[Bir şarkının hikayesi] La Corrida/ Francis Cabrel*

İspanya’da, Fransa’nın güneyinde, Portekiz’de ve Latin Amerika’da serbest olan Boğa güreşlerinde her yıl 250.000 boğanın öldürüldüğü tahmin ediliyor.

Bir “Corrida” sırasında peon ve picador adı verilen yardımcıları ile matadorlar çoğunlukla altı boğayı katlediyor.

1850 yılında Fransız milletvekili Jacques Delmas’ın önerisiyle, “Halk önünde evcil hayvanlara kötü muamele edilmesine sebep olan insanların” beş güne kadar hapisle cezalandırılmasını sağlayan bir yasa kanunlaşmış ancak 1951 yılında ise bu kanuna bir istisna getirilerek Fransa’da Boğa güreşinin “yöresel bir gelenek” olarak kabul edildiği bölgelerde “Corrida” serbest bırakılmıştır. Buna karşı 2010 yılında İspanya’daki Katalonya özerk yönetimi Corrida’yı yasaklamıştır.

Can kırımında dans etmek

1970’li yıllarda başlayan müzik serüveninde hem şarkı sözleriyle hem de aksiyonları ile toplumsal ve hümaniter konulara angaje olan Fransız şarkıcı Francis Cabrel’in kariyerindeki en önemli eylemlerinden biri şüphesiz Boğa güreşlerine karşı 1994 yılında başlattığı mücadeledir.

Cabrel bir İspanya seyahatinde Novilladas adı verilen ve genç matador adaylarının ve üç yaşından küçük boğaların olduğu bir gösteriyi izler ve mesleğe ilk başlayan boğa güreşçilerinin gösterisini bile dehşet verici bulur. Daha sonra da Fransa’da izlediği bir başka gösteriyi ise  “dayanılamaz” bulan Cabrel bu konuda bir şeyler yapmaya karar verir evine dönüş yolunda arabasını durdurup “La Corrida” adını vereceği şarkısının aklına düşen  ilk sözcüklerini teybine kaydeder.

“La Corrida” Boğa’nın bakış açısı ve onun duygu ve sözleriyle anlatılmış hüzünlü bir Boğa güreşi hikayesidir.

“Beklerken sabırla karanlık bir odada,
Duyuyordum eğlenen insanları kulvarın sonunda”

Beklediği karanlık odanın kapısının açılması ile kendini ringin canlı ışığında bulan Boğa önce sadece kendini savunmak zorunda olduğunu düşünür. Kendi gücünden o kadar emindir ki “Bu gece matadorun karısı onun iki kulağı üzerinde uyuyacak” diye aklından geçirir.

(Burada Cabrel bir kelime oyunu ile Corrida sonunda başarılı matadorun boğanın kulakları ve kuyruğu ile ödüllendirilmesine bir gönderme yapmıştır. Boğa kazananın kendisi olacağını düşünmektedir.)

Ancak çıktığı kapının ardından kapanması ve kağıttan yapılmış oyuncak bebeklere benzettiği picadorların başını öne eğmek için boynuna vurdukları mızrak darbelerinden sonra Boğa artık bir ölüm kalım savaşının ortasında olduğunu anlayacaktır. Buradan çıkış yoktur.

“Nereden çıkıyor bu akrobatlar kağıttan kostümleriyle?
Hiç öğrenmemiştim savaşmayı oyuncak bebeklerle.”

Şarkı boyunca tekrarlanan nakaratta ise Boğa şaşkın ve bir o kadar ironik sorusunu sorar:

“Bu dünya ciddi olabilir mi?”

Endülüs’ün kaktüslerle süslü çayırlarını hayal eder, her şeyin artık bitmesini dileyerek kafasını toprağa yaslar ve insanlığı derinden sarsan son sözlerini mırıldanır:

“Bir cenazenin etrafında bu kadar eğlenilebileceğini hiç düşünmemiştim.”

Şarkının finalinde Gipsy Kings’in solisti Nicolas Reyes’in flamenko ezgileriyle  İspanyolca yaptığı eşsiz katkı, hüzünlü Corrida hikayesini sonlandırır.

“Gelin beyler dans edelim
Başka canlar alalım, başka boğalar öldürelim”

Gelenek barbarlığı haklı çıkarır mı?

La Corrida Fransız müziğinin mirası sayılabilecek kült şarkılardan biri olarak kabul edilir. Kültür insanları barbarlıktan uzak tutması gerekirken, hayvanlara zulmün bir gelenek kisvesi altında sürdürülmesine bir karşı çıkıştır ve temel bir soruyu ortaya koyar: “Bir geleneğin yüzyıllardır varlığı, bugünkü varlığının geçerliliğini haklı çıkarır mı?”

2000 yılında Cabrel yaptığı söyleşide La Corrida’nın stüdyo kaydını şöyle anlatır:

“Bazı teknisyenler şarkının sözlerinden çok etkilenmişti. Birilerinin, hele erkeklerin ağladığını görmek çok duygulandırıyor ama ben insanlar ağlasınlar diye şarkı yazan biri değilim. Şarkı benim olduğumun da ötesinde bir duygusallık yaratmıştı.” 

Sanatçı 2016 yılında, boğa güreşlerinin bir gelenek olarak hala sürdürüldüğü, Nimes Arena’sında  verdiği konserde her zamanki sadeliği ve alçak gönüllülüğü ile iki saat boyunca en bilinen şarkılarını çalar. Konserin ortasında da duygu dolu bir yorumla “La corrida”yı söyleme cesaretini gösterir. Perfomansı boyunca dinleyicilere geçirmeyi başardığı duygu  yoğunluğu ve sonucunda aldığı yoğun alkış bu cüretkarlığına seyircinin teşekkürü gibidir.

(*) Albüm: Samedi Soir Sur La Terre, 1994
Animasyon: Rexovice Paul, Mayıs 2020

Kaynakça

• Bourget J., La Corrida:Retour sur la chanson de Francis Cabrel,27.07.2020
• INA France, Francis Cabrel raconte l’histoire de la chanson”La Corrida”
• France Info, Corrida :40.000 taureaux sont tués chaque année en Europe,29.06.2017
• Peta France, La Corrida : une atrocité, pas un sport