Aynı denize bakıp şiirler, şarkılar yazan; kayıplar veren; ağıtlar yakan, kutlamalar yapan, ekmeğini çıkaran, karnını doyuran, aynı gökyüzünün altında buluşan iki dost ülke. Harikulade bir Ekim gününde, editör arkadaşım Alper Tolga Akkuş ile içimize işleyen belgesel gösterimlerinin ardından, Yunan alfabesini okumaya çalışma ve telaffuz etme konusundaki beceriksizliğim karşısında kahkahalarla adının Türkçede Gülbahar olduğunu söyleyerek beni bu dertten kurtaran yönetmenimiz Triantafyllia Dimopoulou ve görüntü yönetmeni eşi Lefteris Tekonidis ile buluştuk. Yunanlı ekip 4. Bozcaada Uluslararası Ekolojik Belgesel Festivali’nde (BIFED) Uluslararası Yarışma kategorisinde “Thalatta” adlı belgeselle yarışıyorlardı.

Gülbahar’a Thalatta’nın ne demek olduğunu sorduğumda antik çağda deniz anlamına geldiğini söyledi. Belgeselin isim babası ise Lefteris’di. Denizi konu alan bir belgesel çekmelerinin çıkış noktası ise izledikleri başka bir belgeselmiş. Denizin altında neler olup bittiğini daha iyi gösterebilmek için film yapım işine girmişler.

Thalatta, bir grup bağımsız biyoloji öğrencisinin denizlerdeki sorunlara kamuoyunun dikkatini çekmek istemesinin hikâyesini anlatıyor. Sualtı canlılarının yaşamlarına mercek tutulurken onların yaşam alanlarına müdahale eden biz insanlarla yapılan röportajlar belgeselin belkemiğini oluşturuyor. Sorular ve cevaplarla geçen 50 dakikada sorunlar ve çözümlere yönelik bilgilenme ve beyin jimnastiği durumu söz konusu.

Triantafyllia Dimopoulou, Lefteris Tekonidis, Alper Tolga Akkuş ve ben belgesel gösterimleri arası soluğu Coffee Shelter’da aldık

Yunanistan’da denetim ve cezaların yetersizliği kontrolsüz avlanmanın önünü açıyor

Thalatta’nın çekimleri 1 yıl, post prodüksiyon da 6 ay sürmüş. Tiyatro ve psikolojik dramadan sonra biyoloji okumaya karar veren Lefteris, ceplerinde para yokken üniversiteden arkadaşlarıyla organize olup bir belgesel çekmeye karar vermişler. Senaryo iki kişi tarafından kaleme alınmış ama yazanların konuyla ilgili çok bilgileri olmadığı için her şeyi Gülbahar aktarmış. Senaryo tamamlanır tamamlanmaz da çekimlere başlamışlar. Buradan belgesel yapımlara bütçe bulmanın zorluğunun sadece Türkiye’nin sorunu olmadığını bir kez daha anlıyoruz.

Belgeselde yasadışı ve kontrolsüz balık avcılığı, deniz kirliliği, bilinçsiz avlanmanın balık türlerinin nesillerinin tükenmesine yol açması gibi konulara yer veriliyor. Thalatta’yı izlerken aynı hikâyenin bizim sularımızda da olduğunu hatırlıyoruz. AB genel kurallarıyla uyumlu hareket etmesi gereken Atina hükümetinin kontrolsüz avlanma ile nasıl mücadele ettiğini sorduğumda Lefteris, yılda ne kadar balık tutulması gerektiğini hükümetin belirlediğini ama balıkçıların bu kurala uymadığını ve verilen cezaların özellikle kaçak avcılığı engelleyecek kadar büyük olmadığını söylüyor. Örneğin kılıçbalığının 29 milyon yumurta bıraktığını anlatan Lefteris, trolle avlanan balıkçıların deniz zeminini de süpürerek ekosisteme büyük zarar verdiklerini, denetimlerin ve cezaların yetersiz olduğuna dikkat çekiyor.

Selanik’te yaşayan ikiliye Bozcaada’yı ve festivali nasıl bulduklarını soruyorum. İkisinin de gözleri parlıyor. Çok memnun kaldıklarını, herkesin çok güler yüzlü olduğunu, şimdiye kadar katıldıkları tüm festivallerde ilk kez ekoloji kategorisi altında ait oldukları yerde hissettiklerini söylüyorlar.

Şimdiye kadar 6 festivalde izleyicilerle buluşan Thalatta’nın Bozcaada’dan sonra Portekiz, New York ve Almanya yolculuğu için bol şans diliyoruz.

Karşılıklı gülüşmeler esnasında iletişim adreslerimizi ve sosyal medya hesaplarımızı paylaşmamızın ardından birbirimizi yaşadığımız şehirlere davet ederek sıkıca sarılıyoruz ve o anlık veda ediyoruz. Bir sonraki hikayede buluşabilmek umudu ile.

Yönetmen hakkında: 

Triantafyllia Dimopoulou, Selanik Güzel Sanatlar Fakültesi’nde tiyatro eğitmenliği yapmaktadır. Uzun yıllar boyunca Kuzey Yunanistan Ulusal Tiyatrosu’nda oyunculuk yapmıştır.

Thalatta hakkında:

Ülke: Yunanistan

Yapım yılı: 2016

Süre: 50′

Kurgu: Lefteris Tektonidis, Fokion Spanos, Thanos Michailis Aerial

Görüntü: Lefteris Tektonidis, George Vagenas

Müzik: Stelios Perakis

Ses: Thanos Michailidis, Kostis Michailidis

Yapımcı: George Vagenas, Lefteris Tektonidis

Röportaj: Merve M. Damcı, Alper Tolga Akkuş

(Yeşil Gazete)