Avrupa’da yaşanan aşırı sıcaklarla ilgili alarm verilirken Türkiye’de de son günlerde yaşanan ‘sıcak dalgası’na ilişkin uzmanlar uyardı: Bu sıcaklar normal değil. Önlem alınmazsa ölümler yaşanabilir.
Haziran ayı başlangıcını görece serin geçiren Türkiye, son haftalarda aşırı sıcakla boğuşuyor. Geçtiğimiz gün, Urfa’da termometreler 58 dereceyi gösterdi. Doğu ve Güneydoğu Anadolu gündüz 40’lı, geceleri de 20’li derecelerin altına inmiyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden yapılan son değerlendirmeler de Türkiye’nin aşırı sıcak havanın etkisi altında olduğunu gösteriyor. Ankara 33-34 derece civarında seyrederken, Adana, Burdur, Çanakkale, Burdur gibi ülkenin pek çok bölgesindeki illerde sıcaklık 35 derecenin altına düşmüyor.
İstanbul’da da geçtiğimiz Pazar gününden beri aralıksız devam eden bir sıcaklık dalgası yaşanıyor. Pazar günü 32 derece olan sıcaklığın yaklaşık 35 derece hissedildiğini belirten uzmanlar, bir haftadır hava sıcaklığının hiç düşmeden aynı derecelerde devam etmesini ‘alarm verici’ buluyor.
Sabancı Üniversitesi, İstanbul Politikalar Merkezi, İklim Değişikliği Çalışmaları Koordinatörü ve Yeşil Gazete yazarı Dr. Ümit Şahin, süreklilik gösteren bu durumun “sıcak dalgası” olarak adlandırılması gerektiğini söyledi: “Bir kentte sıcaklıklar iki ya da üç gün üst üste o ayki veya o günkü uzun dönemli ortalama en yüksek sıcaklığın birkaç derece üstüne çıkarsa, buna ‘sıcak dalgası’ denir. İstanbul’un haziran ayı ortalama en yüksek sıcaklığı 24.7 derecedir. Son beş gündür sıcaklıklar bunun 5 ila 7 derece üzerinde seyrediyor.”
Gece sıcaklıkları da alarm veriyor
Gece sıcaklıklarının da giderek arttığına dikkat çeken Şahin, kentte 24 derece civarında seyreden gece sıcaklıklarının tehlikesine dikkat çekti: “Gecelerin bu kadar sıcak geçmesi gündüz yaşanan sıcak stresinin tamirine izin vermiyor. Bu gündüz sıcaklığından çok daha tehlikeli bir durum yaratıyor. Üstelik haziran ayındaki sıcak dalgaları çok daha tehlikelidir.”
Bu tür dalgalarda Sağlık Bakanlığı’nın devreye girmesi gerektiğine işaret eden Şahin, “Meteoroloji tahmin yapar, bakanlık önlem alır. Böyle zamanlarda Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları, il müdürlüklerinin zaman geçirmeden, risk grupları; yaşlı, hasta ve çocuklarla ilgili halkı uyarması, aynı anda da gecikmeden önlem alması gerekir” diye konuştu. Şahin,Türkiye’de bu uyarı sisteminin nadiren işlediğini belirterek şunları anlattı: “Büyük ihtimalle çok aşırı bir sıcak dalgasını, İstanbul’da da 40-45 dereceleri görmeyi bekliyorlar. Halbuki ölümlerin olması, hastanelerin dolması için sıcaklıkların bu kadar yükselmesi gerekmiyor. Sağlık teşkilatı aynı afet durumunda olduğu gibi hazırlıklı olmalı. Şimdiye dek duymadım, ama şu ana kadar bir uyarı yapılması gerekiyordu.” Şahin’e göre çok basit önlemlerle; risk gruplarını koruyarak, insanları belli saatlerde dışarı çıkmamaları, bol su içmeleri, dışarıda spor yapmamaları yönünde uyararak ve hastanelerde aşırı sıcağa bağlı rahatsızlıkların artmasına karşı hazırlık yaparak bu dalgayı en az hasarla atlatabilmek mümkün.
İklim değişikliği etken
“Yapılan çalışmalar, dünya çapında etkisini sürdüren sıcak dalgalarının iklim değişikliği ile beraber arttığını gösteriyor” diyen Şahin iklim olaylarında ‘normal’ algısının yıkıldığını şöyle anlattı: “Şu anda Hindistan’daki çok yüksek sıcaklıklar ve beraberinde gelen kuraklık yüzünden ölümler her geçen gün artıyor. Avrupa’da meşhur 2003 dalgasından daha yüksek bir sıcaklık dalgası yaşanıyor. Bütün bunlar normal değil. Zaten olur, diyemezsiniz”
Şahin, Avrupa’da 70 bin kişinin hayatına mal olan aşırı sıcak dalgasından sonraki dalgalarda daha az insanın hayatını kaybettiğini, çünkü ülkelerin yaşananlardan ders çıkararak aldıkları önlemlerle ölümleri azalttıklarını anlattı; “Hindistan’da da basit uyarı ve önlemler sayesinde önceki dalgalardan daha az hasar gördüler” dedi.
Avrupa da kavruluyor
Avrupa’da da aynı Türkiye’de olduğu ani şekilde yükselen ve 40 derecelere çıkan hava sıcaklıkları için yetkililer uyarıda bulundu. Meteoroloji uzmanları özellikle Orta ve Batı Avrupa ülkelerinde Atlas Okyanusu’nda meydana gelen yüksek basınç ve fırtına sebebiyle sıcaklıkların artacağını ve sıcak hava dalgasının ne kadar süreceğinin henüz tahmin edilemediğini belirtti.
Yetkililer bu durumun Afrika’nın kuzeyinden gelecek sıcak hava dalgasını da tetikleyeceğini ifade ediyor. Meteoroloji verileri Madrid, Paris, Brüksel, Frankfurt ve Berlin gibi büyük şehirlerde hava sıcaklıklarının en az 32 derece olacağı ve bazı bölgelerde yer yer 38 dereceye kadar çıkabileceğini gösteriyor.
Fransa’nın başkenti Paris‘te sıcak havalarla mücadele etmek için Seine Nehri kıyılarına özel havuzlar yapılırken, İspanya Meteoroloji Ajansı Aemet önümüzdeki pazar günü için ‘sarı alarm’ verdi.
Benzer uyarılar Almanya, Belçika ve İsviçre gibi ülkelerde de yapıldı. Fransa Sağlık Bakanı Agnes Buzyn özellikle hastane ve bakım evlerinin alarm durumuna geçmesi gerektiğini belirtti; geçen yıl yaşanan sıcak hava dalgası sebebiyle bin 500’den fazla kişinin yaşamını yitirdiğini hatırlattı.
Kuzey Avrupa ülkesi İngiltere’de uzmanlar havaların geçen sene haziranda ölçülen en yüksek sıcaklık seviyesi olan 35.6 derece sınırını geçmesini beklediklerini, bu durumun özellikle kalp rahatsızlığı olan ve nefes darlığı çeken kişilerle küçük çocukları etkileyeceği uyarısında bulundu,
