2022 Nobel Edebiyat Ödülü Fransız yazar Annie Ernaux’nun oldu

Fransız yazar Annie Ernaux, kişisel hafızasını da katarak sosyal eşitsizliği inceleyen otobiyografik eserleriyle “cesaret ve klinik duyarlılığı” için 2022 Nobel Edebiyat Ödülü‘ne layık görüldü.

İsveç Akademisi seçimini açıklarken, 82 yaşındaki Ernaux’un “cinsiyet, dil ve sınıf açısından güçlü eşitsizliklerin damgasını vurduğu bir hayatı, sürekli ve farklı açılardan incelediğini” belirtti.

Edebiyat ödülünü kazanan ilk Fransız kadın olan Ernaux, kazanmanın ” bir sorumluluk” olduğunu söyledi.

Yazar daha önceki açıklamalarında “yazmanın politik bir eylem olduğunu ve toplumsal eşitsizliğe gözlerimizi açtığını” dile getirmişti. Akademi de “Ve bu amaçla dili, hayal gücünün perdelerini yırtmak için kendi deyimiyle bir ‘bıçak’ olarak kullanıyor” açıklamasını yaptı.

Ernaux’nun ilk romanı Boş Dolaplar (Les Armoires Vides) 1974’te yayımlandı, ancak 2008’de yayımladığı Seneler (Les Années),ona uluslararası ün kazandıran eseri oldu.

Akademi, bu kitap hakkında “Ona uluslararası bir ün,  ve edebi takipçiler kazandıran en iddialı projesidir” dedi.

Kuzey Fransa‘daki Normandiya‘da mütevazı bir bakkal ailesinde dünyaya gelen Ernaux, işçi sınıfı geçmişine sadık kalarak Fransız burjuvazisinin kodlarını ve alışkanlıklarını benimsemek için nasıl mücadele ettiğini eserlerine yansıtıyor.

Ernaux’nun 2000 yılında yazdığı Happening (‘L’evenement) adlı romanınından aynı isimle uyarlanan film, 2021’de Venedik Film Festivali’nde Altın Aslan kazanmıştı. Bu eser 1960’larda Fransa’da hala yasa dışıyken kürtaj olma deneyimlerini anlatıyor.

Akademi, bu hikayedeki 23 yaşındaki anlatıcının yasa dışı kürtajıyla ilgili deneyiminin “klinik olarak kısıtlanmış anlatısının”, Ernaux’nun eserleri arasında bir başyapıt olarak durduğunu söyledi: “Acımasızca dürüst bir metin, parantez içinde son derece berrak bir sesle yansımalar ekliyor, kendine ve okuyucuya tek ve aynı akışta hitap ediyor.”