Hafta SonuKöşe YazılarıManşetYazarlar

Dünya 2022 yılında kömür tüketiminde sekiz milyar tonu aştı

0

Tüm zamanların rekoru kırıldı ve Uluslararası Enerji Ajansı‘na (IEA) göre 2022 yılı içinde küresel kömür tüketimi sekiz milyar tonu aştı. Bu rakam tüm zamanların rekoru ve bir yıl önceye göre yüzde 1.2 artış anlamına geliyor. Oysa 31 Ekim-12 Kasım 2021 tarihlerinde Glasgow’da yapılan 26. COP toplantılarında tüm ülkelerin onayladığı antlaşma metninde “kömür kullanımının aşamalı olarak azaltılması, ülkelerin Paris İklim Antlaşması taahhütlerine uyumunun denetlenmesi ve gelişmekte olan ülkelere yenilenebilir enerji kapasitelerini geliştirebilmeleri için daha fazla finansal destek yapılması” öngörülmüştü.

Buna karşılık, sadece bir yıl sonra,  küresel kömür tüketiminde bu yıla kadarki en yüksek tüketimin yapıldığı ve 2013 yılı tüketim rakamlarının da geçilerek rekor kırıldığı açıklandı. IEA Enerji Piyasaları ve Güvenliği Direktörü Keisuke Sadamori’ye göre henüz kömür tüketiminin düşmeye başlayacağı ‘pik’ noktada değiliz. Yani kömür tüketimi Sadamori’ye göre 2023 yılı içinde de artmaya devam edebilir. Hatta bazı uzmanlar artışın 2025 yılına kadar aralıksız süreceğini belirtiyor.

Küresel kömür tüketimi; 2020-2023. (Kaynak:IEA)

Oysa geçen her gün küresel iklim krizinin olumsuz etkileri tüm dünyada daha çok hissediliyor. Aralık 2015’de 191 ülke tarafından imzalanan ve 2016’da yürürlüğe giren Paris İklim Antlaşması’na göre ortalama sıcaklık artışı sanayi öncesi döneme göre 2º C artış seviyesinde; hatta olanaklı olursa 1.5º C seviyesinde tutulması için çaba harcanması kabul edilmişti. Bunu sağlamak için de sera gazı emisyonlarının kısa süre içinde azaltılması hedeflenmişti. Bu hedefe ulaşmak için ise başta kömür olmak üzere fosil yakıtların en kısa sürede terk edilmesi, merkez kapitalist ülkelerin çevre kapitalist ülkelere yenilebilir enerji kaynaklarını geliştirebilmeleri ve küresel iklim değişikliğinin yıkıcı sonuçlarına karşı dirençlerini artırabilmeleri için finansman desteği sağlamaları tartışılmıştı. Bunun için ise Glasgow’da yapılan 26. COP ve Şarm el-Şeyh’teki 27.COP toplantılarında yetersiz de olsa bazı anlaşmalara varılmıştı.

Enerji krizi: Avrupa’da 2025’e kadar kömür artışına devam

Ancak önce pandemiyi ve onun sonucu ekonomik durgunluğu bahane eden merkez kapitalist ülkeler çevre kapitalist ülkelere yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapabilmeleri için gerekli ekonomik desteği vermedi.  2022 yılı içinde çıkan Rusya-Ukrayna savaşı, bırakın çevre kapitalist ülkelere yardımı; merkez kapitalist ülkelerin kendi ülkelerinde bile başta güneş ve rüzgar enerjisi santralleri olmak üzere, yenilenebilir enerji kaynaklarına yeterli yatırımı yapmadıklarını ortaya çıkarttı. Rusya’ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle, bu ülkenin de doğal gaz satışını sınırlamasıyla başta Avrupa ülkeleri olmak üzere, gelişmiş ülkeler elektrik üretimi için tekrar kömür kullanımına yöneldiler. Avrupa’da yavaş da olsa kapatılmaya başlanan kömürlü termik santraller yeniden çalıştırılmaya başlandı. Bu durum 2022 yılında dünyada en büyük karbon emisyon kaynağı olan kömürün tüketiminde rekor kırılması sonucunu doğurdu.

Avrupa’da kömür kullanımının artışının 2025 yılına kadar sürmesi bekleniyor. Ancak bu durum 2025 yılından itibaren küresel kömür talebinin düşeceği anlamına da gelmiyor. Avrupa’nın talebi, doğal gaz kaynakları üzerindeki kısıtlamaların kalkması veya yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimindeki payının artması nedeniyle düşerken, başta Çin, Hindistan ve Endonezya olmak üzere gelişmekte olan Asya ekonomilerinin kömür talebi devam edebilir. Bunun sonucunda 2025 yılından sonra da kömür en büyük sera gazı kaynağı olarak kalabilir.

COP26’dan bir yıl sonra gelinen nokta ürkütücü

Küresel iklim krizine bağlı olarak 2022 yılında can ve mal kayıplarına neden olan çok sayıda felaket yaşandı. Avrupa’da yaşanan kuraklık, 1739 kişinin ölümüne ve 7 milyon insanın yer değiştirmesine neden olan Pakistan’daki seller, Malezya, Brezilya ve Batı Afrika’daki aşırı yağışlar ve seller, Afrika’da uzun süredir devam eden kuraklık, Hindistan ve Pakistan’daki sıcak hava dalgaları, Kuzey Kutbu, Antarktika, Avrupa ve Şili’deki orman yangınları, Güneydoğu Afrika ve Filipinler’deki fırtınalar ve Bangladeş’teki tropikal kasırgalar 2022 yılında küresel iklim krizine bağlı olarak yaşadığımız felaketlerin bazıları…

Dünya Sağlık Örgütü de fosil yakıtların kullanımına bağlı hava kirliliği sonucu her yıl sekiz milyona yakın insanın yaşamını kaybettiğini bildiriyor. Bunların önüne geçilmesi ise herkesin çok iyi bildiği gibi sera gazı emisyonlarının bir an önce azaltılmasından geçiyor. Sera gazı emisyonlarının azaltılması için başta kömür olmak üzere fosil yakıtların bir an önce terk edilmesi ise şart. 2021 yılında Glasgow’da 26. COP toplantısında kömür kullanımının tamamen terk edilmesi, hiç olmazsa azaltılması için adımlar atılmaya çalışılırken bir yıl sonra küresel olarak gelinen nokta ürkütücü…

Önce pandemi, sonra Rusya-Ukrayna Savaşı giderek dünyanın başta kömür olmak üzere fosil yakıtlara bağımlılığını artırdı, her geçen gün artırmaya da devam ediyor. Bu durum bizi her yıl daha büyük küresel iklim değişikliğine bağlı can ve mal kayıplarına neden olan krizlerle karşı karşıya bırakıyor. Çözümden ise gün geçtikçe daha da uzaklaşıyoruz.

More in Hafta Sonu

You may also like

Comments

Comments are closed.