By 
Semih Fırıncıoğlu’nun isteyenokusun.com adresindeki blogunda yayımladığı 11 Kasım 2013 tarihli yazısı
Özetle, Türkiye Cumhuriyeti’nin 81 ili var, her ilin bir valisi var ve her vali valisi olduğu ilin en üst düzey yöneticisi konumunda. Vali ilin sınırları içindeki her kişinin hak ve özgürlüklerini koruyan, emniyetini sağlayan, devlet ve hükümeti temsil eden “mülki amir”: sivil merkezî yönetimin ildeki yürütme organının baş yöneticisi olan atanmış memur. Sorumluluğunu yerine getirebilmesi için ildeki bütün kolluk kuvvetlerinin amirliğinin yanısıra birçok yetki ve yaptırım gücüyle donatılmış.
Bir süre önce TBMM milletvekillerinin istatistiksel profilini oluşturan birileri olmuş mu diye bakınmış, bulamayınca da kendim bir araştırma yapmış, bulguları da yine bu blogda paylaşmıştım (bkz). Bu sefer de valilerin kim olduklarını merak ettim, bu konuda da istatistiksel bir araştırma bulamadım ve farklı yerlerden topladığım verileri bir veritabanına girerek bu son derece güçlü konumdaki kişilerin kim olduklarını anlamaya çalıştım. Bu bulguları da aşağıda paylaşıyorum.
Vikipedi’de şu andaki (Kasım 2013) valilerin temel bilgiler de içeren bir listesi var (bkz). Burada bildirilenlerin doğruluğunu kontrol etmek ve başka veriler de edinebilmek için her ilin resmi internet sitesinde yer alan vali özgeçmişlerini taradım (bkz). Belirsizlik ya da eksikliklerle karşılaştığımda da genel arama yapıp bu kişilerle ilgili haberleri taradım. Milletvekili araştırmamda da belirttiğim gibi, ben yalnızca herkese açık verileri kullanan meraklı bir bireyim, bulgularımda yanlışlar olması kaçınılmaz. Dolayısıyla, bu amatör araştırmalar yalnızca genel bilgi edinilmesine yönelik.
Valiliklerin cinsiyete göre dağılımı
Yaş
Valilerin ortalama yaşı: 51 (doğum yılı: 1962).
En yaşlı vali 63 yaşında (1950), en genç vali 42 yaşında (1971).
Medeni hal
81 validen 4 valinin medeni halini ve çocuğu olup olmadığını öğrenemedim (ilgili valiliklere gönderdiğim mesajlara yanıt gelmedi). O nedenle, aşağıdaki bulgular 77 valinin durumunu gösteriyor.
Valiler arasında bekar olan yok, hepsi evli. Çocuğu olmayan vali yok.
Valilerin ortalama çocuk sayısı: 2,5 (en az 1, en çok 4 çocuk).
Doğum yeri
Valilerin çoğunluğunun doğmuş oldukları bölgede büyümüş olduğu anlaşılıyor. 81 kişiden yaklaşık 55′inin ilk ve orta öğrenimine doğduğu bölgedeki okullarda devam etmiş olduğunu saptayabildim. Bu açıdan, valilerin hangi illerde doğmuş oldukları önemli bir gösterge sayılabilir.
Kasım 2013′teki dağılımda en çok vali veren iller: Ankara (6), Konya (5), Çorum (4), Erzurum (4), Kahramanmaraş (4), Yozgat (4), Afyon (3), Aydın (3), Sivas (3).
Bıyık
Toplumda amblematik niteliği olduğunu düşündüğüm için erkeklerin bıyık tercihlerini de bir veri olarak kullanıyorum.
Öğrenim
81 valinin hepsinin ilkokul, ortaokul ve lise öğrenimini devlet okullarında tamamlamış olduğu sonucuna vardım. Özgeçmiş taramalarımda herhangi bir özel okulda ilk ve/veya orta öğrenim gördüğü belirtilen bir kişiye rastlamadım. Valilerin yaklaşık 55′inin ilk ve orta öğrenimlerini doğup büyüdükleri bölgedeki devlet okullarında tamamlamış oldukları özgeçmişlerinde belirtiliyor.
Lisans:
2013 yılında siyasal bilimler alanında lisans derecesi veren (özel ve devlet) 76 üniversite olduğu görülüyor. Şu andaki valilerden en genci üniversiteden mezun olalı yirmi bir yıl geçmiş. Bundan yirmi-otuz yıl önce kaç üniversitede siyasal bilim okunabildiğini, son yıllarda mülki amirlik sınavlarına hangi okullardan kaç kişinin başvurduğunu ve kabul edildiğini merak ettim ama yanıtları bulamadım.
Lisansüstü:
Düzce Valisi Sn. Ali İhsan Su
Valilerin hepsi olmasa da büyük çoğunluğunun kaymakamlık dönemlerinin bir noktasında genellikle bir yıl için dil öğrenimi ve mesleki inceleme amacıyla yurt dışına gönderildiği (genellikle İngiltere) ve bunun bir üniversiteyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. On valinin özgeçmişinde yüksek lisans derecesi olduğu belirtiliyor; ancak, bunların bazıları yurt dışı deneyiminden “master” öğrenimi olarak söz ediyor, bazılarının da yüksek lisansını nerede, hangi konuda yaptığı anlaşılmıyor. Bu nedenlerden, yüksek lisans derecelerini sınıflandıramadım.
Doğru anladıysam, 81 validen biri emniyet, biri de maliye teşkilatından atanma. Mülki amirlik mesleğine 4 kişi maiyet memuru statüsünde, geriye kalanların hepsi kaymakam adayı olarak başlamış bulunuyor.
Semih Fırıncıoğlu – isteyenokusun.com
Comments