Hayvanları Koruma Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi için sunulan 17 madde, üç gün süren görüşmelerin ardından TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu‘nda kabul edildi.
17 Temmuz’da başlayan ve yaklaşık 17 saat süren toplantıda teklifin ilk üç maddesi kabul edildikten sonra görüşmeler 22 Temmuz Pazartesi gününe ertelendi. Pazartesi günü başlayan ve salı günü devam eden ikinci görüşmede ise diğer maddeler, muhalefet milletvekillerinin ve halkın itirazlarına rağmen kabul edildi.
‣ Katliam Yasası’nda üç madde daha kabul edildi, milletvekillerinin konuşma süreleri kısıtlandı
‣ Katliam Yasası’nın 5. maddesi kabul edildi: Ötanazi kelime olarak çıktı, madde olarak kaldı
‣ Kapalı kapılar ardındaki katliam yasası görüşmeleri tartışmalı başladı
‣ Katliam yasasının ilk üç maddesi kabul edildi, komisyon görüşmeleri ertelendi
Salı gününe uzayan görüşmelere 12.00’da başlanması planlanıyordu. Ancak komisyon başkanı Vahit Kirişçi, AKP grubunun önerge hazırlıklarını tamamlayamadıkları gerekçesiyle toplantıyı 40 dakika geç başlattı. Teklif görüşmeleri toplamda 42 saat sürdü.
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda yapılmak istenen değişiklikler TBMM Genel Kurulu’nda görüşülecek.
Kimler katliama ‘Evet’ dedi?
AKP’li Vahit Kirişçi, Adem Korkmaz, Ruken Kilerci, Abdullah Doğru, Hasan Çilez, Cantürk Alagöz, Mehmet Baykan, Faruk Kılıç, Yakup Otgöz, Süleyman Özgün, Lütfü Bayraktar, Hikmet Başak ve Mestan Özcan, katliam yasasına ‘evet’ oyu kullandı. MHP‘li vekillerden ise Muharrem Varlı ve Hilmi Durgun katliama destek oyu verdi.
Teklifi TBMM Başkanlığı‘na AKP Grup Başkanvekili Abdullah Güler sunmuş ve “Mevcut tedbirlere rağmen mahalli idarelerimizin yetersiz kaldığını görüyoruz. Bu durum nelere sebebiyet verdi. Kuduz riskli vakalar artmış durumda” şeklinde açıklama yapmıştı.
Teklifi imzalayan ve tümü AKP’den olan 72 milletvekili ise Tuba Köksal, Harun Mertoğlu, Meryem Göka, Havva Sibel Söylemez, Ayşe Böhürler, Sunay Karamık, Kayhan Türkmenoğlu, Bünyamin Bozgeyik, Ahmet Zenbilci, Faruk Aytek, Muhammet Müfit Aydın, İsmail Erdem, Selman Özboyacı, Mehmet Eyüp Özkeçeci, Mervan Gül, Zeynep Yıldız, Mustafa Yavuz, Osman Zabun, Sayın Bayar Özsoy, Abdullah Doğru, Mehmet Uğur Gökgöz, Selman Oğuzhan Eser, Ahmet Kılıç, Süleyman Şahan, Abdülkadir Akgül, Abdurrahim Dusak, Halit Yerebakan, Hasan Arslan, İbrahim Yurdunuseven, Veysel Tipioğlu, Mustafa Alkayış, Orhan Kırcalı, Hakan Aksu, Mustafa Arslan, Cevahir Asuman Yazmacı, Emre Çalışkan, Yakup Otgöz, Osman Sağlam, İbrahim Ethem Taş, Ahmet Fethan Baykoç, Resul Kurt, Adem Yıldırım, Azmi Ekinci, Eyyüp Kadir İnan, Ali Taylan Öztaylan, Mesut Bozatlı, Kemal Karahan, Rukiye Toy, Ömer Oruç Bi̇lal Debgi̇ci̇, Yüksel Coşkunyürek, Abdurrahman Babacan, Süleyman Özgün, Kemal Çelik, Erol Keleş, Fatma Öncü, Ayşen Gürcan, Ejder Açıkkapı, Ercan Öztürk, Mustafa Oğuz, Ali Temür, İsmail Ok, Mustafa Hakan Özer, Ali İnci, Abdurrahi̇m Fırat, Rümeysa Kadak, Adem Yeşildal, Abdülkadir Özel, Zeki Korkutata, Cüneyt Yükse Ayhan Salman, Ali Özkaya, Mestan Özcan.
‣ AKP sokakta yaşayan hayvanlar için yasa değişikliği teklifini Meclis’e sundu: Toplatma ve öldürmede geri adım yok!
‣ Kuduz bahanesiyle katliam yasası meşrulaşmaz: Yılda en fazla 2 vaka görülüyor
AKP’li vekilden Adalar’daki atlar savunması
Teklifin 10. maddesi görüşülürken AKP Konya Milletvekili Mehmet Baykan, “Hayvan sevgimizle ilgili samimiyetimizle dalga geçmeye çalışanlar olduğunu gördük. Dikkat edin batmayın” dedi. CHP‘li milletvekillerine “Adalardaki atlar ne oldu? O atlar ortadan nasıl kaldırıldı? O atlara hayvan hakları çerçevesinde mi sahip çıkıldı, başka işlemler mi yapıldı?” diye soran Baykan, Adalar’daki atların sağlıklı yaşadıklarını gösteren fotoğraflar gösterdi.
Kendisini gece arayarak hayvanların öldürülmesiyle ilgili görüşmek isteyen kadına “Sizin gibileri uyutmak lazım” dediği için eleştirilere maruz kalan Baykal’ın açıklaması ise “Çocuğunu kaybeden bir aileye yaptığınız hareketi çarpıtmak için algı yaratıyorsunuz” oldu.
📢13. Maddeyi görüşüyoruz.
📌İktidar adeta hayvanlar üzerinden bir toplumsal ayrışmanın ve hatta çatışmanın fitilini ateşliyor❗️
📌Sivil toplum kuruluşları ile meslek örgütlerinin süreç dışına çıkarılmış olmasının arkasında iyi bir niyet olmadığı kesindir❗️#yasadeğilCİNAYET… pic.twitter.com/kMKGjKgkzw
— İbrahim Akın (@ibrahimyesilsol) July 23, 2024
Çözümün yükü belediyelere atıldı
CHP’nin komisyon sözcüsü Orhan Sarıbal, belediyelerin hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, hayvanları rehabilite etmek ve sahiplendirilene kadar hayvanlara bakmakla yükümlü kılan 13. madde için “Bu kanunu bütün yükünü belediyelere atarak belediyeleri cezalandırma yoluna gidiyorsunuz. Önce kanunun kendisi yanlış, sonra da bütün bu sorumluluğu belediyelere vermiş olması” dedi.
Belediyelerin bu hizmetler için en son bütçe gelirlerinin binde beşini; büyükşehir belediyeleri ise binde üçünü ayırması gerekiyor. Belediyelerin bakımevi kurmaları için verilen tarih ise 31 Aralık 2028. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen belediye başkanlarına ise 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilebilecek. Belediye meclis üyeleri için de ceza getirilecek.
‣ Katliam yasasına karşı CHP’den açıklama: Hiçbir belediyemiz elini kana bulamayacak
‣ Özel ve Babacan’dan katliam yasasına karşı ortak duruş: Hayvan hakları önceliğimiz
CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut ise, bu maddeyle halkın belediye ile karşı karşıya getirilmeye çalışıldığına dikkat çekti ve 22 yıldır iktidarda olan AKP’nin sorumluluğu belediyelere yıkmasını eleştirdi.
Barut, “13. madde belediyeler sorumluluğu altında olan başlığı yerel yönetimler sorumluluğu altında olarak değiştiriliyor. 31 Mart yerel seçimleri sizde büyük bir travma yaratmış ki kanunu yerel belediyeler üzerine yüklediniz” dedi.
DEM Parti milletvekili İbrahim Akın ise hayvanlar üzerinden yapılan bu tartışmalarla belediyelerin bütçelerinin kısılmaya çalışıldığını söyledi ve ‘hayvanlar üzerinden hesaplaşma’ yapılmasını eleştirdi.
Sadece yerel yönetimle çözülmesi gerçekçi değil
Saadet Partisi Antalya Milletvekili Şerafettin Kılıç da CHP milletvekillerinin eleştirilerini destekleyerek yıllardır ertelenen sorunun çözümü için sivil toplumun da harekete geçirilmesi gerektiğini söyledi ve “Kanunların öngördüğü politikalar yalnızca yerel yönetimlere sorumluluk yükleyerek sorunun tüm sosyal maliyetini de yerel yönetimlere ödetmektedir. Oysa sorunların yalnızca kamu eliyle çözülmesi gerçekçi değildir” dedi.
Barınaklardaki kötü koşullara dikkat çeken Kılıç, barınakların ve bakımevlerinin daha iyi şartlarda hizmet vermesi için bağış toplayan hayvansever kuruluşların da birlik olması gerektiğini belirtti.
Kabul edilen maddeler doğrultusunda köpeğini sokağa bırakanlara 60 bin TL’ye kadar ceza verilecek. Hayvan sahiplerinin ise bakımını üstlendikleri hayvanların kaydını 31 Aralık 2025 tarihine kadar yaptırması gerekiyor.
Hangi maddelerde değişiklik oldu?
Görüşmeler sırasında değişiklik teklifinin bazı maddelerinde de değişiklik yapıldı. Bu değişikliklerden biri, 4. maddede bulunan ‘rehabilite edilenler’ ifadesinin ‘rehabilite edilen köpekler’ şeklinde düzenlenmesi oldu. Böylece kediler kapsam dışı bırakıldı.
Beşinci maddede bulunan ‘bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olan hayvanlara yerel yönetimlerce ötenazi yapılması maddesinden ‘ötenazi’ kelimesi çıkarıldı. Maddenin güncel hali, “Bakımevine alınan köpeklerden insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlarına Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu‘nun 9. maddesinin 3. fıkrasında belirtilen tedbir uygulanır” oldu.
Belirtilen kanunun 9. maddesinin 3. fırkası ile hayvanlara ötenazi yapmanın yasak olduğunu ancak acı çeken ve iyileşme durumu bulunmayan durumlarda veteriner hekimler tarafından ötenazi işlemi yapılabileceği belirtiliyor.
Teklifin dokuzuncu maddesi ise mevcut yasanın 24’üncü maddesinin şu şekilde düzenlenmesini öngörüyordu: “Koruma altına alma Madde 24- Bu Kanunun hayvanları korumaya yönelik hükümlerine aykırı hareket eden ve bu suretle bulundurduğu hayvanların bakımını ciddi şekilde ihmal eden ya da onlara ağrı, acı veya zarar veren kişilerin denetimle yetkili merci tarafından hayvan bulundurması yasaklanır ve hayvanlarına el konulur. Söz konusu hayvan yeniden sahiplendirilir ya da koruma altına alınır.”
Ancak bu teklif, “6299 sayılı Kanunun 24’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “ve bu suretle bulundurduğu” ibaresi “veya sahiplendiği” şeklinde ve fıkranın son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Söz konusu hayvanlardan sahiplendirilme niteliği olanlar sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevinde barındırılır” olarak düzenlendi.
Teklifin 11. maddesine ise 6199 sayılı Kanunun 28/A maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ‘birinci’ ibaresinden sonra gelmek üzere, ‘ikinci ve üçüncü’ ibaresi eklendi ve yedinci fıkrada yer alan ‘hayvan koruma gönüllüsü’ ibaresi madde metninden çıkarıldı.
