The Guardian‘da Poopy Noor imzasıyla yayınlanan makaleyi Yeşil Gazete gönüllü çevirmenlerinden Hilal Işık‘ın çevirisi ile yayınlıyoruz.

***

Keira Knightley’in başrolünü oynadığı ve 1970 Miss World protestosunu konu alan film yapım aşamasında. Peki feminist muhaliflerin başka hangi büyük eylemleri filmler için mükemmel bir malzeme olabilir?

1970 Miss World güzellik yarışmasında, ev sahibi Bob Hope’u dehşete düşürerek Royal Albert Hall sahnesine, domateslerin ve un bombalarının fırlatılması tam bir film sahnesiydi. 100 milyondan fazla izleyici, Kadın Kurtuluş Hareketi’nin “güzel değiliz, çirkin değiliz, sinirliyiz” sloganı attığı, kadınların nesneleştirilmesine karşı görkemli bir meydan okuma eylemine tanık oldu. Yine de bazıları böyle düşünmüyordu. The Crown’un yapımcıları yedi yıl önce Kadın Kurtuluş Hareketi’nin ortaya çıkışını konu alan bir film çekmeyi denediklerinde bu talepleri reddedildi. Ancak, Keira Knightley’nin başrolünü oynadığı ve 2020’de gösterime girmesi planlanan Misbehavior isimli filmin senaryosu #MeToo hareketinin ardından bugün yeniden gündeme geldi. Peki başka hangi büyük feminist protestolara filmlerde yer verilmeli ve bu protestolardan neler öğrenebiliriz?

Sister’s Uncut

Grup üyeleri Suffragette filminin prömiyerini basıp “ölü kadınlar oy kullanamaz” yazılı pankartlarla kırmızı halıda yatarak devletin aile içi şiddet hizmetlerinde yaptığı kesintileri protesto ettiklerinde manşet oldular. Göz alıcı gösterileri arasında, bir Portsmouth konseyi toplantısına konfeti bombaları yerleştirilmesi ve Trafalgar Meydanı’ndaki çeşmelerin kırmızıya boyanması da vardı. Grup, feminist hareketlerin nasıl yerelleştirilebileceğini ve basit araçlar kullanılarak büyük başarılar elde edilebileceğini ortaya koydu.

Çin’de #MeToo Hareketi

The Chinese Feminist Five aile içi şiddeti protesto etmek için sokaklarda kanlı gelinliklerle dolaşarak ve cinsel tacizi protesto etmek için toplu taşıma araçlarında pankartlar taşıyarak 2017’de kamuoyunun dikkatini çekti. Protesto düzenlemenin suç olduğu bir alandaki gösterileri sonucu “sorun çıkardıkları” gerekçesiyle hapse gönderildiler ve gözaltında tutuldular. Grubun üyesi kadınlar devlete karşı olağanüstü bir cesaret örneği göstererek, tüm kadınlar için halihazırda var olan aracın, yani bedenlerinin bu alanda nasıl kullanılabileceğini ve nasıl güçlü bir etki yaratacağını ortaya koydular.

E15 Anneleri

Genç evsizler için olan Focus E15 hostelinde yaşayan kadınlar uymayı reddettikleri tahliye bildirimlerini aldıktan sonra 2013 yılında, Londra’nın doğusunda bulunan Newham’daki Carpenter’ın mülkünü ele geçirdiler. 2012 Olimpiyatları’nın ardından mülklerinin hızlı bir şekilde kentsel soylulaştırma sürecinden etkilenmişlerdir ancak konut yardımı kesintileri ve uygun fiyatlı yerel konut yetersizliği nedeniyle yaşayacak bir yer istedikleri takdirde ailelerinden ve destek ağlarından uzakta, Manchester ve Birmingham gibi uzak yerlerdeki özel kiralık konutları kabul etmeleri gerektiği söylendi. Grup, işçi sınıfının dışına atıldığı şehirlerdeki boş mülklerin sayısına dikkat çekti. Sonunda meclis, sitede 40 evsiz aile barındırmayı kabul etti ancak grubun mücadelesi devam ediyor. Bu, yerel bir kampanyayı aşağıdan yukarıya doğru nasıl inşa edeceğiniz ve hayır’ı bir cevap olarak kabul etmemeniz konusunda önemli bir derstir.

2017 Kadın Yürüyüşü

Dört kadının düzenlediği bir Facebook etkinliği ABD tarihinin en büyük yürüyüşü haline nasıl geldi ve benzer protestoları tüm dünyada tetikledi? Planned Parenthood’un ve Helen Mirren, Madonna gibi ünlülerin desteğini alan 2017 Kadın Yürüyüşü’ne yedi milyon göstericinin katıldığı düşünülüyor. Pussyhats takmış protestocular kadınların cinsel organlarını elle tutma konusunda kameralar önünde övünen ABD başkanı ile alay ettiler. Yürüyüşün yapıldığı 21 Ocak 2017 tarihi dünya çapında bir kadın güç birliğinin bir arada olduğu gün olarak tarihe geçecek.

Funmilayo Ransome-Kuti

Ransome-Kuti 1932’de, Nijerya’nın sömürge karşıtı mücadelesindeki en etkili hareketlerden biri olan Abeokuta Kadın Kulübü’nü kurdu. Grup, kadınların gelirlerini ve haklarını önemli ölçüde sınırlayan fiyat kontrollerine karşı ve Nijeryalı kadınların eğitim ve politik temsil hakları için kampanyalar yürüttü. Grubun Sir Ladapo Ademola II hükümeti aleyhindeki gösterileri, hükümetin 1949’da geçici olarak kaldırılmasını ve Nijerya’da kadınlar için ayrı vergi oranı düzenlemesinin ortadan kalkmasını sağladı. Ransome-Kuti nadir bulunacak bir güçtü ve sinema ekranlarında gösterilmeye hazır.

Miss Amerika protestosu

Yüzlerce feminist, kadınların Amerika’daki güzellik yarışmasında nesnelleştirilmesini protesto etmek amacıyla, güzellik ürünleri ve ev eşyalarını çöpe atmak için 1968 yılında çöplükleri dolaştı. New York Radikal Kadınlar ağı tarafından biraraya getirilen protestocular pankartlar açıp tabak çanak, takma kirpik, topuklu ayakkabı ve baskı sembolleri sayılan diğer eşyaları Atlantic City iskelesindeki büyük “Özgürlük Çöp Tenekesi”ne attılar. Çöp kutusunu ateşe vermeyi planlayan göstericiler polis tarafından durduruldu (“sütyen yakma” terimi buradan gelmektedir). Bu durumdan çıkarabileceğimiz tek bir şey varsa o da kadınların güçlenmesinden duyulan korkuların onları “sütyen yakanlar” olarak adlandırarak bu eylemi nasıl komik duruma getirmeye çalıştığıdır. Günümüzde artık bu protestonun önemini anlamlı bir şekilde tekrar ele almanın zamanı geldi.

Wangari Maathai

Kenya’nın kırsal kesiminde aşırı yoksul kadınlarla Yeşil Kuşak ağaç dikme hareketini başlatan ve Doğu ve Orta Afrika’da doktora derecesini alan ilk kadın olan Nobel ödüllü Wangari Maathai, biyografik bir film için uygun bir figür kuşkusuz. Bu kadınları harekete geçiren şey, temel ihtiyaçları olan temiz su, yakıt, gelir ve etraflarında daha iyi bir çevre. Maathai, nihai olarak içilebilir suyu ve yenilenmiş bir eko-sistemi beraberinde getirecek ağaç dikme eylemiyle, içindeki bulundukları durumu iyileştirmek için kadınları doğrudan eyleme geçmeleri konusunda teşvik etti. Başlangıçta ağaç dikemeyeceklerini düşünen kadınların sayısı bugün 30 milyona ulaştı. Bireysel eylemlerle ufaktan başlanarak nasıl büyük bir değişiklik yaratılabileceği konusunda bir ders niteliğinde.

İzlandalı Kadınlar Grevi

2017 yılındaki küresel Kadın Yürüyüşü’nün ilham kaynağı kadınların çocuk bakımına, ev işlerine ve profesyonel iş gücü olmaya ara vererek adaletsiz istihdam uygulamalarını protesto etmek için güçlerini göstermeye teşvik edilmeleridir muhtemelen. İzlanda’da kadınların erkeklerin gelirinin yarısından biraz fazlasını kazandığı bir dönemde, İzlandalı kadınların %90’ı greve katıldı. Kadınlar ülkeyi durma noktasına getirerek tüm İzlanda’ya kadınların gücünü gösterdiler. Bu bizim Birleşik Krallık’ta alabileceğimiz bir ders.

Polonya Kürtaj Protestoları

Polonya Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) 2016 yılında Polonya’da kürtajın yasaklanması tasarısını ortaya attı. Krystyna Kacpura, güçlü bir mesaj içeren basit bir el ilanıyla insanları bu yasa tasarısının sonuçları hakkında bilgilendirdi: “Yasa tasarısı hapis cezası ve zoraki doğumları tehdit ederek kadınların hayatlarını tehlikeye atacaktır,” Çok geçmeden binlerce kişi kitlesel yürüyüşlere katıldı. Kacpura’nın ilham verici konuşmaları doktorların ve jinekologların da gizli desteğini aldı ve sonunda tasarılar geri çekildi. Bu bizlere, el ilanı gibi görünürde modası geçmiş yöntemlerin değişim için hâlâ güçlü bir mesaj iletebileceğini gösteriyor.

Lezbiyen protestocuların BBC’ye girişi

BBC’nin canlı haber yayını, Bölüm 28’i protesto eden bir grup kadın tarafından 23 Mayıs 1988’de yarıda kesildi. O sıralar pek çok protesto gerçekleşiyordu ancak küçük bir kadın grubu da medyada farkındalık yaratmak istemişti. Sue Lawley altı haberlerinin [Six O’Clock News] ortasındayken BBC’ye giren bir eylemci kendisini bir kameraya kelepçeledi ve protestocuların hepsi tutuklandı. Protesto medyada geniş yer buldu ve medya sizi duymak istemese bile kendinizi haberin konusu haline nasıl getireceğinize dair mükemmel bir örnek oldu.

.

Makalenin İngilizce Orijinali

Yeşil Gazete için çeviren: Hilal Işık

.

(Yeşil Gazete, Guardian)