By 
Küresel ısınmanın yarattığı kuraklık nedeniyle çevresindeki dere ve akarsuların kuruduğu Dicle Nehri‘nin içinden geçtiği Diyarbakır‘daki Hevsel Bahçeleri’nde, kuş popülasyonda gözle görülür artış yaşanıyor. Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölüm Başkanı ve Kuş Bilimci Prof. Dr. Ahmet Kılıç, yıl boyu burada kalan bazı türlerin artık “yerli” tür sayıldığını kaydetti.
MA‘nın aktardığına göre, Basra Körfezi‘ne dökülen 553 kilometre uzunluğundaki Dicle Nehri, kuraklık nedeniyle çevresindeki dere, akarsu, gölet ve sulak alanların kurumasıyla son yıllarda kuşlar için adeta bir vaha konumuna geldi. En az 280 tür kuşun Hevsel Bahçeleri ve çevresinde yaşadığı tespit edilirken, Dicle Üniversitesi tarafından 150 farklı tür kayıt altına alındı. Bazı kuş türleri geçici konaklama ya da göç rotasının uğrak yerleri olarak kullanırken, bazı kuş türleri de burada kalıcı hale geldi.
Yıl boyu burada kalan ve burayı üreme alanları olarak seçen bazı kuşların popülasyonunda gözle görülür artış dikkat çekiyor. Özellikle balıkçıl kuşunun türlerindeki artış gözlerden kaçmıyor. Balıkçılların burayı yıl boyu mesken tutması ve üreme alanı olarak burayı seçmesi, Dicle Nehri’nin balık yönünden zenginleştiğine de işaret ediyor. Hevsel Bahçeleri’nde sayılarının fazlalığıyla dikkat çeken balıkçıl türlerinin başında küçük ak balıkçıl (ekretta garzetta) geliyor.
Dicle Nehri’nin Hevsel’den geçen kıyılarında sık sık tanık olabileceğiniz başka bir balıkçıl türü, gece balıkçılı (nycticorax nycticorax). Küçük balıkçıl ve gece balıkçılını popülasyonun artışını, alacabalıkçıl (ardeola ralloides) takip ediyor.
Hevsel Bahçeleri’nde kalıcı hale gelmesi nedeniyle nüfusunda kayda değer bir artış yaşayan başka bir tür ise alaca yalıçapkını (ceryle rudis). Yalıçapkınları aynı zamanda avlandığı suların temizliğinin işareti olarak görülüyor.
Deniz göl ve nehir kıyılarında koloniler halinde yaşayıp Hevsel’i üreme alanı olarak seçen ve burada artık “yerli” bir tür haline gelen kuş türlerinden biri de karabatak (phalacrocorax carbo).
Türkiye’nin tamamında görülen ve sulak alanlarda sürüler halinde böcekler, böcek larvaları, küçük balıklar, amfibiler ile beslenen çeltik kuşu da (plegadis falcinellus), Hevsel’i son zamanlarda mesken tutan kuşlardan.
Hevsel’de sazlık alanları mesken tutanlardan biri de hemen hemen her bölgede yaşayan sarı ayaklı ya da saz tavuğu (gallinula chloropus) olarak bilinen tavuk.
Her bölgede yaşayan ağaçkakan da son zamanlar da Hevsel’in daimi misafiri olurken, kırlangıçların da uğrak mekanı ve üreme alanı haline geldi.
Prof. Ahmet Kılıç, Hevsel’deki çeşitliliğin artmasının nedeni olarak küresel ısınmaya işaret ediyor: “Dicle Vadisi, aslında Hevsel Bahçeleri ya da Diyarbakır’daki kısmıyla bir kuş cenneti özelliği atfediliyor. Bu yıllardan beridir öyle. Kuşların yuvadan ayrılması, onun dışında bölgede ciddi bir kuraklık var. Bazı dereler, çaylar, göletler kurudu. Dicle Nehri, deyim yerindeyse bir vaha özeliği arz ediyor. Kuşlar bu nedenlerden dolayı buraya özelikle yoğunlaşıyorlar”
Comments