalcılık çöktü, artık yönetme iddiası bulunmuyor. CHP, umut oluşturabilmek için denemek zorunda.
Sosyal liberaller ve sosyal demokratlar birlikte çalışabilir. Eğer sosyal demokrasi 80’lerdeki gibi olsaydı, bunu söyleyemezdik. Ama 2000’lerde, Tony Blair’in sosyal demokrasi anlayışı, sosyal liberalizmden çok farklı değil. YDH, bana göre sosyal liberal bir partiydi. Bugün böyle bir parti yok. CHP’nin liberalizm eğilimini yetersiz ama olumlu buluyorum.
Haber: Yeşil Gazete – Alper Budka
Comments