By 
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi 2022 Nobel ödüllerinin sonuncusu olan Nobel Ekonomi Ödülü’nü üç isim arasında paylaştırdı.
Bu yılın Ekonomi Bilimleri ödülü sahipleri ABD Merkez Bankası’nın (Fed) eski başkanı Ben S. Bernanke, Chicago Üniversitesi’nden profesör Douglas W. Diamond ve Washington Üniversitesi’nden profesör Philip H. Dybvig‘in oldu.
Komite, açıklamasında şunları kaydetti:
“Buluşları, özellikle finansal krizler sırasında bankaların ekonomideki rolüne ilişkin anlayışımızı önemli ölçüde geliştirdi. Araştırmalarındaki önemli bir nokta, banka iflaslarından kaçınmanın neden hayati olduğudur. Modern bankacılık araştırmaları, neden bankalarımız olduğunu, onları krizlerde nasıl daha az savunmasız hale getirebileceğimizi ve banka çöküşlerinin finansal krizleri nasıl şiddetlendirdiğini açıklığa kavuşturuyor.”
İktisadi Bilimler Ödülü Komitesi Başkanı Tore Ellingsen, “Ödül sahiplerinin öngörüleri, hem ciddi krizlerden hem de pahalı kurtarma maliyetlerinden kaçınma kapasitemizi geliştirdi” dedi.
Ekonominin işlemesi için tasarrufların yatırımlara yönlendirilmesi gerektiği ilkesinde “Tasarruf sahiplerinin beklenmedik harcamalar durumunda paralarına anında erişmek istemesi, işletmeler ve ev sahiplerinin de kredilerini erken ödemek zorunda kalmayacaklarını bilmesi gerektiği” çelişkisi üzerine çalışan Diamond ve Dybvig, teorilerinde bankaların bu soruna nasıl optimal bir çözüm sunabileceğini araştırdı.
Philip H. Dybvig
Analizleri, bu iki faaliyetin birleşiminin bankaları iflas söylentilerine karşı nasıl savunmasız hale getirdiğini gösterdi: Çok sayıda tasarruf sahibi aynı anda paralarını çekmek için bankaya koşarsa, söylenti kendi kendini gerçekleştiren bir kehanete dönüşebilir – ve banka çöker. Bu tehlikeli dinamik, devletin mevduat sigortası sağlaması ve bankalara son kredi mercii olarak muamele etmesiyle önlenebilir.
Diamond, bankaların toplumsal açıdan önemli başka bir işlevi de nasıl yerine getirdiğini gösterdi: Buna göre pek çok tasarruf sahibi ve borçlu arasında aracı olarak bankalar, borç alanların kredi itibarını değerlendirmek ve kredilerin iyi yatırımlar için kullanılmasını sağlamak için daha uygundur.
Buna göre bankalar, birçok tasarruf sahibinden mevduat kabul eden aracılar olarak hareket ederek, mudilerin paralarına diledikleri zaman erişmelerine izin verirken, borç alanlara uzun vadeli krediler de sunabilir.
Douglas W. Diamond
Komite, Ben Bernanke’nin modern tarihin en kötü ekonomik krizi olan 1930’ların Büyük Buhranı’nı analiz ederek “banka kaçakçılığının krizin bu kadar derinleşmesi ve uzamasında nasıl belirleyici bir faktör olduğunu gösterdiğini” söyledi. Bankalar çöktüğünde, borçlular hakkında değerli bilgiler kayboldu ve hızlı bir şekilde yeniden oluşturulamadı. Böylece toplumun tasarrufları üretken yatırımlara kanalize etme yeteneği ciddi şekilde azaldı.
Ben Bernanke
Ben Bernanke, 2006–2014 yılları arasında Fed başkanlığı yapan Bernanke, 2008 Krizi’nin ardından uyguladığı genişlemeci politikaları nedeniyle “Helikopter Ben” lakabıyla anılıyor.
Üç ekonomist, 10 milyon kronluk (900 bin dolar) ödülü paylaşacak.
1969 ile 2021 arasında 53 Nobel Ekonomi ödülünden sadece 25’i tek kişiye gitti.
Nobel Ekonomi Ödülü’nü şu ana kadar sadece iki kadın kazandı: Elinor Ostrom (2009) ve Esther Duflo (2019). 2009’da 46 yaşında olan Esther Duflo aynı zamanda ödülü en genç yaşta kazanan isim. Ödülü en ileri yaşta kazanan isim ise 90 yaşında kazanan Leonid Hurwicz.
Nobel Ekonomi Ödülü, 2022’nin Nobel Ödülleri’nin sonuncsu oldu. Buna göre Komite, iki hafta içinde Fizik, Kimya Tıp, Edebiyat alanlarının yanı sıra Barış ödülünü de açıkladı.
2022 Nobel Ödüller’inin sahipleri şöyle oldu:
Nobel Tıp Ödülü: Svante Pääbo
Nobel Fizik Ödülü: Alain Aspect, John F. Clauser, Anton Zeilinger
Nobel Kimya Ödülü: Carolyn R. Bertozzi, Morten Meldal ve K. Barry Sharpless
Nobel Edebiyat Ödülü: Annie Ernaux.
Nobel Barış Ödülü: Ales Bialiatski, Rus insan hakları örgütü Memorial ve Ukraynalı insan hakları örgütü Sivil Özgürlükler Merkezi (Center for Civil Liberties).
Nobel Ekonomi Ödülü: Ben Bernanke, Douglas Diamond,Philip Dybvig
Comments