Bugün Dünya Çocuk İşçiliği ile Mücadele Günü. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), çocuk işçiliğine dikkat çekmek için 2022 yılında 12 Haziran‘ı Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü ilan etti.
Bu yıl aynı zamanda Birleşmiş Milletler’in çocuk işçiliği ile mücadele etmek için kabul ettiği 182 No’lu Çocuk İşçiliğinin En Kötü Biçimleri Sözleşmesi’nin 25’inci yılı olduğu için günün teması “Taahhütlerimizi yerine getirelim: Çocuk işçiliğine son” olarak belirlendi.
160 milyon çocuk işçi var
Son yıllarda dünyanın birçok bölgesinde yaşanan çatışmalar ve COVID-19 pandemisinin birçok aileyi yoksulluğa sürüklemesiyle milyonlarca çocuk daha çocuk işçiliğine zorlandı.
Küresel olarak çocuk işçilerin sayısının 160 milyon olduğu tahmin ediliyor ki bu sayı, dünya çapında her on çocuktan birinin çocuk işçi olduğu anlamına geliyor.
72 milyon çocuk işçinin çalıştırıldığı Afrika kıtasında bu oran beşte bire yükseliyor. Asya ve Pasifik bölgelerinde ise tüm çocukların yüzde 7’si, yani 62 milyon çocuk çalıştırılıyor.
Amerika kıtasında 11 milyon, Avrupa ve Orta Asya’da 6 milyon, Arap yarımadasında ise 1 milyon çocuk işçi bulunduğu tahmin ediliyor.
Tarladan madenlere çocuk işçiliği
Birleşmiş Milletler’in hazırladığı bir rapora göre çocuk işçilerin yüzde 70’i tarım sektöründe çalıştırılırken yüzde 19,7’si servis sektöründe, yüzde 10,3’ü ise sanayi sektöründe çalışıyor.
ABD Çalışma Departmanı‘nın 2022 yılında yayımlanan Çocuk İşçiliği veya Zorla Çalıştırma Yoluyla Üretilen Mallar Listesi raporuna göre çocuk işçiler genellikle küresel tedarik zincirlerinin en alt noktasında ve ürünlerini satın alan tüketicilerin görüş alanından uzakta çalışıyorlar.
78 ülke ve bölgeden 159 ürünü kapsayan rapora göre çocuk işçiler meyvelerden elektronik aletlere, kıyafetlerden kömüre birçok üründe çocuk işçilerin rolünü gözler önüne seriyor.
Rapora göre 24 ülkede çocuk işçilerin çoğu altın madenlerinde çalıştırılıyor. Şeker kamışı, kahve, tütün ve pamuk üretimi de çocukların en çok çalıştırıldığı alanlardan.
Türkiye’de ise çocuk işçilerin narenciye, pamuk, fındık, yer fıstığı, şeker kamışı üretiminden ayakkabı ve mobilya sektörüne çeşitli alanlarda çalıştırıldığını gösteriyor.
160 milyon çocuk işçinin 79 milyonu ‘zararlı işler’ olarak tanımlanan doğası ve koşulları gereği çocukların sağlığına, güvenliğine veya ahlakına zarar vermesi muhtemel işlerde çalıştırılıyor.
Türkiye’nin çocuk işçileri
TÜİK verilerine göre çocuk işçiler, 2022 yılında Türkiye nüfusunun yüzde 26,5’ini oluşturdu. 22 milyon 578 bin 378 çocuk işçinin yüzde 51,3’ünü erkek çocuklarken yüzde 48,7 ise kız çocuğuydu.
Çalışan çocukların çalıştırılma motivasyonları içinde ilk sırada hane halkının ekonomik faaliyetlerine yardımcı olmak geliyor. Daha sonra ise iş öğrenme, hane halkı gelirine katkıda bulunma ve kendi ihtiyaçlarını karşılama motivasyonları geliyor.
Bu sayılar, ortalaması yüzde 18,1 olan Avrupa Birliği üye ülkelerinin üzerinde kaldı.
‣ Türkiye’de 720 bin çocuk işçi var
‣ Türkiye’nin ‘çocuk işçi’ karnesi: Sayıları 2 milyona dayandı, çalıştırılırken ölüyorlar
11 yılda 689 çocuk çalışırken hayatını kaybetti
İşçi Sağlığı ve İşçi Güvenliği Meclisi (İSİG)’nin verilerine göre 2013 yılından beri Türkiye’de en az 689 çocuk çalışırken hayatını kaybetti. Bu çocukların yüzde 56’sı tarım, yüzde 11’i inşaat sektöründe çalışırken yüzde 7’si de metal ve konaklama sektöründe çalışıyordu.
İSİG’ göre bu ölümlerin ve çocuk işçiliğinin önüne geçmek için tüm çocuklar için nitelikli eğitim imkanı sağlanması gerektiğini vurgulayarak çocuk emeği ile ilgili verilerin şeffaf bir şekilde paylaşılması gerekiyor.
‘Çocukların yeri eğitim kurumları’
Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü kapsamında bir açıklama yapan CHP Malatya milletvekili Veli Ağbaba, Türkiye’deki çocuk yoksulluğuna dikkat çekerek artan yoksulluğun çocuk işçiliğinin önünü açtığını vurguladı.
Ağbaba, Mesleki Eğitim Merkezleri‘nin ucuz emek sömürüsü merkezi olduğunu ifade ederek “mesleki eğitim adı altında çocuk işçiliği devlet eliyle özendiriliyor” dedi.
Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) ise “Çocuklarımızın yeri tekstil, sanayi vb. çalışma ortamları değil, eğitim kurumlarıdır. Onların ucuz işgücü olarak görülmesine, bedenlerinin ve emeklerinin sömürülmesine karşıyız” şeklinde bir açıklama paylaştı.
Dem Parti Mardin milletvekili Beritan Güneş Altın, Türkiye’deki çocuk işçiliği sorunun çözümüne yönelik tedbirlerin alınması için TBMM‘ye bir meclis araştırması açılmasını teklif etti.
Araştırma teklifinde Türkiye’de giderek artan çocuk işçiliğine, MESEM’deki emek sömürünse ve AKP iktidarı boyunca giderek artan çocuk işçi cinayetlerine dikkat çeken Altın, ‘çocukların fiziksel çocukların fiziksel, duygusal ve sosyal gelişimini olumsuz yönde etkileyen; eğitim, sağlık, oyun ve hatta yaşam haklarını ellerinden alan çocukların işçileştirilmesine karşı topyekun bir mücadele yürütülmesi gerçeği karşımızdadır’ dedi.
