By 
Türkiye‘nin hukuk devleti ve medya özgürlüğü konusundaki gerilemesi devam ederken, araştırmacı gazetecilerin kamuoyu ile olan bağları, gözaltı, tutuklama ve üç ay içinde 449 online haber ve içeriğe uygulanan sansürle zayıflatılmaya çalışılıyor.
Ekim-kasım-aralık aylarını kapsayan BİA Medya Gözlem Raporu, çoğunlukla Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Terörle Mücadele Kanunu (TMK) kapsamında yargılanan 200’den fazla gazeteciden 10’unun beraat ettiğini, dört kişinin ise toplamda 8 yıl 10 ay 25 gün hapis cezasına çarptırıldığını ortaya koydu.
‣ İkinci kez gözaltına alınan gazeteci Furkan Karabay tutuklandı
Anayasa Mahkemesi (AYM), “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” düzenlemesinin iptali için CHP tarafından yapılan başvuruyu 6’ya karşı 8 oyla reddetti.
AYM, geçmişte “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “Dezenformasyon” dosyalarında da benzer tutum sergiledi.
180 ülke içinde 165’inci sırada
Sınır Tanımayan Gazeteciler‘in (RSF) 180 ülke içinde Türkiye’yi 165. sırada gösterdiği Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi‘ne göre, 2023 yılında yaklaşık 50 gazeteci en az bir gününü hapiste geçirdi.
Türkiye’nin gazeteci tutuklama ve serbest bırakma konusunda en hızlı hareket eden ülkelerden biri olduğunu ifade eden RSF şu açıklamada bulundu:
Türkiye’de 2023 yılında 50’ye yakın gazeteci en az bir gün hapiste kaldı. Ekim- Kasım – Aralık döneminde en az üç gazeteci tutuklandı, ancak 13 gazeteci serbest bırakıldı.”
Yıldırma amaçlı tutuklama
2023’te 43 gazetecinin Türkiye cezaevlerinden geçtiğini belirten RSF, tutuklamalara ilişkin olarak, “Bu sayı, yıldırma amaçlı tutuklamalara yaygın şekilde başvurulduğunu gözler önüne seriyor” dedi.
Ulusal ve uluslararası gazetecilik kuruluşları, bu süreçte hukuk ve halkın bilgi alma hakkı konularında etkin bir tutum sergiledi. Avrupa Parlamentosu, Türkiye ile diyalog için çaba sarf etti ve bu bağlamda Türkiye’yi ziyaret etti.
Avrupa Parlamentosu Türkiye Daimi Raportörü Nacho Sánchez Amor, Türkiye’deki hukukun üstünlüğü konusunda herhangi bir değişiklik olmadığını vurguladı.
Üç ayda 200 sanık, 10 beraat, dört mahkumiyet
Ekim, Kasım ve Aralık aylarında 200’e yakın gazetecinin, çeşitli kanunlar temelinde açılan yargılamalarda adı geçti. Bu dönemde, Terörle Mücadele Kanunu‘ndan yargılanan gazetecilerden yedisinin dosyası karara bağlandı; dördü beraat ederken üçü hapis cezasına çarptırıldı. Diğer yandan, İMC TV program koordinatörü Ayşegül Doğan‘ın yeniden yargılandığı dava, milletvekili seçilmesi üzerine durduruldu.
Gözaltı gerekçeleri
Bu üç aylık dönemde en az 11 gazeteci gözaltına alındı. Gözaltı gerekçeleri arasında “örgüt üyeliği”, “örgüt propagandası”, “iftira/hakaret” ve “dezenformasyon” bulunuyor.
‣ Gazeteci Tolga Şardan, ‘MİT’in yargı raporu’ haberi nedeniyle tutuklandı
Milliyetçi sağ siyasetçi tehditleri
Bu dönemde iki gazeteci fiziki saldırıya uğradı. Ayrıca, MHP lideri Devlet Bahçeli ve eski İçişleri Bakanı Süleyman Soylu gibi milliyetçi sağ siyasetçiler, bazı gazetecileri sözlü saldırı ve tehditlerle hedef aldı.
17 gazeteci ‘cumhurbaşkanı’ sanığı, dokuz yılda 74’ü mahkum
Son üç ayda en az 17 gazeteci ve karikatürist, “Cumhurbaşkanına hakaret” gerekçesiyle yargılandı. Bu dönemde mahkumiyet kararı tespit edilemedi.
Gazetecilere yönelik suçlarda cezasızlık, Türkiye’de yaygın bir sorun olarak devam ediyor.
‣ Gazeteciler sansür yasasını görüşen AYM’nin önünde nöbette
449 online habere sansür!
Ekim, Kasım ve Aralık aylarında, 449 online haber ve içeriğe erişim engeli getirildi. Bu dönem, erişim engellemelerinin yanı sıra, haberlerin silinmesi ve arama motorlarında görünmez kılınması gibi uygulamaların da yaygınlaştığı bir dönem oldu.
‣ ‘Haber sitelerinin tweetlerine engel’ haberimize erişim engeli
Hedefteki AYM ‘dezenformasyon’a göz yumdu
Avrupa Yüksek Mahkemesi (AYM), “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” düzenlemesinin iptali için yapılan başvuruyu reddetti. Ayrıca, AYM’nin önünde 130 bin kadar bireysel başvuru bulunuyor.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), bu dönemde medya özgürlüğü kapsamında herhangi bir karar almadı.
RTÜK, Ekim, Kasım, Aralık 2023 döneminde TV kuruluşlarına toplam 1 milyon 64 bin 350 TL idari para cezası verdi.
Üç ayda 21 işten çıkarma
Ekim-Aralık döneminde 21 medya çalışanı işten çıkarıldı veya yayın kuruluşunun yayın çizgisinden doğan anlaşmazlıklar nedeniyle işi bırakmak zorunda kaldı.
Comments