By 
Van’ın Erciş ilçesi Zilan Çayı üzerinde inşa edilen Koçköprü Barajı’nda su seviyesi düşünce insan kemiklerinin kıyıya vurdu.
Ajans 65’in aktardığına göre, Van Çevre, Tarihi Eserleri Koruma Araştırma ve Geliştirme Derneği (ÇEV-DER) Başkanı Ali Kalçık, barajların, bölgede yaşanan katliamlardan geriye kalan delillerin yok edilmesi amacıyla inşa edildiğini ifade ederek, “Görünen manzara yıllardır söylemeye çalıştığımızı kanıtlıyor” dedi.
İl merkezine 120 ilçeye ise on kilometre uzaklıkta bulunan baraj, Zilan’ın akarsularından besleniyor. Koçköprü Barajı 1978-1992 eski Ağaçören köyü üzerinde inşa edildi. Barajın hemen üst tarafında bulunan ve 2020 yılında faaliyete geçen hidroelektrik santralinin (HES) suları tutmasıyla birlikte barajda su seviyesi azaldı.
‘Kürt tarihinin üzeri kapatılmaya çalışılıyor’
Ortaya çıkan insan kemiklerinin Temmuz 1930 tarihinde bölgede yaşanan katliamla alakalı olabileceğine dikkat çeken Kalçık, bu katliamın üzerinin kapatılması için bölgede barajların inşa edildiğine dikkat çekti:
“Zilan deyince iki konu önem kazanıyor. Birinci konu Temmuz 1930 da 15 bin Kürt katledildi. 44 köy boşaltılarak bir insansızlaştırma yaşandı. O günden beri orada bulunan Kürt tarihi ve Kürt kemiklerinin üzeri kapatılmaya çalışıldı. Bunun yanında bir o kadar da önemli olan Van Gölü‘nü besleyen su kaynağımızdır. Bu su kaynağında ise en fazla canlının üremesini sağlayan üreme alanıdır.”
Zilan katliamı ile ilgili kapsamlı araştırmalar yapan gazeteci İdris Yılmaz da, “Zilan’da her taşın altından bir çığlık var. Temmuz 1930 yılında burada 44 köy ateşe verilmiş bu köy sakinleri belirli alanlara toplanılarak ateşli silahlarla katledilmişti. Dönemin yarı resmi gazeteleri bölgede 15 bin insanın katledildiğini manşetlerine taşırken, farklı kaynaklar ise sayıyı çok daha yüksek olarak verdi” dedi.
‘İnsan kemikleri incelensin’
Yılmaz ayrıca yetkililere şu çağrıda bulundu: “Burada duyarlı sivil toplum kuruluşları ve devlet yetkililerine çağrımdır. Açığa çıkan bu insan kemikleri incelensin ve neticesi kamuoyu ile paylaşılsın. Buna benzer çok sayıda toplu mezar var Zilan’da, bu mezarların da açılıp insanlık onuruna yakışır şekilde defnedilsin. Bir daha bu coğrafyada bu acı olayların yaşanmaması adına bir anıt yapılsın.”
HES mücadelesi devam ediyor
Zilan Vadisi üzerinde kurulmak istenen HES’e karşı 2014 yılından beri yurttaşların ve çevre örgütlerinin mücadelesi sürüyor.
‣ [Yeşil Gazete Doğu’da-5] Zilan’ın gösterdikleri: Hukuk, doğaya hep geç kalıyor
‣ Zilan’da ikinci perde: Yeni bilirkişi raporu HES’i durdurabilecek mi?
‣ Zilan’daki bilirkişi keşfinden ‘ÇED Gerekli’ kararı çıktı: Tamamen ilkellik, vahşet
Van Valiliği Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından 30.03.2012 tarih ve 1318 sayılı yazısı ile 30.03.2012 tarih ve 14 No’lu “ÇED gerekli değildir” kararıyla, 2014 yılında inşaatı başlatılan Zilan HES projesi, köylülerin ve çeşitli sivil toplum örgütlerinin itirazı üzerine durdurulmuştu.
Kararın ardından HES’in yapılacağı arazilere yönelik Bakanlar Kurulu kararı ile acil kamulaştırma kararı çıkarılarak yeni bir süreç başlatıldı.
Durumu yargıya taşıyan köylüler, geçim kaynaklarının tarım ve hayvancılık olduğunu belirterek, HES’in yapılması durumunda bölgede oluşacak ekolojik tahribat nedeniyle geçimlerini sağlayamayacak duruma geleceklerini ve bu nedenle göç edeceklerini söylemelerine rağmen bir sonuç alabilmiş değil. COVID-19 salgını sürecinde Zilan Vadisi üzerindeki çalışmalara tekrar hız verildi.
ÇEV-DER Başkanı Ali Kalçık’a göre, üzerine hidroelektrik santral kurulmak istenen vadide 4 bin 300 bitki ile sayısız endemik tür bulunuyor.
Comments