‘Bir zamanlar yeryüzünde tüm filler siyah ya da beyazdı. Filler bütün canlıları sever ama birbirlerinden nefret ederlerdi.’
Çok iyi tanıdığımız sevme ve nefret etme halleri. Bizden uzaktakine sempati, yakındakine düşmanlık beslemek. Yolda yürürken yanından geçtiğimiz ya da otobüste karşılaştığımız birilerinden nefret edebiliriz. Bakışı, yürüyüşü ya da konuşması rahatsız etmiştir bizi. Çoğumuzun anılarında okulda aksanlı konuşması yüzünden alay konusu olmuş sınıf arkadaşı vardır. Neden mi alay ettik? Bize benzemiyordu.
Şimdi biraz insanları bırakıp doğaya bakalım, o nasıl karşılıyor farklılıkları. Bir çam ormanında gezinelim örneğin. Ağaçlardan hiçbiri benzemiyor diğerine. Taşlara bakalım, her bir taşın ayrı çizgisi, ayrı rengi, ayrı büyüklüğü var. Birbirinin aynı iki yaprakta bile başka başka damarlanmalar oluşmuş. Hayvanlar, bitkiler, dağlar, denizler uyum içinde çeşitleniyorlar.
Seri benzerliklerden çıkan ‘uyum ve düzen’
Bunun tam tersine fabrikalar seri bir şekilde tek tip mamuller üretiyor. İnsanlar birbirinin aynı, sıkıcı bir benzerlikte beton yığınlar dikiyor. Moda sektörü insanları farklılıklarına rağmen onları tek tip bedene göre tasarlanmış elbiselere sığdırmaya çalışıyor. Bütün bunlardaki ‘uyum ve düzen’ perdesi aralandığında altından bir demet halinde seri benzerlikler çıkıyor ve seri numaralarıyla çoğalıp gidiyor. Seri benzerlikleri insanlar da insandan istiyor mu?
‘Rengi benim rengime benzemiyor! Ona güvenemem!’ ya da ‘Onun gözleri benimkinden daha mı çekik! Bu arkadaş hiç tekin değil!’e dönüşüyor hemen. Barış için gereken ortak dil önyargılarımız kadar kolay oluşmuyor.
Uçanbalık yayınevinden çıkan, David McKee tarafından yazılan ve resimlenen Dişe Diş kitabı, farklılar ve bu farklılıkları nasıl değerlendirip yaşadığımız üzerine bir kitap. Farklılıklarımızı bizi zenginleştiren, çoğaltan nitelikler olarak algılamak da mümkün o farklılıkları düşman edinmek de.
Sayfalarda fillerin sevimli hortumu barışta sevgi için sıcacık bir dokunuş olurken savaşta ateşli ve ateşsiz silahlar olarak karşı tarafa doğrultuluyor.
Dişe Diş kitabı, önyargıların savaş gerekçesi olabildiği, çeşitliliğin düşmanlaşmayla yok edilişi ve barışın kırılganlığı üzerine. O ormanda siyah, beyaz ve gri filler de olabilirdi.
