IEA: Enerji kriziyle boğuşan AB’de kömür tüketimi yükseldi

Rapor, AB ülkelerinde 2021’de 449 milyon ton olan kömür tüketiminin 2022 yılında 478 milyon tona ulaştığına yer verdi. Bu yükselişte, elektrik üretiminde kullanılan kömür talebinin artması etkili oldu.

Birçok Avrupa ülkesinin halihazırda kapatmış olduğu kömür madenlerinin yeniden kullanıma açılması ve mevcut madenlerdeki üretimin artırılmasına yönelik attığı adımlar sonucunda, toplam kömür üretiminde artış gözlemlendi. AB ülkelerinde 2021’de 332 milyon ton seviyesinde olan toplam kömür üretimi de 2022’de yüzde 7,3 artarak 357 milyon tona ulaştı.

‣ Rusya’nın ‘gaz kesme’ tehdidine karşı Avrupa, kömüre dönüyor

‣ Almanya’da enerji krizine acil yanıt: Kapatılan kömür santrali tekrar faaliyete geçti

‣ Dünya 2022 yılında kömür tüketiminde sekiz milyar tonu aştı

‣ Avrupa, geçici olarak kömüre dönse de 2030 planlarını değiştirmedi

Avrupa’nın düşüş eğilimindeki kömür talebi yükselişe geçti

1990’da AB’deki elektrik üretiminde yüzde 40’lık payı olan kömürlü termik santrallerin payı, 30 yıl boyunca düşüş eğilimi gösterdi. 2020’ye gelindiğinde kömürün elektrik üretimindeki payı yüzde 13’e kadar düştü.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden önce Yeşil Mutabakat kapsamında kömürü aşamalı olarak bırakma kararı alan Avrupa ülkeleri, kıtada bulunan toplam 324 termik santralin yaklaşık yarısını 2030’a kadar kapatma planları yapıyordu.

Fotoğraf: AA

Düşünce kuruluşu Bruegel, AB ve İngiltere’deki elektrik üretiminde kömürün payının 2015-2020 yılları arasında yüzde 40 gerilediğini açıkladı.

Ancak tahminler, yaşanan enerji kriziyle, 2022 yılında kömürün elektrik üretimindeki payının tekrar yüzde 20’ye kadar çıktığına işaret ediyor.

Rus gazını ikmal etmek için enerji kaynağı arayışına giren Avrupa ülkeleri, kömür ve madencilik faaliyetlerine hız vermeye başladı. AB ülkelerinde mevcut kömür madenlerindeki üretim artırılırken, Birleşik Krallık ve Polonya‘nın da aralarında bulunduğu bazı ülkeler yeni kömür madenleri projelerine başladı.

Birçok Avrupa ülkesi, kömürle çalışan elektrik santrallerinin ömrünü uzatma, kapatılan santralleri yeniden devreye alma ve mevcut üretimleri artırma yönünde adımlar attı.

Fotoğraf: AA

AB kömürden çıkış planlarını erteliyor mu?

Almanya, karbon nötr olma hedefi kapsamında daha önce 2038’de kömür santrallerini kapatmayı hedeflediğini açıklamış ve 2021’de bazı santral işletmecileriyle anlaşma sağlayarak bu tarihi 2030’a çekmişti. 2030 itibarıyla kömürden çıkış, Alman koalisyon hükümetinin geçen yıl temel seçim vaatleri arasında da yer aldı.

Ancak Rusya’dan doğal gaza erişemeyen Almanya, alternatif bir enerji arzını güvence altına almak amacıyla yerli kömür endüstrisine dönüş yaptı.

Rus gazına bağımlılığı azaltmayı hedefleyen Alman hükümeti daha önce kapatılması planlanan kömür santrallerinin kullanımına devam etme kararı verdi. Ülkedeki bazı kömür santrallerinin tekrar şebekeye bağlanması için çalışma başlatılırken, kapatılması planlanan bazı santrallerin ömrü uzatıldı.

Böylelikle Almanya, 6 gigavatsaat üzerinde üretim kapasitesi bulunan kömür santrallerini acil durum rezervi olarak hazırda bekletme kararı aldı.

Alman enerji şirketi RWE, Neurath ve Niederaussem‘de 3 linyit ünitesini tekrar açacağını açıkladı.

Fransa‘nın elektrik üretim ve dağıtım şirketi GazelEnerji, devletten gelen talep doğrultusunda Moselle‘de bulunan kömür santralini tekrar hizmete soktu. Toplam 600 megavatsaat elektrik üretim kapasiteli santralin enerji krizi nedeniyle bir süre daha faaliyetine devam etmesi planlanıyor.

İtalya, 2025 itibarıyla kapatılması öngörülen 6 kömür santralinin kapatılmasını erteleme, hizmetten çıkarılan bir santralin de acil durumda tekrar açılmasına yönelik hazırlıklar yaptı.

İspanya‘da, enerji firması Endesa‘nın As Portes kömür santralini kapatmasının ertelenmesi istendi.

İngiltere‘de Drax ve EDF şirketleri ile 2 farklı kömür santralinin faaliyet süresinin uzatılması için sözleşme yapıldı. Hükümet ile Uniper arasında 2022’de kapatılacak Ratcliffe kömür santralinin çalışmaya devam etmesi konusunda da anlaşma sağlandı.

Enerji krizi, Birleşik Krallık’ta çevrecilerin tepkileri nedeniyle rafa kaldırılan kömür yatırımlarını ve bunlara yönelik yaklaşımı da değiştirdi.

Ülkede 30 yılın ardından ilk kez yeni bir kömür madeni projesine onay verildi. Kuzeybatıdaki Cumbria bölgesindeki projeden üretilecek madenin çelik üretiminde kullanılacağı, elektrik üretim amaçlı olmayacağı belirtildi.

‣ Friends of Earth, Birleşik Krallık’ta açılmak istenen Cumbria kömür madenine karşı dava açıyor

Fotoğraf: AA

Polonya, evleri ısıtmak için linyit kullanımına yönelik yasağı askıya alma kararı alırken, madenlerden termal kömür üretiminin artırılmasına karar verildi.

AB’nin en büyük kömür üretici ve tüketicilerinden biri olan ülke, temiz enerjiye yönelme planlarına rağmen Kolombiya, Kazakistan, Güney Afrika, Avustralya ve Endonezya‘dan yaptığı kömür ithalatını artırdı.

Avusturya‘da hükümet, Verbund şirketinden faaliyeti 2020’de durdurulan kömür santralini arz darboğazları veya arzın tamamen kesilmesi durumunda yeniden kullanıma hazır hale getirmesini istedi.

Danimarka‘da elektrik arz güvenliğine geçici olarak katkıda bulunmak üzere ikisi kömür olmak üzere üç elektrik santralinin planlanan kapanış tarihleri ertelendi.

Yunanistan hükümeti, linyit üretimini yüzde 50 artırma kararı aldı. Mevcut enerji krizi nedeniyle yedi kömür santralinin planlanandan daha uzun süre faal tutulmasına karar verildi.

Macaristan‘daki hükümet, 2025 yılına kadar kömürü aşamalı olarak kaldırma taahhüdünden vazgeçmesinin yanı sıra, kömür madenciliğinin artırılması ve Matra‘da çevrim dışı bir linyit santralinin restore edilmesi kararı aldı.

Hollanda, kömür santrallerinde uygulanan 35’in altında kapasiteyle çalışmak zorunluluğunu kaldırarak, kömür santrallerinin tam kapasite üretim yapmasına izin verdi.

Romanya‘da 2022 sonunda devre dışı bırakılması planlanan Rovinari ve Turceni termik santral ünitelerinin kapatılması ertelendi. Hükümet, kömürden tamamen çıkış taahhüdünden geri adım attı.​​​​​​​