By 
COP28 iklim zirvesinin başkanı Sultan Al Jaber, küresel ısınmayı 1.5C ile sınırlandırmak için fosil yakıtların aşamalı olarak kullanımının sonlandırılması gerektiğini gösteren “hiçbir bilim ya da senaryo” olmadığını iddia etti.
Al Jaber ayrıca, fosil yakıtların kademeli olarak ortadan kaldırılmasının, “dünyanın mağaralara geri götürülmesi istenmediği sürece” sürdürülebilir kalkınmaya olanak sağlamayacağını söyledi.
Bilim insanları bu yorumların “inanılmaz derecede endişe verici” ve “iklim inkârına vardığını” ve ayrıca BM Genel Sekreteri António Guterres‘in tutumuyla çeliştiğini söyledi.
Guardian ve İklim Raporlama Merkezi’ne göre; Al Jaber bu yorumları, 21 Kasım’da canlı yayınlanan bir çevrimiçi etkinlik sırasında, Elders grubunun başkanı ve BM‘nin eski iklim değişikliği özel temsilcisi Mary Robinson‘un sorularını yanıtlarken yaptı. Dubai’de Cop28’i yönetmesinin yanı sıra Al Jaber aynı zamanda Birleşik Arap Emirlikleri‘nin devlet petrol şirketi Adnoc‘un da CEO’su ve birçok gözlemci bunu ciddi bir çıkar çatışması olarak görüyor.
‣COP28’in başkanı petrol şirketi CEO’su Al Jaber oldu: Ya kenara çekilsin ya istifa etsin!
100’den fazla ülke halihazırda fosil yakıtların aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasını destekliyor ve Cop28’in nihai anlaşmasında bunun mu yoksa “aşamalı olarak azaltma” gibi daha zayıf bir dilin mi kullanılacağı zirvenin en çok tartışılan konularından biri ve bu zirvenin başarısının temel belirleyicisi olabilir. Fosil yakıt emisyonlarını sıfıra indirmek ve hızla kötüye giden iklim etkilerini sınırlandırmak için derin ve hızlı kesintilere ihtiyaç var.
Al Jaber, Robinson ile She Changes Climate etkinliğinde konuştu. Robinson bu programda şunları söyledi:
“Kadınlara ve çocuklara herkesten daha fazla zarar veren mutlak bir krizin içindeyiz… ve bunun nedeni henüz fosil yakıtları aşamalı olarak durdurma taahhüdünde bulunmamış olmamız. Cop28’in alabileceği tek karar budur ve birçok açıdan, Adnoc’un başkanı olduğunuz için, bunu daha inandırıcı bir şekilde alabilirsiniz.”
Al Jaber is buna yanıt olarak şu ifadeleri kullandı:
“Ayık ve olgun bir konuşma yapmak için bu toplantıya gelmeyi kabul ettim. Alarm veren herhangi bir tartışmaya hiçbir şekilde katılmıyorum. Fosil yakıtların aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasının 1.5C’ye ulaşılmasını sağlayacağını söyleyen ne bir bilim ne de bir senaryo var.”
Robinson ise Al Jaber’e cevaben “Şirketinizin gelecekte çok daha fazla fosil yakıt yatırımı yapacağını okudum” ifadelerini kullandı. Al Jaber’in buna yanıtı ise şu oldu:
“Önyargılı ve yanlış olan kendi medyanızı okuyorsunuz. Ben size yetkili kişinin ben olduğumu söylüyorum.”
‘Yol haritasını gösterin’
Akabinde Al Jaber şu ifadeleri kullandı:
“Lütfen bana yardım edin, dünyayı mağaralara geri götürmek istemiyorsanız, sürdürülebilir sosyoekonomik kalkınmaya olanak tanıyacak bir şekilde fosil yakıtların aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasına yönelik yol haritasını gösterin.
Parmakla göstererek ya da dünyada halihazırda yaşanmakta olan kutuplaşma ve bölünmeye katkıda bulunarak iklim sorununun çözümüne yardımcı olabileceğinizi sanmıyorum. Bana çözümleri gösterin. Parmakla göstermeyi bırakın. Kesin şunu.”
‘Bilim net: 1.5C sınırı ancak fosil yakıtlar olmadan mümkün’
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres ise Cop28 delegelerine yönelik olarak 1 Aralık’ta şunları söylemişti:
“Bilim net: 1.5C sınırı ancak tüm fosil yakıtları tüketmeyi nihai olarak durdurursak mümkün. Azaltmak değil, hafifletmek değil. Net bir zaman çerçevesi ile aşamalı olarak durdurmak.”
‘Görüşü ikim inkarına varıyor’
Guardian‘ın aktardığına göre; Climate Analytics‘in CEO’su Bill Hare ise şunları söyledi:
“Bu olağanüstü, açıklayıcı, endişe verici ve kavgacı bir görüş alışverişi. ‘Bizi mağaralara geri göndermek’ fosil yakıt endüstrisinin en eski kinayesi: iklim inkârına varıyor.”
Hare, “Al Jaber 1.5C’lik bir yol haritası istiyor – bunu önemseyen herkes Uluslararası Enerji Ajansı‘nın yeni fosil yakıt gelişimi olamayacağını söyleyen en son net sıfır emisyon senaryosunda bulabilir. Bilim kesinlikle açık [ve] bu kesinlikle yüzyılın ortasına kadar tüm insanlığın yaşamını iyileştirecek bir aşamalı terk anlamına geliyor” dedi.
‘Bu, yadsınamaz bir gerçek’
İklim Krizi Danışma Grubu Başkanı ve Birleşik Krallık’ın eski baş bilim danışmanı Prof Sir David King, ise şu ifadeleri kullandı:
“Cop28 başkanının fosil yakıtların kullanımını savunduğunu duymak son derece endişe verici ve şaşırtıcı. Küresel ısınmayı 1.5C ile sınırlandırmak için hepimizin karbon emisyonlarını hızla azaltmamız ve en geç 2035 yılına kadar fosil yakıt kullanımını aşamalı olarak durdurmamız gerektiği yadsınamaz bir gerçek. Bunun alternatifi insanlık için yönetilemez bir gelecektir.”
‘Bu Cop28 için korkunç bir miras olacak’
Birleşik Krallık’taki Imperial College London‘dan Dr. Friederike Otto ise şunları söyledi:
“İklim değişikliği bilimi onlarca yıldır açık: fosil yakıtları tüketmeyi bırakmamız gerekiyor. Cop28’de fosil yakıtların aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmaması, milyonlarca savunmasız insanı daha iklim değişikliğinin ateş hattına sokacaktır. Bu Cop28 için korkunç bir miras olacak.”
Otto ayrıca fosil yakıtların yoksul ülkelerin kalkınması için gerekli olduğu iddiasını da reddederek Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli‘nin (IPCC) son raporunun “BM’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine mevcut fosil kaynaklı yüksek emisyonlu ekonomilerin devam ettirilmesiyle ulaşılamayacağını gösterdiğini” söyledi ve fosilsiz bir dünyaya geçişin getireceği muazzam ortak faydalar olduğunu belirtti.
Fotoğraf: Peter Dejong / AP
‘COP Başkanlığının somut başarıları baltalanmaya çalışılıyor’
Cop28’den bir sözcü ise Al Jaber’in ifadelerine ilişkin eleştirilere şu yanıtı verdi:
“IEA ve IPCC 1.5C senaryoları, fosil yakıtların gelecekteki enerji sisteminde daha küçük de olsa bir rol oynaması gerekeceğini açıkça belirtmektedir. Cop başkanı bilimden ve önde gelen iklim uzmanlarından alıntı yapıyordu.
Petrol ve gaz endüstrisinin [faaliyetlerinden kaynaklanan] kapsam 1 ve 2 emisyonlarıyla mücadele etmesi gerektiğini, [yakıtların tüketilmesinden kaynaklanan] kapsam 3 emisyonlarını ele almak için temiz enerji ve temiz teknolojilere yatırım yapması gerektiğini ve tüm endüstrinin 1.5C’lik kuzey yıldızını ulaşılabilecek bir noktada tutmak için uyum sağlaması gerektiğini açıkça söyledi. Bir kez daha görüldüğü üzere bu, Cop başkanlığının somut başarılarını baltalamaya yönelik devam eden çabanın bir parçasıdır ve bugüne kadarki pozisyonumuzun ve başarılarımızın yanlış yansıtılmasıdır.”
Ayrıca COP sözcüsü, başkanlığın 700 milyon doların üzerinde bir kayıp ve zarar fonunu faaliyete geçirdiğini, 30 milyar dolarlık bir özel piyasa iklim aracı başlattığını ve 51 petrol şirketinin karbonsuzlaştırma hedeflerini kabul etmesini ve 119 ülkenin yenilenebilir enerjiyi üç katına çıkarma taahhüdünü imzalamasını sağladığını söyledi ve ekledi:
“Bu sadece bir başlangıç.”
Al Jaber aynı zamanda BAE’nin yenilenebilir enerji şirketi Masdar’ın da başkanı ancak Cop28 başkanlığına atanması tartışmalara yol açtı. Zirveden kısa bir süre önce sızdırılan belgeler, BAE’nin petrol ve gaz anlaşmalarını teşvik etmek için hükümetlerle iklim toplantılarını kullanmayı planladığını gösterdi.
‣İklim Zirvesi COP28’in başkanı Al Jaber, petrol ve gaz filosunu genişletiyor
‣[COP28’e doğru] Belgeler sızdırıldı
Al Jaber belgelerdeki konuşma noktalarını gördüğünü/kullandığını reddetti. Bağımsız analizlere göre Adnoc aynı zamanda petrol ve doğal gaz alanında en büyük anti net sıfır genişleme planlarına sahip.
‘Aşamalı olarak durdurma’ ya da ‘aşamalı olarak azaltma’ konusu, terimlerin üzerinde uzlaşılmış tanımlarının olmaması ve karbon yakalama ve depolama gibi emisyonları “azaltmaya” yönelik teknolojilerin rolünün son derece belirsiz olması nedeniyle karmaşık bir hal almış durumda.
Otto, “Paris Anlaşması hedeflerinin canlı tutulması, kanıtlanmamış teknolojilere dayanan belirsiz bir aşamalı azaltma değil, fosil yakıtları tam olarak aşamalı durdurmayı gerektirecektir” dedi.
100’den fazla Afrika, Avrupa, Pasifik ve Karayip ülkesi fosil yakıtların hız kesmeden kullanımdan kaldırılmasını destekliyor. Dünyanın en büyük petrol ve doğal gaz üreticisi olan ABD de aşamalı olarak kullanımdan kaldırmayı destekliyor. Rusya, Suudi Arabistan ve Çin gibi diğer ülkeler ise bu çağrıyı reddediyor. Cop28’de her iki seçeneğin yanı sıra sadece kömürden bahsetme ya da fosil yakıtlar hakkında hiçbir şey söylememe önerileri de masada. 2021’de Glasgow‘da düzenlenen Cop26′da ilk kez kömür kullanımının “aşamalı olarak azaltılması” kararlaştırılmış, ancak bu karar son dakikada Cop26 Başkanı Alok Sharma’yı gözyaşlarına boğacak şekilde “aşamalı olarak durdurulması” şeklinde değiştirilmişti. Robinson ile yaptığı görüşmede Al Jaber ise şunları söyledi:
Son olarak İklim Eylem Ağı’ndan Harjeet Singh da “Cop28, endüstrinin genişlemeye devam etmesi ve iklim krizini daha da kötüleştirmesi için herhangi bir boşluk ya da kaçış yolu olmaksızın, adil ve hakkaniyetli bir şekilde fosil yakıtların aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasına ilişkin bir karar vermelidir” dedi.
Comments