Yeni yapılan bir araştırmaya göre, iklim değişikliğinin ekosistemi bozmasının bir sonucu olarak; aşırı sıcaklıklar nedeniyle Kuzey Amerika ve Avrupa‘daki bombus arılarının sayısı azalıyor.
Araştırmacılar, 1901 yılından itibaren bulunan 66 farklı türü gösteren yarım milyonluk kayıtları inceledi. Buna göre, Kuzey Amerika’da yaşayan bombusların, günümüzde ancak yarısının hayatta kaldığı tespit edildi.
Araştırmanın sonuçlarına göre, geçmişte bolca bombus arısına ev sahipliği yapan Meksika‘daki düşüş göze çarpıyor. Artan sıcaklıklar hem arıları hem de arıların beslendikleri çiçekleri stres altına sokuyor. Science dergisinde yayınlanan araştırmanın başyazarı ve Ottowa Üniversitesi yüksek lisans öğrencisi Peter Soroye, “Bombusları daha önce üstesinden gelmek zorunda olduklarının ötesine iten şey, yıl boyunca devam eden olağanüstü hava olaylarıdır” diyor.
Ayrıca bombusların daha serin bir yer arayışıyla yeni yaşam alanlarına çabucak açılamadıkları görülüyor. Bilim insanları, sıcaklık artışları nedeniyle bitkilerin ve hayvanların daha kuzeye doğru ya da daha yüksek rakımlı yerlere yöneleceğine inanıyor. Soroye, “Bombuslar eski yerlerini kaybettikleri oranında yeni bölgelerde koloni kuramıyorlar” diye konuşuyor.
‘Uçan küçük oyuncak arılar’
Araştırmaya dahil olmayan North Carolina State Üniversitesi’nden çevre bilimi profesörü Rebecca Irwin ise devam eden trendin rahatsız edici olduğunu belirtiyor.
Bombuslar doğa için önem arz eden polen taşıyıcıları. Onları bal arılarıyla karıştırmamak gerekiyor. Soroye, “Bu önemli bir farktır” diyor ve ekliyor. “Bombuslar belirsizdir. Tıpkı gökyüzünde uçan küçük oyuncak ayılar gibidir.”
Bal arıları tarım mahsullerini tozarmaları için Avrupa’dan getirilmiş olmalarına karşılık, bombuslar kendilerine dayatılan ekosistem içinde evrilmiş ve Birleşik Devletler’in yerli canlıları. “Bombuslar sahip olduğumuz en iyi polen taşıyıcıları arasındadır” diyen Soroye, “Onlar sadece biraz fazla büyükler ve çiçeklere kondukları zaman bütün çiçeği sarsıyorlar” diye anlatıyor.
Bombuslar, bal arılarının yapamadığı şekilde çiçekleri tozardığı biliniyor. Birçok bitki, polenlerini açıkta tutsa da, domates ve yaban mersini gibi mahsuller polenlerini saklı tutuyor. Irwin bu durumu, “Poleni küçük bir tuzlukta mahsur kalmış gibi düşünebilirsin ve arıların polenleri belirli sıklıkla sallaması gerekiyor ki, polenler tuzluktan dışarı çıksın,” diye açıklıyor: “Bazı türlerin iklim değişikliğiyle baş etmesinde yardım etmemiz gerekiyor, çünkü hiçbir şey yapmıyoruz ve ekosistemin işlemesi için sahiden gerekli olan bazı türler yok olacak.”
Yerel bitkilerle donatılmış darmadağınık bahçe
ABD’de kızıl yamalı bombus olarak bilinen bombus türü, Federal Tehlike Altındaki Türler Yasası kapsamında, tehlike altındaki bir tür olarak listeye dahil edildi. Kaliforniya‘da dört bombus türünü, eyalet yasası ile koruma hususunda eyalet yönetimi, çiftçiler ve çevreciler arasında yasal bir mücadele başladı.
Bilim insanlarına göre sıradan insanların da yapabileceği çok şey var.
Soroye, “Eğer bir bahçeniz varsa, bunu tamamen yerel bitkilerle donatın. Böylece arılar bu bahçeye uğrayabilir,” diyor.
Ayrıca yere düşen kütüklerin ve dökülen yaprak yığınlarının da aşırı sıcak havalarda arılar için gölge ve barınak oluşturabileceğini belirten Irwin, “Bahçeniz darmadağınık görünüyorsa, bu arılar için güzel bir şey” ifadelerini kullanıyor.
Finlay Pringle is a 12-year old student, marine conservationist, climate change activist, Sea Shepherd and Ullapool Shark Ambassador from Ullapool,Scotland. He became the first Briton to go on a youth climate strike back in 2018 and he still continues his weekly strikes. Finlay is best known for his shark campaigns. Sharks are his all-time favourite marine creatures, most people call him Fin because of his shark enthusiasm.
My generation hasn’t failed as we’ve only just arrived on the scene! We can turn this around yet.
‘My love of marine life made me see the major problems’
Atlas: How did you start climate striking? What is your inspiration?
Finlay: I started climate striking on the 14 December 2018. I was inspired by what other European school kids like Greta were doing. I live next to the sea so my main inspiration is all around me. My love of marine life and spending time in the water connecting with it made me see what the major problems facing our oceans and the planet.
Jacques Cousteau famously said ‘We only protect what we love’. Well, I love the oceans and all the creatures that live there and I will fight to protect them from overexploitation, plastic pollution and climate change.
We are by no means perfect. But the world doesn’t need 1% of the population doing everything perfectly, we need 99% of the world trying their hardest to reduce their consumption of resources as much as possible.
How is climate striking effecting your life? What kind of changes happened in your life since you started your strikes?
Finlay: Since starting climate strikes the whole family has made lots of personal changes to our lifestyle. We all walk to school and work. We have removed all plastics from our bathroom, even the toothbrushes. We try to buy only local products and choose products with as little plastic packaging as possible. We avoid palm oil wherever possible.
Our energy provider sources their electric from renewable energy companies. We now eat an almost exclusively vegetarian diet and recently bought a hybrid electric car. We recycle as much as possible and try to buy second-hand clothes where possible. We are by no means perfect. But the world doesn’t need 1% of the population doing everything perfectly, we need 99% of the world trying their hardest to reduce their consumption of resources as much as possible.
You are a shark ambassador for Sea Shepherd Conservation Society now, but you had been removed from your junior shark ambassador role by the American charity ‘Sharks4Kids’ for speaking out against Bear Grylls’. Can you tell us what was wrong to you with the whole situation?
Well, effectively Bear Grylls lent his name to a ‘high thrills’ adventure park where one of the entertainment activities was diving with sharks. The sharks were kept in a small tank into which members of the public are allowed to dive. Most sharks don’t do well in aquariums, finding it too stressful and so need replacing regularly from the wild as their lifespan is shortened and they do not breed.
The dive experience was advertised as being deadly and dangerous, even though more people are killed by lightning every year. I was very angry about this commercial exploitation of sharks and also the fact that it was perpetuating the myth about sharks and sending out completely the wrong message. I went on social media to complain about it, telling Bear Grylls that as Chief Scout he should be setting a better example to children about protecting the environment.
This led to me being removed from my ambassador role by Sharks4Kids as they were worried about the legal issues. WhenCaptain Paul Watson heard what had happened, he made me his shark ambassador instead saying I had done the right thing to stand up and voice my opinion about the situation.
They need our protection; we should be ‘afraid for sharks not afraid of them’.
Why are you specialised on sharks? What is happening with the marine environment during the climate crisis?
I am focused on sharks because they are not the Hollywood monsters film makers make them out to be, this gives sharks a very negative image and makes people fear them. They have been around for 400 million years and as apex predators have helped to shape life in or oceans, but due to humans, through over fishing and climate change, they could easily become extinct in my lifetime. They need our protection; we should be ‘afraid for sharks not afraid of them’.
‘Everyday 8000 tonnes of plastic enters our oceans’
Our oceans are facing terrible times, from over exploitation, plastic pollution, increasing ocean temperatures and acidification, our oceans are also losing the ability to produce oxygen and store carbon dioxide. Every day 8000 tonnes of plastic enters our oceans; this cannot continue and we must reduce our reliance on single use plastic. Micro plastics are already entering the food chain with as yet unknown health implications.
Stoer Beach
‘If the oceans die, we die’
Last year we lost over 30% of the Great Barrier Reef due to ocean warming. Think about that for a moment, the largest, most complex, diverse organism on the planet is dying due to human activity. Our oceans cover of 70% of the planet and currently produce over 50% of the oxygen we breathe and absorb over 50% of man-made carbon dioxide.
They are the true lungs of the planet, more so than the rainforests. Our oceans have absorbed almost all the current planetary temperature rise created by human activity, but it is clear we are reaching a tipping point as the ice caps are melting and sea-levels rise. If we don’t look after the oceans there will be no life left on this planet. Put simply ‘If the oceans die, we die’.
Rhue Beach cleaning
The thing to remember is that spreading the message is what is important not personalities or fame. We are doing this to raise awareness about the world’s problems so I always say to people what’s important is ‘ECO not EGO’
How do you make your voice be heard?
I make my voice heard by climate striking every Friday in Ullapool or where ever I happen to be on the day. I recently completed my 60th week of striking having started in December 2018. I generate publicity for this by putting posts on social media (Twitter, Facebook and Instagram). This has helped to bring me to the attention of the media (Newspapers, Radio and TV) where, when interviewed, I can amplify my voice to tell everyone about our oceans and sharks.
I have been invited to the Scottish and European parliaments to speak directly with politicians about the climate emergency. I go to conferences and talk directly to lots of people about sharks and the climate. Recently I helped create some school resources about sharks and climate change with Twinkl a very large educational information provider. This has been downloaded and used in schools as far away as Italy and New Zealand.
The thing to remember is that spreading the message is what is important not personalities or fame. We are doing this to raise awareness about the world’s problems so I always say to people what’s important is ‘ECO not EGO’
… the whole point of the strikes is to highlight that what is the point of being educated if politicians won’t listen to the scientists and what use is education if we don’t have a liveable planet
You were the first student to start climate strikes in the UK. How are you coping with school alongside with climate activism?
I think we all have to find the balance between school, climate activism and our own personal lives. I am very busy as I not only campaign for the climate but also campaign about plastic pollution, sharks and wildlife.
At the moment I don’t have to worry about exams unlike some of my older climate activist friends. But the whole point of the strikes is to highlight that what is the point of being educated if politicians won’t listen to the scientists and what use is education if we don’t have a liveable planet? Perhaps in a few years’ time I will have to slow down a bit but at the moment my campaign work is all consuming. My parents are very good at managing my time and ensuring that I also do all the normal kid stuff too.
‘What we need is definite action, not words’
What do you think the future holds for us? Do you think we will be able to tackle this crisis? What do you wish for 2020?
It all depends on what our politicians do now to tackle the climate crisis. What we need is definite action, not words. Hence my hashtag #ActionNotWords. At the moment we have the most backward actions being done like building spaceports, expanding airports, opening new coal mines and funding oil exploration rather than investing properly in renewable energy. If world leaders do not take action on the climate now this will soon be a very hostile world to live on.
We can all make personal changes to the way we live to help the planet but to solve the climate emergency we need to make major system changes in the way countries are run and conduct business and we need to do that now. Our leaders need to develop a sense of urgency and stop ‘kicking the can down the road’ for future generations to deal with. We have ten years to turn this ship around before it is too late.
2020 is the year of the oceans so I am hopeful this will make people realise how important this hidden, little explored part of the world is for the health of our planet. COP26 is due to be held in Scotland in November, hopefully we can use this as an opportunity to force our country to take serious action on the climate emergency.
Strike with Greta Thunberg
Remember to ‘walk the walk as well as talk the talk’ – set a good example to others in the way you live your own life, by what you eat, consume resources and the way you travel around.
‘Don’t be scared to start’
Do you have anything to say to people in Turkey who want to start climate actions. Any advice or tips you would like to share?
Don’t be scared to start. It is never too late to join the climate movement. As Greta says with action comes hope. Maybe start by going to your local climate strike and if you don’t have one do what I did and create your own. Stick with it, its hard work and requires a lot of tenacity. It can be lonely, reach out to other climate strikers and groups who can all offer support and help. Join in coordinated actions also help to make you feel less isolated. Remember to ‘walk the walk as well as talk the talk’ – set a good example to others in the way you live your own life, by what you eat, consume resources and the way you travel around.
Finlay Pringle, Ullapool, İskoçya’dan 12 yaşında bir öğrenci, deniz koruma gönüllüsü, iklim aktivisti, Sea Shepherd ve Ullapool köpekbalığı temsilcisi. 2018’de iklim grevine başlayan ilk Britanyalı oldu ve hala haftalık grevlerine devam ediyor. Finlay en çok köpekbalığı kampanyalarıyla tanınıyor. Köpekbalıkları onun en sevdiği deniz canlısı, çoğu insan ona Fin diyor.
Bizim neslimiz başarısız olmadı çünkü sahneye yeni çıktık! Ama bunu tersine çevirebiliriz.
‘Sadece sevdiğimizi koruyoruz’
Atlas Sarrafoğlu: İklim grevine nasıl başladın? İlham kaynağın nedir?
Finlay Pringle: İklim grevine 14 Aralık 2018’de başladım. Greta gibi diğer Avrupalı okul çocuklarının yaptıklarından ilham aldım. Denizin kıyısında yaşıyorum, bu yüzden ana ilham kaynağım tam da yanımda. Deniz yaşamına olan sevgim ve onunla bağlantım, suda zaman geçirmem, okyanuslarımız ve gezegenimizin karşı karşıya olduğu bu büyük sorunların ne olduğunu görmemi sağladı.
Jacques Cousteau ünlü bir sözünde ‘Sadece sevdiğimizi koruyoruz’ demiş. Okyanusları ve orada yaşayan tüm canlıları seviyorum ve onları aşırı sömürü, plastik kirliliği ve iklim değişikliğinden korumak için savaşacağım.
Lozan’daki SMILE etkinliğine Finlay ile birlikte katıldık
Hiçbir şekilde mükemmel değiliz. Ancak dünyanın nüfusun %1’inin her şeyi mükemmel bir şekilde yapmasına değil, %99’unun kaynak tüketimini mümkün olduğunca azaltmak için ellerinden geleni yapmaya ihtiyaç var.
İklim grevleri hayatını nasıl etkiliyor? Grevlere başladığından beri hayatında ne gibi değişiklikler oldu?
İklim grevleri yapmaya başladığımdan beri ailece yaşam tarzımızda birçok kişisel değişiklik yaptık. Hepimiz artık işe veya okula yürüyoruz. Banyolarımızdaki tüm plastikleri, hatta diş fırçalarını bile çıkardık. Sadece yerel ürünleri satın almaya ve mümkün olduğunca az plastik ambalajlı ürünleri seçmeye çalışıyoruz. Mümkün olduğunca palmiye yağı içeren ürünlerden kaçınıyoruz.
Enerji tedarikçimiz elektriğini yenilenebilir enerji şirketlerinden temin ediyor. Şimdi neredeyse tamamen vejetaryen bir diyet uyguluyoruz ve son zamanlarda hibrit bir elektrikli araba aldık. Mümkün olduğunca geri dönüşüm yapıyor ve mümkünse ikinci el kıyafetler almaya çalışıyoruz. Hiçbir şekilde mükemmel değiliz. Ancak dünyanın nüfusun %1’inin her şeyi mükemmel bir şekilde yapmasına değil, dünyanın% 99’unun kaynak tüketimini mümkün olduğunca azaltmak için ellerinden geleni yapmaya ihtiyaç var.
Sea Shepherd Conservation Society’de bir köpekbalığı elçisisin ancak Bear Grylls’e karşı konuştuğun için Amerikalı yardım kuruluşu ‘Sharks4Kids’ tarafından genç köpekbalığı elçisi rolünden çıkarılmıştın. Tam olarak sorunun ne olduğunu bize anlatabilir misin?
Aslında Bear Grylls, köpekbalıklarıyla dalış yapılan eğlence etkinliklerinden birinin de bulunduğu, ‘yüksek heyecan’ macera parkına adını vermişti. Ne var ki bu köpekbalıkları halkın dalış yapabildiği küçük bir tankta tutuluyorlardı. Köpekbalıkları akvaryumlarda yaşayamaz, onlar için oldukça stresli bir ortam ve bu nedenle ömürleri kısaldığı ve üreyemedikleri için vahşi doğadan düzenli olarak yenisiyle değiştirilmesi gerekir.
Her yıl yıldırım nedeniyle daha fazla insan ölse de, bu dalış deneyimi ölümcül ve tehlikeli olarak ilan ediliyordu. Köpekbalıklarının bu ticari sömürüsüne, köpekbalıkları hakkındaki kötü efsaneyi devam ettirmesine ve tamamen yanlış mesajı vermesine çok kızgındım.
Bear Grylls’e sosyal medyada, bir izci şefi olarak çevre korunması konusunda çocuklara daha iyi bir örnek olmamız gerektiğini anlatan bir şikayet metni yazdım. Bu, Sharks4Kids tarafından elçilik rolümden çıkarılmama yol açtı çünkü yasal konulardan endişe ediyorlardı. Kaptan Paul Watson olanları duyunca, durum hakkında fikrini dile getirip, doğru olanı yapmış olduğumu söylemek yerine, beni hemen köpekbalığı elçisi yaptı.
Bizim korumamıza ihtiyaçları var; köpekbalıklarından korkmak yerine, onlar için korkmalıyız.
Neden köpekbalıkları konusuyla ilgilisin bu kadar? İklim krizinin denizlerdeki etkisi ne oluyor?
Köpekbalıklarına odaklandım çünkü onlar film yapımcılarının gösterdiği gibi Hollywood canavarları değiller, bu onlar hakkında çok olumsuz bir izlenim veriyor ve insanları korkutuyor. Yaklaşık 400 milyon yıldır varlar ve en üst düzeyde avcılar. Okyanuslarda veya okyanuslarda yaşamın şekillenmesine yardımcı olduklarından, ancak insanlar nedeniyle, balıkçılık ve iklim değişikliği yoluyla, hayatım boyunca kolayca soyları tükenebilir. Bizim korumamıza ihtiyaçları var; köpek balıklarından korkmak yerine, köpekbalıkları için korkmalıyız.
‘Her gün 8 bin ton plastik okyanusa giriyor’
Okyanuslarımız aşırı sömürü, plastik kirliliği, artan okyanus sıcaklıkları ve asitleşmeden dolayı korkunç risklerle karşı karşıya. Oksijen üretme ve karbondioksit depolama yetisini kaybediyor. Her gün okyanuslarımıza 8.000 ton plastik giriyor; bu devam edemez. Tek kullanımlık plastiğe olan bağımlılığımızı azaltmalıyız. Gıda zincirine giren mikro plastikler, insanlar üzerinde henüz bilinmeyen sağlık sorunları ile sonuçlanıyor.
Stoer Sahili
‘Okyanuslar ölürse biz de ölürüz’
Geçen yıl, okyanus ısınması nedeniyle Büyük Set Resifi’nin % 30’undan fazlasını kaybettik. Bir an için, gezegendeki en büyük, en karmaşık organizmanın insan etkisi nedeniyle ölmekte olduğunu düşünün. Okyanuslarımız gezegenin %70’ini kaplar, şu anda soluduğumuz oksijenin %50’sinden fazlasını üretir ve insan kaynaklı karbondioksidin %50’sinden fazlasını emer.
Gezegenin, yağmur ormanlarına göre çok daha fazla; gerçek akciğerlerleridir. Okyanuslarımız, insan etkisinin yarattığı neredeyse tüm gezegenin sıcaklık artışını emdi, ancak buzulların eridikçe ve deniz seviyeleri yükseldikçe bir devrilme noktasına ulaştığımız açık. Biz okyanuslara iyi bakmak zorundayız yoksa bu gezegende hayat kalmayacak. Basitçe söylemek gerekirse: Okyanuslar ölürse, biz de ölürüz.
Rhue Sahili temizleme eyleminden
Hatırlanması gereken şey; önemli olanın kişiler veya şöhret değil, mesajın yayılıyor olmasıdır. Bunu dünyanın sorunları hakkında farkındalığı artırmak için yapıyoruz, bu yüzden insanlara her zaman önemli olan “EGO değil EKO(loji)’ diyorum.
Sesini nasıl duyurabiliyorsun?
Sesim, her Cuma Ullapool’da veya o gün nerede olursam yaptığım iklim grevi ile duyuluyor. Geçenlerde Aralık 2018’de başladığım 60’ıncı grev haftamı tamamladım. Bunun için sosyal medyada (Twitter, Facebook ve Instagram) yayınlar yapıyorum. Bu bana röportajlar yaparak herkesi okyanuslarımız ve köpekbalıklarımız hakkında bilgilendirmek ve sesimi duyurabilmek için medyanın (gazeteler, radyo ve TV) dikkatini çekmemde yardımcı oldu.
İklim ve acil durum konusunda politikacılarla doğrudan konuşmalar yapmak için İskoç ve Avrupa parlamentolarına davet edildim. Konferanslara gidiyorum ve birçok insanla köpekbalıkları ve iklim hakkında doğrudan konuşuyorum. Son zamanlarda eğitim alanında çok önemli bir bilgi tedarikçisi olan Twinkl ile köpekbalıkları ve iklim değişikliği hakkında bazı okul kaynakları oluşturulmasına yardımcı oldum. Bu kaynaklar, İtalya ve Yeni Zelanda’ya kadar okullara ulaşarak kullanılmaya başlandı.
Hatırlanması gereken şey; “önemli olanın kişiler veya şöhret değil mesajın yayılılıyor” olmasıdır. Bunu dünyanın sorunları hakkında farkındalığı artırmak için yapıyoruz, bu yüzden insanlara her zaman önemli olan “EGO değil EKO(loji)’ diyorum.
… grevlerin asıl amacı, politikacılar bilim insanlarını dinlemezse eğitilmenin ne anlama geldiğini ve yaşanabilir bir gezegenimiz yoksa eğitimin ne faydası olduğunu sorgulamaktır.
Birleşik Krallık’ta iklim grevlerine başlayan ilk öğrenci sensin. İklim aktivizmi ile birlikte okulla nasıl başa çıkıyorsun?
Bence hepimiz okul, iklim aktivizmi ve kendi kişisel yaşamlarımız arasındaki dengeyi bulmalıyız. Sadece iklim için değil, aynı zamanda plastik kirliliği, köpekbalıkları ve vahşi yaşam için de kampanya yaptığım için çok meşgulüm.
Şu anda bazı yaşları daha büyük iklim aktivisti arkadaşlarımın aksine sınavlar hakkında endişelenmem gerekmiyor. Ancak grevlerin asıl amacı, politikacılar bilim adamlarını dinlemezse eğitilmenin ne anlama geldiğini ve yaşanabilir bir gezegenimiz yoksa eğitimin ne faydası olduğunu sorgulamaktır. Belki birkaç yıl içinde biraz yavaşlamak zorunda kalacağım ama şu anda kampanya işlerim oldukça zamanımı alıyor. Ailem, zamanımı yönetmekte ve normal çocuk işlerini de yapmamı sağlamakta çok başarılı.
‘İhtiyacımız olan kelimeler değil, eylem’
Geleceğin bizim için nasıl bir yer olduğunu düşünüyorsun? Bu krizle başa çıkabileceğimizi düşünüyor musun? 2020 için ne istiyorsun?
Her şey iklim kriziyle mücadele etmek için yöneticilerimizin şimdi ne yaptığıyla ilgili. İhtiyacımız olan kelimeler değil eylemdir. Bu nedenle hashtag’im #ActionNotWords.
Şu anda yenilenebilir enerjiye düzgün yatırımlar yapmak yerine, uzay istasyonları inşa etmek, havalimanlarını genişletmek, yeni kömür madenleri açmak ve petrol arama fonlarını finanse etmek gibi bizi geriletecek eylemler yapılmakta. Eğer dünya liderleri iklim için harekete geçmezlerse, çok yakında saldırganlıklarla dolu bir dünya olacak.
Hepimiz gezegene yardım etmek için yaşam şeklimizde kişisel değişiklikler yapabiliriz, ancak iklim acil durumunu çözmek için ülkelerin çalışma ve iş yapma biçiminde büyük sistem değişiklikleri yapmamız gerekiyor ve bunu “şimdi” yapmamız gerekiyor.
Liderlerimizin gelecek nesiller için bir aciliyet duygusu geliştirmesi ve “kutuyu tekmelemeyi bırakması” (sorumluluk almaktan ya da sonuçlarıyla karşılaşmaktan kaçınmak amacıyla ve verilmesi gereken kararın tercihen bir başkası tarafından verileceği ümidiyle ertelenmesi anlamında bir deyim) gerekiyor. Bu gemiyi çok geç olmadan geri döndürmek için on yılımız var.
2020 okyanusların yılıdır, bu yüzden umarım bu, dünyanın bu gizli, az keşfedilmiş bölümünün gezegenimizin sağlığı için ne kadar önemli olduğunu fark etmesini sağlayacaktır. COP26’nın Kasım ayında İskoçya’da yapılması bekleniyor, umarım bunu ülkemizi iklim acil durumu konusunda ciddi adımlar atmaya zorlamak için bir fırsat olarak kullanabiliriz.
Greta Thunberg ile birlikte iklim grevi
Konuştuğunuz gibi davranmayı unutmayın – kendi hayatınızı nasıl yaşadığınıza, ne yediğinize, kaynakları nasıl tükettiğinize ve nasıl seyahat ettiğiniz gibi konularda başkalarına iyi bir örnek olun.
‘Başlamaktan korkmayın’
Türkiye’de iklim eylemlerine başlamak isteyen insanlara söylemek istediğin bir şey var mı? Paylaşmak istediğin herhangi bir öneri veya ipucu var mı?
Başlamaktan korkmayın. İklim hareketine katılmak için asla geç değildir. Greta’nın dediği gibi eylemle umut gelir. Belki yerel iklim grevine giderek başlayın ve eğer çevrenizde bir grev yoksa yaptığım şeyi yapın ve kendinizinkini yaratın. Vazgeçmeyin, sıkı çalışın ve bu iş azim gerektirir. Yalnız kalmayın, size yardım ve destek verebilecek diğer iklim grevci ve gruplarına ulaşın. Koordine eylemlere katılmak, daha az yalnız hissetmenize yardımcı olur. Konuştuğunuz gibi davranmayı unutmayın – kendi hayatınızı nasıl yaşadığınıza, ne yediğinize, kaynakları nasıl tükettiğinize ve nasıl seyahat ettiğiniz gibi konularda başkalarına iyi bir örnek olun.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı‘nca, hak savunucusu ve iş insanı Osman Kavala hakkında, 15 Temmuz darbe girişimi soruşturması kapsamında gözaltı kararı verildi.
Gezi davasında aralarında iş insanı Osman Kavala, mimar Mücella Yapıcı ve oyuncu Memet Ali Alabora‘nın da bulunduğu 16 kişi için verilen beraat ve tahliye kararının ardından gözler Silivri Cezaevi’ne çevrilmişti. 840 gündür cezaevinde bulunan Kavala’nın tahliye olması beklenirken, Başsavcılık, yeni bir gözaltı kararı verdi.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yayımladığı yazılı açıklamada, Kavala hakkındaki beraat ve tahliye kararı için ‘tutum dilekçesi’ verildiğini ve karara itiraz edip istinaf kanun yoluna başvurulacağı belirtildi:
“Kamuoyunda ‘Gezi Olayları’ olarak bilinen ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni hedef alan kalkışma girişiminin soruşturması kapsamında; eylemleri planlayan, yöneten ve yönlendiren bir kısım şüpheliler hakkında Cumhuriyet Başsavcılığımızın 19/02/2019 tarihli iddianamesi ile kamu davası açılmıştır.
İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 18/02/2020 tarihli karar ile hakkında kamu davası açılan sanıkların beraatine ve tutuklu sanık Mehmet Osman Kavala’nın tahliyesine karar verilmiştir.
Anılan kararın bozulması talebi ile ilgili mahkemeye süre tutum dilekçesi verilmiş olup kararın gerekçesinin yazılmasını müteakip C. Başsavcılığımızca istinaf kanun yoluna başvurulacaktır.
Yeniden gözaltı istemi
Yargılama sonucunda tahliyesine karar verilen sanık Mehmet Osman Kavala hakkında, 15 Temmuz darbe girişimine ilişkin C.Başsavcılığımızca yürütülen bir başka soruşturma kapsamında TCK’nın 309. maddesi uyarınca Anayasal Düzeni Bozmaya Teşebbüs suçundan ayrıca gözaltı kararı verilmiştir.”
Osman Kavala, Silivri Cezaevi’nden tahliyesinin ardından, verilen gözaltı kararı gereği, Vatan Caddesi‘ndeki İstanbul Emniyet Genel Müdürlüğü‘ne götürülecek.
Kavala, cezaevindeyken verdiği bir söyleşide, “Tutuklama kararım tuhaf bir biçimde iki dosya arasında paylaştırılmış. Bu ikinci dosya hakkında hiçbir bilgiye sahip değiliz. 20 aydır iddianamesi ortaya çıkmadı” demişti.
Hindistan’ın batısındaki Gucarat eyaletindeki Bhuj kentinde bir yurtta kalan lise öğrencileri, kadın öğretmenlere regl olmadıklarını kanıtlamak soyunmaya zorlandılar. İç çamaşırlarına kadar kıyafetleri çıkartılan 68 öğrenci şikâyette bulundu.
BBC Türkçe’de yer alan habere göre şikâyetçi olan kız çocukları güçlü ve muhafazakar bir Hindu grubu olan Swaminarayan tarikatına ait Shree Sahajanand Kız Enstitüsü’nde kalıyor. Yurtta, regl olan öğrencilerin uyması gereken kurallar bulunuyor.
Yemek yerken herkesten uzakta olmaları gerekiyor
Bu kurallara göre regl olan öğrencilerin yemek yenirken diğer herkesten uzakta oturmaları, kendi tabaklarını yıkamaları ve sınıfta en arka sıraya geçmeleri gerekiyor. BBC muhabiri Prashant Gupta ile konuşan bir öğrenci yurtta bir liste tutulduğunu ve kadınların regl olduklarında bu listeye isimlerini yazmalarının istendiğini, böylece regl olanların yöneticiler tarafından takip edilebildiğini söyledi.
Son iki aydır hiçbir öğrencinin ismini listeye yazdırmaması üzerine yurttan okula regl olan öğrencilerin ‘mutfağa, tapınağa girip çıktığı ve diğer öğrencilerin arasına karıştığı’ şikayeti yapıldı.
‘Psikolojik işkence görüyoruz’
Öğrenciler bir gün sonra yurt yetkilisi ve okul müdürünün kötü muamelesine maruz kaldıklarını ve iç çamaşırlarını göstermeye zorlandıklarını söyledi. Başlarına geleni ‘çok yaralayıcı bir deneyim’ diye tanımlayan öğrenciler yaşadıklarının kendilerinde travma yarattığını, bir nevi psikolojik işkenceye maruz kaldıklarını belittiler.
Öğrencilerden birinin babası, okula geldiğinde kızı ve bir kaç arkadaşının yanına gelip ağlamaya başladığını anlattı ve “Şok geçirmişlerdi” dedi. Perşembe günü bir grup öğrenci okul önünde protesto gösterisi yaparak okulun kendilerini aşağılayan yetkililer hakkında işlem yapmasını talep etti. Okulun mütevelli heyetinden Pravin Pindoria, olayı ‘talihsiz’ diye niteledi ve soruşturma açıldığını ve suçlu bulunanlara karşı gereken adımların atılacağını söyledi.
Öğrencileri suçladılar
Buna karşılık lisenin bağlı olduğu üniversitenin rektör yardımcısı Darshana Dholakia öğrencileri suçladı. Dholakia, öğrencilerin kuralları çiğnediklerini ve bazılarının özür dilediğini söyledi. Bazı öğrenciler okulun kendilerine olayı uzatmamaları için baskı yaptığını söylediler.
Gucarat Eyaleti Kadın Komisyonu ‘utanç verici’ diye nitelediği bu olayın incelenmesini istedi ve öğrencilere korkmadan gelip yaşadıklarını anlatmaları çağrısı yaptı. Polis de şikayet süreci başlattı.
Anadolu Kültür Yönetim Kurulu Başkanı Osman Kavala’nın tutuklu, 15 kişinin ise tutuksuz yargılandığı Gezi Davası‘nın altıncı duruşması bugün Silivri İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi‘nde görüldü. Mahkeme bütün sanıklar hakkında beraat kararını açıkladı.
Dosyadaki yargılanan tek tutuklu sanık Osman Kavala tahliye edilecek. Yurtdışında bulunan sanıkların dosyaları ise ayrıldı. Karar, tüm salonda alkışlarla karşılandı. Silivri Yerleşkesi’nde duruşmayı dışarıdan takip eden insan hakları savunucuları da karar sonrasında kutlama yaptı.
Avukat taleplerine ret
Sabah saatlerinde başlayan duruşmada ilk olarak sanık avukatları savunmalarını gerçekleştirmiş ve delillerin incelenmesini ve getirdikleri tanıkların dinlenmesini talep etmişlerdi. Daha sonra da sırasıyla sanıklar söz almış savunmalarını gerçekleştirmişti.
Çizer: Murat Başol, Tarık Tolunay
Duruşma salonunda gerginlik
Savunmaların ardından Mahkeme heyetinin avukatların tüm talepleri reddetmesi üzerine izleyiciler ve avukatlar tepki gösterdi. Heyet, avukatlardan Özgür Karaduman’ın dışarıya çıkarılmasını talep etti. Karara tepki gösteren izleyiciler de jandarma zoruyla dışarıya çıkarıldı. Ortamın sakinleşmesinin ardından izleyiciler ve avukatlar tekrar salona getirildi.
Son sözler alındı
Mahkeme, sanıklardan son sözlerinin alınmasını talep etti. sanık Osman Kavala “Son sözümü deliller inceledikten, tanıklar dinlendikten sonra söylemek istiyorum” dedi.
Can Atalay ise, “Müdafilerim söz kullanmadan son sözü istiyorsunuz. Hukukla bağınızı koparttığınız heyetinizi protesto ediyorum” ifadelerini kullandı.
Beraat kararı
Verilen aradan sonra ise heyet, kararını açıkladı. Yurtdışında bulunan sanıkların dosyalarının ayrılmasına karar verilirken geriye kalan sanıklar bütün suçlardan beraat etti. 840 gündür tutuklu yargılanan Osman Kavala’nın ise beraatine ve tahliyesine hükmedildi. Beraat kararı verilen isimler şu şekilde:
Osman Kavala, Ayşe Mücella Yapıcı, Yiğit Aksakoğlu, Çiğdem Mater Utku, Ali Hakan Altınay, Mine Özerden, Şerafettin Can Atalay, Tayfun Kahraman, Yiğit Ali Ekmekçi
Yurtdışındaki sanıkların dosyaları ayrıldı
Savcı haklarında yakalama kararı bulunan Ayşe Pınar Alabora, Can Dündar, Gökçe Yılmaz, Handan Meltem Arıkan, Hanzade Hikmet Germiyanoğlu, Memet Ali Alabora ve İnanç Ekmekçi hakkındaki dosyanın ise ayrılmasını ve haklarındaki yakalama kararlarının beklenilmesini istedi.
Gezi Davası kronolojisi
2013 yılındaki Gezi Parkı protestolarıyla ilgili açılan soruşturmanın üzerinden 78 ay geçti. 18 Ekim 2017 tarihinde Gaziantep’ten uçakla dönerken gözaltına alınan iş insanı Osman Kavala, 1 Kasım tarihinde “anayasal düzeni değiştirmeye teşebbüs, hükümeti ortadan kaldırma” suçlamasıyla tutuklandı. Kavala “Gezi olaylarının yöneticisi ve finansörü” olmak ile itham ediliyordu.
16 Kasım 2018’de aralarında Kavala’nın kurucusu olduğu Anadolu Kültür’ün bazı yöneticilerinin de yer aldığı yeni bir gözaltı dalgası yaşandı, aralarından sivil toplum profesyoneli Yiğit Aksakoğlu tutuklandı.
Savcılık iddianameyi tutukluluk kararından yaklaşık 1,5 yıl sonra 19 Şubat 2019 günü açıkladı. 4 Mart’ta da mahkeme tarafından kabul edildi. Bu süre zarfında Kavala, hakkında herhangi bir suçlama olmadan, hakim karşısına çıkartılmadan Silivri Cezaevi’nde tutuldu. Hazırlanan iddianamede 16 kişi hakkında “protestoları örgütlemek” suçlamasıyla müebbet hapis cezası isteniyordu.
24 Haziran 2019’da davanın ilk duruşması gerçekleşti. Tutuklu sanık Yiğit Aksakoğlu tahliye edildi. 24 Haziran, 18 Temmuz ve 9 Ekim’deki duruşmalarda mahkeme Osman Kavala için tahliye taleplerini reddetti.
10 Aralık 2019’da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AIHM), Osman Kavala’nın tutukluluğunda hak ihlali olduğuna karar verdi. Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 5. maddesinin 1. ve 4. fıkraları ile 18. maddenin ihlal edildiğine karar vererek Kavala’nın derhal serbest bırakılmasına hükmetti.
Gezi Parkı eylemleri gerekçesiyle 8140 gündür tutuklu bulunan Osman Kavala ve tutuksuz 15 sanığın yargılandığı davanın Silivri’deki İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi‘nde görülen altıncı duruşmasından beraat kararı çıktı. Kavala, savcının son mütaalasına yönelik yaptığı savunmada, mahkeme heyetinin AİHM kararlarının gereğinin yapılmasını geciktirmek ve kararı boşa çıkartmak için davanın sonlandırılma gayreti içinde olduğunu belirterek, “Her ne kadar çok geç olduğunu biliyorsam da mahkemenizi olaylara ve olgulara siyasi söylemlerin empoze ettiği biçimde değil, tarafsız bir gözlemci gibi bakmaya davet ediyorum”dedi.
Türk Ceza Kanunu‘nun 312. maddesi kapsamında hükûmeti devirmeye teşebbüs suçunun makul biçimde şüphe oluşturmak için mümkün olmadığını kaydeden Kavala, “İddianamedeki olgular başvurucunun cebir ve şiddetle hükûmete karşı bir ayaklanmayı organize ettiğine, finanse ettiğine dair şüphe geliştirmek için yeterli değildir.” diye konuştu.
Osman Kavala’nın savunması şöyle:
“Sayın Başkan, Sayın Heyet Üyeleri,
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi derhal serbest bırakılmamı talep eden kararında, dava dosyasında ve iddianamede benim cebir ve şiddet kullandığım, şiddet eylemlerini başlattığım ya da yönlendirdiğim, ya da suç sayılan davranışlarda bulunanlara destek verdiğim yönünde hiçbir delil olmadığını belirtmiştir.
Kararda şu önemli tespitler yapılmıştır:
– Başvurucunun suç sayılan faaliyetlerde bulunduğunu gösteren olgu, bilgi ve delillerin yokluğunda başvurucunun TCK’nın 312. maddesi kapsamında hükûmeti devirmeye teşebbüs suçunu işlemiş olduğuna dair makul biçimde şüphe oluşturmak mümkün değildir.
– İddianamedeki olgular başvurucunun cebir ve şiddetle hükûmete karşı bir ayaklanmayı organize ettiğine, finanse ettiğine dair şüphe geliştirmek için yeterli değildir.
– Yetkililer başvurucunun ilk ve sonraki tutuklanmalarının söz konusu eylemlerin nesnel bir değerlendirilmesi temelinde oluşan makul şüpheyle gerekçelendirildiğini gösterememişlerdir.
AİHM kişiyi özgürlüğünden mahrum bırakmanın gerekçesi olabilecek şüphenin nesnel ölçülere uygun olması ve bunun gösterilebilir olması gerektiğini vurgulamaktadır. AYM Başkanı Zühtü Arslan da “olayların suç teşkil eden boyutu ile başvurucu arasındaki ilişkiyi gösteren kuvvetli belirtilerin gösterilmesi” gerektiğini, bunun yapılmadığını ifade etmiştir.
AİHM şüphe duymanın, iyi niyetle de olsa, tutuklama için yeterli olmayacağını, şüphenin makul şüphe olması gerektiğini, makul şüphe sayılabilmesi için ise suçlanan kişinin suçu işlemiş olabileceği hususunda nesnel bir gözlemciyi tatmin edecek olgu ve bilginin var olması gerektiğini vurgulamıştır.
‘AİHM’in tespitlerinin dikkate alınması gerekir’
Yani, iddia makamının ya da mahkeme heyetinin, suç sayılan eylemlerle suçlanan arasındaki ilişkiyi gösterme yükümlülüğünü yerine getirmesi için, kendisini nesnel bir gözlemci yerine koyması gerekir. Ancak böyle bir perspektiften olgulara bakabilirse duyduğu şüphenin makul şüphe olduğuna emin olabilir. Bu olmadan savcı ya da yargıcın kuvvetli bir şüphe duygusu geliştirmesi ve bunda haklı olduğunu düşünmesi şüpheyi makul şüphe haline getirmeye yeterli olmaz. AİHM yargıçları dosyadaki olguları, bilgileri ve delilleri bu perspektifle, nesnel bir gözlemcinin bakışıyla incelemiştir ve az önce aktardığım sonuçları çıkarmışlardır. AİHM kararının isabetli oluşunun tek nedeni Anayasamızca da tanınan en yüksek yargı merci olmasından ileri gelmiyor; AİHM davaya doğrudan bakan merci olmadığı için ve dava dosyası dışındaki faktörlerden, örneğin hükûmetin ya da suçlananın siyasi görüşlerinden etkilenmediği için, nesnel bakabilen gözlemci gibi değerlendirme yapabilmeye ehildir ve yetkilidir. AİHM’in sırf bu niteliğinden dolayı dahi tespitlerinin dikkate alınması gerekir.
‘Hiçbir belge, bilgi iddianamede yoktur’
Gezi olaylarının bir kalkışma olduğu, bu kalkışmanın bir odak tarafından planlanıp yönetildiğine dair komplo kurgusu iddianamedeki olgulardan çıkarılmış değildir. Nesnel bakan bir gözlemciyi buna ikna edecek hiçbir bilgi, belge iddianamede yoktur. Bu kurgunun temelini oluşturan KOM dairesince hazırlanmış Analiz Raporu’nda bu iddia hiçbir delil olmadan, sadece internette çıkan bir yazı kullanılarak öne sürülmüştür.
‘Kişisel olarak birine yakın olabilirsiniz’
İddia makamı, Gezi olaylarına katılanların iradelerini hiçe sayarak Gezi protestolarını itibarsızlaştırmaya hizmet eden, siyasi niteliğe sahip bu komplo teorisini mutlak gerçeklik olarak kabul etmekte ve bu kurguyu kullanarak olgu ve bulgulara nesnel bir gözlemcinin bakışıyla anlaşılması mümkün olmayacak gizli anlamlar yüklemektedir.
Kişisel olarak toplumsal olaylarla ilgili yapılan açıklamalardan birine yakın olabilirsiniz. Gezi olaylarının hükûmeti devirmeye yönelik bir komplo olduğuna dair söylem size makul gelmiş de olabilir.
Ancak bu doğrultuda düşünüyor olmanız dahi olayları ve olguları nesnel gözlemcinin bakışıyla inceleme yükümlülüğünüzü ortadan kaldırmaz. Zira bu yükümlülük kamuya karşı bir yükümlülüktür.
‘Gelecekle ilgili bir sorun, geçmiş olayları açıklayamaz’
Komplo teorisinin somut olguları nasıl çarpıttığını en açık biçimde ortaya koyan Mütalaa’da da kullanılan, benim Memet Ali Alabora ile konuşmamın yorumlanmasıdır. İletişim tespit tutanakları hakkındaki itirazlarımız saklı kalma kaydıyla bu örneği irdelemek istiyorum.
Benim Memet Ali Alabora ile “Avrupalılar her gördüğümde Gezi olaylarının siyasi durumu nasıl değiştireceğini soruyorlar, bir ara birkaç kişi oturup konuşsak mı?” şeklinde konuşmamla ilgili “bu görüşmeden de anlaşılacağı üzere yapılan eylemlerin tamamıyla önceden hazırlanmış bir plan dahilinde gerçekleştirildiği, nihai amacın ise Arap ülkelerinde olduğu gibi kaos ve kargaşa çıkartarak bir hükûmet değişikliği olduğu açıkça görülecektir” iddiasında bulunulmuştur. Bu sözlerden iddia makamının çıkardığı sonuçları çıkarmak mümkün değildir. Gelecekle ilgili bir sorunun geçmişte olanları açıkladığının iddia edilmesi, sadece nesnel bakıştan değil, mantığa uygun akıl yürütmeden de uzaklaşıldığının çarpıcı bir örneğidir. Konuşmanın sonunda Alabora müsait olmadığını söyleyerek randevu talebini geri çevirmektedir. Kalkışma planını yürürlüğe koymakta olan birisi talimat aldığı kişinin toplanma talebini bu şekilde geri çevirebilir mi?
Maalesef iddianamedeki hemen hemen bütün konuşmalar bu tür anlam yüklemelerine, anlam tahrifatlarına maruz kalmıştır.
AYM Başkanı ve Başkan Vekili’nin karşı oy yazılarında lehte delil örnekleri olarak aktardıkları, Gezi olaylarında ortaya çıkan enerjinin demokratik baskı unsuru olarak işlev görmeye devam etmesini ümit ettiğime dair sözlerim ve ekonomik kriz yaratarak hükûmeti sıkıştırma çabası olarak algılanacak yöntemleri doğru bulmadığıma dair sözlerim de yok sayılarak delil değerlendirilmesine dahil edilmemiştir.
İddianamedeki hiçbir olgu ve olayla suç sayılan eylemler arasında doğrudan ilişki kurulamamış olduğundan iddia makamı, Mütalaa’da yazıldığı gibi “delillere genel olarak bakıldığında” suçlu olduğum sonucuna varıldığını ifade etmektedir. Sübjektif bir değerlendirme genel bakışla yetinir. Nesnel bakış ise olgu ve olayların tek tek değerlendirilmesini de gerektirir. Delil vasfı taşımayan bilgi ve bulguların sayısının arttırılması onları delil haline getirmez.
Önceki duruşmada AİHM kararını ve karardaki AİHS normlarını yansıtan içtihat niteliğindeki hukuki tespitleri dikkate almama tavrının, heyetinize AİHS normlarını ihlal etmekte direnen bir merci görünümünü vereceğini ve bu davranışın davanın adilane biçimde sonuçlanacağına dair güven duymamızı imkansız hale getirdiğini ifade etmiştim.
Karşılaştığımız sorun Mahkemenizin prosedürel gerekçeler öne sürerek AİHM kararının gereğinin yapılmasını geciktirme ve bu kararı boşa çıkaracak şekilde davayı sonlandırma gayreti içerisinde olmasından ibaret değildir.
Asıl sorun, iddia makamının ve heyetinizin olayları ve olguları nesnel bir gözlemcinin bakışıyla değerlendirmeye isteksiz olması ve makul şüphe olduğu açıklıkla gösterilemeden kimsenin özgürlüğünden mahrum bırakılmayacağı kuralını bağlayıcı olarak görmemenizle ilgilidir.
Davanın adil bir şekilde yürütüldüğünün anlaşılması için usul kurallarına uyulmasının yanı sıra temel önemdeki hukuk normlarına bağlı olunduğunun da görülebilmesi gerekir.
Her ne kadar çok geç olduğunu biliyorsam da Mahkemenizi olaylara ve olgulara siyasi söylemlerin empoze ettiği biçimde değil, tarafsız bir gözlemci gibi bakmaya davet ediyorum.
Anadolu Kültür Yönetim Kurulu Başkanı Osman Kavala’nın tutuklu, 15 kişinin ise tutuksuz yargılandığı Gezi Davası‘nın altıncı duruşması bugün Silivri İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi‘nde görülmeye başlandı.
Mütalaasını açıklayan Savcı Edip Şahiner, tutuklu iş insanı Osman Kavala, akademisyen Yiğit Aksakoğlu ve Mücella Yapıcı için “hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs” suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis, altı sanığın da 15 ile 20 yıl arasında hapsini istemişti.
Yüzlerce insan Silivri’de bekleyişte
Bugün görülen duruşmada mahkemenin kararını açıklayabileceği düşünülüyor. Mahkemeyi takip eden yüzlerce insan hakları savunucusu, sanatçı ve iş insanı Silivri Ceza İnfaz Kurumu Yerleşkesi’nde dayanışma için bir araya geldi.
Duruşmanın başında Mehmet Ali Alabora‘nın avukatı Kaan Karcıoğlu söz aldı. Alaboranın tweetleri hakkında takipsizlik kararı verildiğinin hatırlatan Karcıoğlu, bunların getirilmesini istediklerini söyledi. Telefon dinleme kayıtlarını da incelemek istediklerinin kaydeden avukat Karcıoğlu, kayıtların üzerinde oynanıp oynanmadığına bakmak istediğini belirtti.
Sonrasında ise Can Atalay, Mücella Yapıcı ve Tayfun Kahraman‘ın avukatı Evren İşler söz aldı. Dinletmek istedikleri tanıkların salonda olduğunu belirten İşler, yargılamayı uzatmaya yönelik bir durum olmadığını belirtti.
Çizer: Tarık Tolunay
Yazgan: Tanık hazır, mahkeme kabul etmek zorunda
Çiğdem Mater Utku‘nun avukatı Hürrem Sönmez, İnanç Ekmekçi avukatı Aynur Tuncel Yazgan sırasıyla söz alarak müvekkillerinin ve tanıkların dinlenmesini talep etti. Yazgan “Toplanmasını istediğim delillerle ilgili bir karar vermediniz. Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre tanık hazır edilmişse, belge sunulduysa mahkeme kabul etmek zorundadır. Tanığımız buradadır. Bizim için dinlenmesi gerekli bir tanıktır. Dinlenmesini talep ediyorum” dedi.
Belen: Deliller toplanmadı, tanıklar dinlenmedi
Sonrasında söz alan ve kanuni süreçlerin uygulanması gerektiğini söyleyen Avukat Bahri Belen ise şu ifadeleri kullandı:
Peki biz hangi aşamadayız? Bu iddianame ve delillere göre, sanıkların sorgusunu aldınız. Bu tamamlandı. Ondan sonra sanıkların savunmasına yönelik deliller nerede? Bunlar toplandı mı? Bize göre deliller yok. Biz de mecbur bırakıldığımız için savunma delillerini sunmak istiyoruz. Tanıkların dinlenmesinden sonra bizim tanıklarımız dinlenmedi. bunlar da dinlendikten sonra taraflara ne diyeceklerinin sorulması gerekir Tahkikat aşaması davamızda tamamlanmamıştır.
‘Usule aykırı dinlenen tanık var’
Çizer: Zülal
Usule aykırı dinlenen bir tanık var. Size göre usule uygun olabilir. Ancak bizim tanıklarımız dinlenmedi. Yazılı belgeler tartışılmadı. Mütalaa aşamasına böyle gelinir. İki tane polis ve Murat Papuç tanık dinlendi. Gaz maskesinden bahsetti ifadesinde Papuç. Bu maske salona getirilmedi. Bu maskeyi kim satın aldı, kim kullandı, Gezi’ye katılanlarına maskesine benziyor mu? Bunlar sorulmadı çünkü mahkeme önüne getirilmedi. Eğer bu maske ile Türkiye halkının özgürlükler ve demokrasi konusunda akıl almaz bir tarihi deney yaşadığı Gezi olayını yargılamak istiyorsanız bu dosya, hâkimler, savcılar ve biz, bu Papuç’un altında kalırız. Aslında bu dosya muhteşem Gezi eyleminin altında kalır.
Belen konuşmasının devamında “Yangından mal kaçırıyormuş gibi değil, temel ilkelere göre karar vereceksiniz delilleri toplayın, tanıkları dinleyin. İşte o zaman Gezi eylemleri Türkiye’yi aydınlatacaktır” ifadelerini kullandı.
Köksal: Yazışmaların getirilmesi iki günü bulmaz
Mine Özerden’in avukatı Tuğçe Duygu Köksal, iddianameden müvekkili hakkındaki eksiklikleri tespit ettiğini ve bu hususlarda önünde 3 tane dilekçe olduğunu belirterek şunları söyledi:
Siz aklı yerinde olmayan bir tanığın, bu dosyaya bile girmemiş gaz maskesini emniyetten araştırmasını istediniz. Bugüne kadar savcılık tarafından yapılmış tüm yazışmaların getirilmesi 2-3 günü bulmaz. Biz istedik ki Taksim Platformuna yazı yazalım. Söz konusu toplantıların tarihlerini yollasın. Bununla ilgili de karar verilmedi. Taleplerim konusunda nasıl bir karar vereceğinize yönelik yönlendirmem haddim değil. Hukukçu olarak ihtimalleri söyleyebilirim. Bunları kabul edebilirsiniz, üzerinde tartışırız. Ya da reddedersiniz. Bu takdirde CMK 217. madde çerçevesinde tartışmadığımız için hükme esas alamazsınız.
Kazan: Bu üç isim dinlenmezse kamu vicdanı rahatlamaz
Avukat Belen’in ardından Yiğit Aksakoğlu‘nun avukatı Turgut Kazan söz aldı. Müvekkili hakkındaki bilgilerde dahi iddianamede ve mütalaada maddi hatalar bulunduğunu söyledi. Önereceği tanıkların dinlenmemesine karar verilirse kamu vicdanının asla rahatlayamayacağını söyleyen Kazan tanık olarak Ahmet Misbah Demircan, Hüseyin Keskin, Fatma Şahin‘in dinlenmesini talep etti.
Çizer: Tarık Tolunay
Kazan son olarak “Bu dosyada FETÖ’cü pek çok polis dinlendi. Mahkemeniz bu konuda herhangi bir işlem yapmıyor. Savcının bu ihbarla ilgili mütalaa vermesini istiyoruz. Çarşı dosyasının gerekçeli kararını istediniz. Bu davada yargılanan kişiler, deliller hukuka uygun toplanmadığı için beraat kararı verildi. Bu davanın soruşturma evrakı bu dosya için çok önemli. Bu yüzden o dosyanın getirtilmesini istiyoruz” dedi.
Koyuncu: İki celse gerideyiz, bizi duruşmaya almadınız
Söz alan Osman Kavala‘nın avukatı İlkan Koyuncu, delillerin toplanıp tartışılmaması gerekçesiyle esas hakkında savunma yapmayacaklarını söyledi. Koyuncu sözlerine şu şekilde devam etti:
Daha tanık beyanlarına ilişkin diyeceklerimiz bile sorulmadı. Mahkemenizden iki celse gerideyiz çünkü bizi iki duruşmaya almadınız. Murat Pabuç’un soyadının Pabuç mu Eren mi olduğu bile belli değil. Bu netleştirilmeli ve tanık bizim de huzurumuzda dinlenmelidir. Adalet Bakanlığı’ndan gelen yazıda ‘AİHM kararı kesinleşmemiştir’ denmemiştir. Bakanlığa yazı yazarak bu hususun netleştirilmesini talep ediyoruz.
Ekmekçi: Zaman baskısı olmamalı
Yiğit Ali Ekmekçi‘nin avukatı Emel Ataktürk Sevimli, müvekkilinin ağır cezayla yargılandığını, zaman baskısı hissetmeden taleplerini dile getirmeleri gerektiğinin belirtti.
Yücel: Tüm derdimiz adil yargılanma hakkını savunmak
Son olarak ise bütün sanıkların avukatı Cemal Yücel söz aldı. Anayasa Mahkemesi kararlarının herkesin bağladığını hatırlatan Yücel şunları söyledi:
İddia makamı söz aldı ve mütalaasını okudu. Ardından bizim tüm taleplerimizin reddedilmesini talep etti. Hepimizin bildiği üzere yargılama üç aşamadan oluşur. Sorgu, tahkikat ve mütalaa – savunma aşamasıdır. Heyetiniz henüz yapmadı ve tahkikat aşamasını atlayarak savunma aşamasına geçecek gibi görünüyorsunuz. Bunu yapamazsınız.
Buradaki tüm müvekkiller ve avukatlar hiçbirisi cezadan korkacak insan değil. Savunmalarında da bunu açıkladılar. Uzatma amacı bahis konusu değildir. Tek bir amacımız var. Magna Carta’dan bu yana kazanılmış mücadele edilmiş, uğruna kan dökülmüş, kişi haklarını, savunma haklarını, adil yargılanma haklarını savunmaya çalışıyoruz. Tüm derdimiz budur.
Silivri yargılamalarından biri olan Balyoz davasında bizim davamızla şöyle bir benzerlik oluştu. İki davada da yargılanlarla aynı suçlamadan yargılanıyordu. O davada da savunma tanık göstermişti. İddia makamı, tanık dinletme kamuoyunu etkileme amaçlıdır, bu yüzden reddedilmesi gerekir.
Amazon‘un CEO’su ve Washington Post gazetesinini sahibi Jeff Bezos, iklim değişikliğiyle mücadele için 10 milyar dolar bağışta bulunacağını duyurdu. Bezos sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, kurduğu yeni ‘Bezos Dünya Fonu‘nun bu yaz fon dağıtımına başlayacağını bildirdi:
“Birlikte yaşadığımız bu dünyayı harap eden iklim değişikliğine karşı savaşmakta var olan yöntemleri uygulayanlar ve yeni yöntemler bulmak isteyenlerle birlikte çalışmak istiyorum.”
Bezos’un sözünü verdiği bağış miktarı, yaklaşık 135 milyon dolarlık servetinin tahmini olarak yüzde 8’lik bir kısmını oluşturuyor.
Amazon Çalışanları İklim Adaleti isimli işçi birliği, geçen mayıs ayında Amazon’un iklim değişikliğiyle mücadele için harekete geçmesi gerektiğini belirterek imza kampanyası başlatmış, ekim ayında da bir protesto gerçekleştirmişti. Birlik, şirketin patronu Jeff Bezos’u “iklim felaketine doğrudan katkıda bulunan” bir iş modeli yürütmekle suçluyor. Söz konusu bağış açıklamasının bu iddialardan bir ay sonra gelmesi de dikkat çekici bulunuyor.
Öte yandan, Amazon daha önce yaptığı bir açıklamada 2040’a kadar ‘sıfır karbon’ politikasına geçileceğini duyurmuş, bünyesindeki araçların da elektrikliye çevrileceğini açıklamıştı.
İstanbul Adli Tıp Kurumu, AKP İstanbul Milletvekili Şirin Ünal’ın evinde “şüpheli” şekilde yaşamını yitiren Özbekistan Cumhuriyeti vatandaşı Nadira Kadirova’nın ölümüne ilişkin hazırladığı raporu, savcılığa gönderdi. Raporda, Kadirova’nın ölümünün “intihar” olduğu yönünde tespitlere yer verildi. Savcılığın da rapor üzerine soruşturmada “takipsizlik kararını yazmaya başladığı” öğrenildi.
Arkadaşı taciz edildiğini söylemişti
Nadira Kadirova, bir yıldır bakıcı olarak çalıştığı AKP’li Ünal’ın evinde, 23 Eylül 2019 tarihinde, akşam üstü silahla vurulmuş şekilde bulunmuştu. Kadirova’nın ölümünün üzerinden henüz iki gün geçmişken, Ankara Emniyeti “intihar” yönünde açıklama yaptı. Kadirova’nın naaşı da jet hızıyla ülkesine gönderilerek, toprağa verildi. Ankara Başsavcılığı, Şirin Ünal’ın bilgisine başvurdu. Ünal, “olayın intihar olduğunu” savundu. Kadirova’nın İstanbul’da yaşayan Özbek arkadaşı ise “Şirin Ünal’ın onu taciz ettiğine” yönelik iddialarda bulundu. Savcılık, Kadirova’nın kesin ölüm sebebinin açığa çıkması için Adli Tıp Kurumu’ndan rapor istedi.
Alican Uludağ’ın Cumhuriyet’te yer alan haberine göre Adli Tıp, olayın üzerinden beş ay geçmesinin ardından Kadirova’nın ölümüne ilişkin raporunu geçen hafta tamamlayarak, savcılığa gönderdi. Raporda, Kadirova’nın “bitişik atış yapmak suretiyle göğüs bölgesinin 5-6 santimetre üzerine isabet eden mermi neticesi öldüğü”, dolayısıyla “olayın intihar olduğunun değerlendirildiği” bilgisine yer verildi.
![Finlay Pringle: If the oceans die, we die [Climate Generation Talks-3]](https://yesilgazete.org/wp-content/uploads/2020/02/WhatsApp-Image-2020-02-20-at-11.52.24-e1582188911968-768x431.jpeg "Finlay Pringle: If the oceans die, we die [Climate Generation Talks-3]")
![[İklim Kuşağı Konuşuyor-3] Finlay Pringle: Denize olan sevgim sorunları görmemi sağladı](https://yesilgazete.org/wp-content/uploads/2020/02/2-e1582100301806-768x431.jpg "[İklim Kuşağı Konuşuyor-3] Finlay Pringle: Denize olan sevgim sorunları görmemi sağladı")
