Uluslararası Sürdürülebilir Kalkınma Enstitüsü (IISD), dünyanın en büyük fosil yakıt üreticilerinin Ulusal Katkı Beyanları’nı (NDC) analiz ettiği bir rapor yayımladı.
IISD analizinde en büyük 20 fosil yakıt üreticisi olan Cezayir, Avustralya, Brezilya, Kanada, Çin, Almanya, Hindistan, Endonezya, İran, Irak, Kuveyt, Norveç, Polonya, Katar, Rusya, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri ve Amerika Birleşik Devletleri yer aldı.
Bu ülkeler küresel kömür üretiminin yüzde 93’ünden petrolün yüzde 80’inden ve gazın yüzde 77’sinden sorumlu.
NDC’lerde fosil yakıtlardan bahsedilmiyor
Analiz, fosil yakıt üretiminde ülkeler arasındaki adaletsizliği bir kez daha gözler önüne sererken 20 ülkeden üçte birinin NDC’lerinde fosil yakıt üretiminden bahsetmemesi dikkat çekti.
Hatta aralarında Çin’in de bulunduğu altı ülke gelecek yıllarda fosil yakıt üretimlerini arttıracak. Almanya ve Polonya ise üretimi azaltmayı hedefleyen ülkeler arasında.
IISD politika danışmanı Paola Yanguas Parra, “Fosil yakıtlardan uzaklaşmayı kabul etmiş bir dünyada, madencilik ve sondaj yapmaya devam eden üreticiler piyasa şoklarına karşı savunmasız” diyerek NDC’lerin ve uzun vadeli stratejilerin fosil yakıtları terk etmek için yol gösterebileceğine ve alternatif enerjiye yatırım için kullanılabileceğine dikkat çekti.
IISD’den güncel NDC’ler için yol haritası
Hükümetler, üçüncü NDC’lerini 2025 yılında bildirecek. IISD analizi, güncel NDC’lerde yer alması gereken konulara dikkat çekti:
- Ulusal fosil yakıt üretimi, gelecek fosil yakıt üretimi planları, fosil yakıt rezervleri hakkında bilgiler,
- Ülkelerin fosil yakıt üretimini azaltma hedefleri ve bu hedefler için hazırlanan yol haritaları (Hedefi belirli bir tarihe azaltma veya aşamalı olarak durdurma taahhüdü şeklinde olabilir),
- Fosil yakıt üretimini caydırmaya veya kısıtlamaya yönelik alınan tedbirler ve hazırlanan politikalar (Fosil yakıt üretim ve ihracatına sınırlandırma getirilmesi, üretim sübvansiyonlarının düzenlenmesi veya fosil yakıt çıkarmanın vergilendirilmesi gibi),
- Temiz enerjiye geçiş sürecinde toplulukları desteklemeye yönelik politikalar ve ekonomiyi fosil yakıt üretiminden uzaklaştırmaya yönelik tedbirler,
- Eşitlik ve uluslararası destek için işbirliği planları…
Türkiye’de fosil yakıt yatırımları artacak
Türkiye’nin de NDC’sini analiz eden rapor, emisyonları azaltmak ve fosil yakıtlardan uzaklaşmak için herhangi bir hedef verilmediğini gösterdi.
Beyanda yalnızca yenilenebilir enerji yatırımları ile enerji verimliliğini artırmaya yönelik yatırımlar yer alıyor.
Hatta enerji sektörü için birincil kılavuz politika belgelerinden Türkiye Ulusal Enerji Planı, kömür yatırımlarının arttırılacağını bildiriyor.
‣ [COP27 Liderler Zirvesi-7] Türkiye güncellenmiş Ulusal Katkı Beyanı’nı açıkladı: Emisyon azaltım hedefi yüzde 41 oldu
Türkiye’nin enerji yatırımları 2053 hedefleri ile uyumlu değil
IISD raporunu değerlendiren Avrupa İklim Eylem Ağı Türkiye İklim ve Enerji Politikaları Koordinatörü Özlem Katısöz, “Fosil yakıtlardan kurtulmayı öngörmeyen Türkiye’nin Ulusal Katkı Beyanı, iklim hedefinden ziyade göstermelik bir hamle niteliğinde” diyerek Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedefine ulaşmak için fosil yakıt tüketimini kaldıracak bir hedeflere ve uygulamalara ihtiyacı olduğunu vurguladı.
Katısöz, Türkiye’deki mevcut enerji projelerinin 2053 hedefleri ile uyumlu olmadığına dikkat çekerek “Afşin-A Termik Santrali‘ni yeni ünitelerle büyütme ya da Muğla‘nın Milas ilçesindeki Yeniköy–Kemerköy santrallerinin ömrünü uzatacak yeni kömür ocakları gibi fosil projelerinden hemen vazgeçmeli” dedi.
