By 
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği‘nin (TMMOB) Erzincan İliç’te Çöpler Kompleks Madeni’ni işleten Anagold Madencilik’e açtığı, “ÇED Olumlu” kararının iptali davasında ikinci kez bilirkişi keşfi ve incelemesi gerçekleştirildi.
TMMOB, altın madeninin çevrede geri dönüşü olmayan zarar yarattığı gerekçesiyle ÇED olumlu kararının iptal edilmesini talep ediyor. İptal talebinin gerekçeleri ise madenin “2872 sayılı Çevre Kanunu, 6831 sayılı Orman Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 4342 sayılı Mera Kanunu, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 5488 sayılı Tarım Kanunu, ilgili yönetmelikler, uluslararası sözleşmeler ve sair mevzuat ile öngörülen yükümlülüklere, bilimsel gerekler ve teknik esaslar ile kamu yararına aykırılıklar taşıyor” olması.
Aynı anda iki keşif
2023 yılında aynı bölgede yapılması planlanan ‘Çöpler Kompleks Madeni Açık Ocak Genişleme Projesine’ ilişkin Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın verdiği “ÇED Gerekli Değildir” kararına yönelik açılan davanın da keşfi aynı zamanda, aynı heyet tarafından yapıldı.
Genişleme projesiyle ilgili daha önce de hazırlanan bilirkişi raporu, bilimsel ve objektif olmadığı eleştirilerine rağmen Erzincan İdare Mahkemesi tarafından ‘yeterli’ görülmüş ve TMMOB’nin açtığı dava reddedilmişti. Danıştay 6’ncı Dairesi birliğin itirazını haklı bularak yeniden keşif incelemesi yapılmasına ve bilirkişi heyetinin değiştirilmesine karar vermişti.
‣ Erzincan İliç’te zehir saçan altın şirketinin kapasite artırımına ÇED gerekli değil’ kararı
‣ İliç’te siyanür saçan madenin keşfine seçilen bilirkişilere itiraz: AKP’li, madeni savunuyor
‣ Mahkeme de İliç’teki bilirkişilerin tarafsız olmadığını kabul etti: Keşif ertelendi
Artı Gerçek‘in aktardığına göre, Erzincan İdare Mahkemesi’nin yeniden belirlediği bilirkişi heyetiyle 6 Aralık’ta yapıla keşif sırasında TMMOB heyeti orman alanlarının, ekolojik ve biyolojik değerlerin, flora ve fauna bileşenlerinin, tarım ve mera alanlarının, su kaynakları ve havzalarının, kültürel ve tarihi mirasın, yerleşme alanlarının tahribine yol açan siyanürlü maden işletmeciliğine ilişkin projenin, çevre ve insan sağlığı üzerinde geri dönüşü olmayan tahribatlara yol açtığını belirtti.
‣ İliç’teki siyanür sızıntısı Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde: Ekokırım ve insanlık suçu işlendi
‘Bilimsel ve hukuki sorunlar taşıyor’
Madenin işletmeye geçmesinden sonra ortaya çıkan somut çevresel etkiler ile risklerin göz önünde bulundurulması gerektiğini kaydeden Birlik , ÇED olumlu kararının bilimsel ve hukuksal açıdan sorunlar barındırdığını da vurguladı:
“ÇED Olumlu kararının ve telafisi imkânsız zararlara neden olacağı açık olan kapasite artırımı işleminin acilen iptal edilmesi, durdurulması ve işletmenin kapatılması hayati öneme sahip. Bilirkişi heyetinden daha önce Danıştay’ın bozma kararında yer alan gerekçelere uygun bir biçimde gerçek bir incelemeye dayanarak, bilimsel ve objektif bir rapor hazırlanması, proje neticesinde ortaya çıkacak olumsuz etkilerin bütün yönleriyle değerlendirilmesi gerekiyor.”
‘Şirket temsilcisinden ÇED itirafı’
TMMOB avukatları, şirketin ÇED süreçlerinden kaçınmak için projeyi yıllar içerisinde parça parça genişlettiğini, mevzuat gereği daha önce ÇED Olumlu kararları verilmiş projelerde yapılan kapasite artışlarının mevcut kapasite ile birlikte değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. Bu nedenle de ÇED raporu alınmasının mevzuat gereği zorunluluk barındırdığı ifade edildi.
Avukatlar keşif esnasında şirket temsilcilerinin ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı alınmasının bürokratik engellerin aşılması amacıyla olduğunu ifade ettiğini ÇED süreçlerinin ‘basit’ prosedür olarak gördüklerini beyan ettiklerini kaydetti.
Ne olmuştu?
Erzincan İliç’te 2010 yılından beri altın madenciliği yapan Anagold Madencilik firmasının atık barajlarından su içen kuşların ölmesi üzerine bölgede yaşayan Sedat Cezayirlioğlu, madenin kapatılması için yargı süreci başlatmıştı.
Başvuruda kapasitesi genişletildikten sonra günde 9 bin ton zehirli atık ile 5 bin metreküp su deşarjı yapılacak olan Çöpler Altın Madeni’nde uzun yıllar boyunca 1 milyon 720 bin ton zehirli kimyasalın toprağı ve suyu zehirleyeceği iddia edildi.
Ekolojistlerin yanı sıra TMMOB’nin açtığı davalarda şirketin genişleme planları yargı engeline takıldı. Madende en son 21 Haziran 2022’de siyanür taşıyan boru hattında meydana gelen patlama sonrasında bölgenin su kaynaklarını ve topraklarının siyanürle zehirlendiği tespit edildi. Bakanlığın kısa süreliğine faaliyetlerini durduğu maden, 23 Eylül’de tekrardan faaliyete geçti.
Comments