Kumkapı’ da iki Sarkis tanıdım. İkisini de çok sevdim. Çok şey öğrendim ikisinden de.

Kumkapı Halk Tüketim Kooperatifi’nde çalışmaya başladığım sene, 1985’ te Sarkis Çerkezoğlu ile tanıştım. Babamı da o yıl kaybetmiştim. Babam da tıpkı usta gibi bir marangozdu. Sonra uzun yıllar, 24 yıl birlikte olduk ustayla.

İşe başladığım ilk günlerde, bir hafta sonu iş çıkışı “Hadi” dedi “ Sarkis’ in yazıhanesine gidelim”. Kadırga’da bombalanan Özgür Gündem gazetesinin hemen sol karşı çaprazında, bir çınar ağacının gölgesine kurulu kahvehane masasının, aslında Sarkis Seropyan’ın yazıhanesini olduğunu da o gün öğrendim. Sarkis abi ağzında piposuyla masadaki dörtlü iskambil ekibiyle hem kağıt oynuyor ve hem de kimsin, kimlerdensin, ne yaparsın sorularıyla benimle de hem hal olmaya çalışıyordu. O günden sonra da yazıhanesine(!) sık sık gittim. İnsanı yüreğinden yakalayan, derviş ruhlu bir adamdı Sarkis Ahparig.

Sarkis Seropyan’ın Kadırga’da büfeler, marketler için sanayi tipi soğutma dolapları üreten bir atölyesi vardı. Bu mesleği öğrendiği ustası Miran ölünce işi devam ettirmiş. Ustasıyla beraber çalışıyor, arada sırada iş görüşmeleri (!) için hemen 10 -15 metre ötedeki yazıhanesine geçiveriyordu.

Ermenilerin tarihini, kültürel zenginliklerini önce ustamdan daha sonra da Sarkis abiden dinledim, öğrendim. O da Sarkis usta gibi bir Anadolu bilgesiydi. İkisinin de ailesi tehcir mağduruydu.

Tehcir

Her ikisinin anlatıları da masal tadındaydı. Dinlemeye doyum olmayan muhabbeti kimi zaman ustanın küçük oğlu Ohannes’in dişçi muayenehanesinde, kimi zaman da Sarkis ustanın Kumkapı Meryem Ana Kilisesi’ne komşu iki katlı, içeriden ahşap merdivenle üst kata çıkılan evinde sürdü. Seropyan’ın bazen gelirken yanında Erivan’dan getirttiği bir şişe Ararat kanyağı ve bir kutu da çikolata olurdu.

Seropyan, Ermeni tarihini, mitolojisini de bilirdi ve bir masalcı tadında anlatırdı o hikayeleri de.

Ermeni tehcirini ustanın ailesi gibi onun ailesi de yaşamış. Hayatı boyunca bu gerçeği anlatmaya çalıştılar. O da Sarkis usta gibi bu gerçeği anlatırken milliyetçiliğe savrulmadan, Anadolu halklarının bir arada yaşadığı güzel günleri de atlamadan bu acı gerçeği anlattılar, durdular…

Seropyan, Sarkis usta için her yıl Mayıs ayında doğum günü düzenleyen dostlarındandı. Ustayla dostlukları ustanın 2009’da ölümüne kadar sürdü. Ustayla birkaç kez de Sarkis abinin Kınalıada’da, denize yukarıdan bakan mütevazı evine de gitmiştik.

Sarkis Ahparig’le en son bu yıl Hrant Dink anmasında Agos’un arka balkonunda muhabbet ettik. Bir iki fotoğrafını da çektim. Sarkis ustayla ölümünden hemen birkaç gün önce Kumkapı’daki evde, ustanın elleri avuçlarının içinde, sessizce oturuşlarını anlattı. 1 Mayıs 2016’da, Sarkis ustanın doğum gününde Beyoğlu Yeşil Ev’ de bir söyleşiyle doğum gününü kutlamayı konuşmuştuk.

Ne yazık ki Sarkis Seropyan da 28 Mart 2015’ te 80 yaşında hayata veda etti.

Bu yıl onunla konuştuğumuz işi, “Sarkis Çerkezyan 100 Yaşında” kutlamasını Deniz Koçak arkadaşım ile yapmaya karar verdik. Kuyerel’den Hüseyin Çakır’a ve AGOS’ dan Pakrat Estukyan’ a gittik.

Yaşam Marangozu

29 Nisan Cuma akşamı AGOS’ un Harbiye’deki Anarat Hığutyun Binası’nın küçük salonunda, aynı zamanda Seropyan’ın vasiyeti olarak gördüğümüz kutlamayı, ustanın dostlarıyla birlikte alçak gönüllü bir toplantıyla gerçekleştirdik.

Kutlamada Kuyerel’den Hüseyin Çakır, AGOS’dan Pakrat Estukyan ustalarını anlattılar. Ustanın oğlu Gazaros yoldaşı, babası, ustası Sarkis Çerkezoğlu’nu anlattı. Şair Selah Özakın ustayla anılarını anlattı ve ustaya Jacques Prevert’ in “Sabah Keyfi” şiiriyle bir selam yolladı. Muammer Ketencoğlu da kendi ustasını anlattı ve iki ezgiyi akordeonuyla seslendirdi. Şair Bedros Dağlıyan ustasını anlattı ve ona ithafen yazdığı “Komünist Masa” şiirini seslendirdi. Genç arkadaşımız Elif Alkan’ın mesajını Özlem Koşal seslendirdi.

Ustayla çok genç yaşlarında, 1960’lı yıllarda tanışan ve 3 Ağustos 2009’da ustanın ölümüne kadar aralıksız yoldaşlık, arkadaşlık, usta-çırak ilişkilerini sürdüren Ragıp Zarakolu “Taudare ad Dominus Sarkis/ Sarkis Usta İçin Övgü” yazısı ile ve Nabi Yağcı da kutlama yazısı ile aramızdaydılar.

Kutlamanın sonunda Deniz Koçak söz aldı ve ustayla tanışmasını, anılarını anlattı. Koçak’ın hazırladığı “Yaşam Marangozu” belgeseli ile kutlama sona erdi.

Sarkis Çerkezyan, 1916 tehcirinin sıcak bir mayıs gününde Suriye’ de Cabul yakınlarında bir deve ahırında dünyaya gelmişti. Bugün usta 100 yaşında. Umarız onunla olan beraberliğimiz, yoldaşlığımız, arkadaşlığımız yüz yıl sonra da çoğalarak devam etsin…

Her iki ustaya, Sarkis Çerkezoğlu’ na ve Sarkis Seropyan’ a bizlerle paylaştıkları güzel şeyler için müteşekkiriz…

Sarkis Çerkezyan’ın 100. doğum günü kutlamasına ilişkin tüm yazı, fotoğraf ve videaolar için tıklayınız

Ercüment Gürçay