8 Haziran Dünya Okyanus Günü’nde okyanuslar iklim değişikliği, madencilik faaliyetleri, plastik kirliği ve endüstriyel balıkçılık gibi yıkıcı insan faaliyetlerine karşı direniyor.
Uluslararası ve ulusal birçok organizasyon ve kuruluş tarafından okyanuslardaki bu soruna dikkat çekmek üzere çeşitli açıklamalar yapıldı.
İlgili haber: Okyanuslar, ‘hafızasını’ kaybediyor
‘Okyanusların sağlığı tehdit altında’
Birleşmiş Milletler’den de (BM) António Guterres 8 Haziran Dünya Okyanus Günü kapsamında okyanuslara ilişkin dünya kamuoyuna ortak bir çağrıda bulundu.
BM Genel Sekreteri António Guterres, 8 Haziran Dünya Okyanus Günü’ne özel yapmış olduğu açıklamada Dünya Meteoroloji Örgütü‘nün açıkladığı temel iklim göstergeleri olan deniz seviyesinin yükselmesi, okyanus ısısı, okyanus asitlenmesi ve sera gazı konsantrasyonlarındaki rekorlara işaret etti. Guterres, “İklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı ve kirlilikten oluşan üçlü krizin, hepimizin bağımlı olduğu okyanuslarımızın sağlığını tehdit ettiği açık” dedi.
Okyanusların zarar görmesinin ve yok olmasının en büyük sebebi insan faaliyetleridir.
Okyanuslardaki #plastik atıkların %50'sinden fazlasını balık ağları oluşturuyor. @seaspiracy 'yi izleyip gerçekleri öğrenebilirsiniz.#DünyaOkyanuslarGünü #DünyaOkyanusGünü #plasticpollution pic.twitter.com/sslJHDC4kh
— Climate Save Türkiye (@ClimateSaveTR) June 8, 2022
Guterres’in açıklamasına göre; okyanuslar, gezegenin oksijeninin yüzde 50’sinden fazlasını üretiyor ve bir milyardan fazla insanın ana geçim kaynağını oluşturuyor. Okyanus temelli endüstriler yaklaşık 40 milyon kişiye istihdam sağlıyor. Yine de okyanus kaynakları ve biyolojik çeşitlilik, insan faaliyetleri tarafından tehdit ediliyor. Dünyadaki balık stoklarının üçte birinden fazlası biyolojik olarak sürdürülemez seviyelerde avlanıyor. Mercan resiflerinin önemli bir kısmı yok edildi. Plastik kirliliği en uzak adalara ve en derin okyanus çukurlarına ulaşmış durumda. Kara kaynaklı kirlilikten kaynaklanan kıyı ölü bölgeleri büyüyor.
İlgili haber: 2021’de tarihin en yüksek okyanus sıcaklıkları kaydedildi
Dünya yüzeyinin %71’ini kaplayan ve yeryüzünde bir milyar kişinin besin kaynağı olan denizler ve okyanuslar kirlilik, sürdürülebilir olmayan balıkçılık ve küresel ısınmanın sebep olduğu tehlikelerle karşı karşıya! #SıfırAtık #ZeroWaste #DünyaOkyanusGünü pic.twitter.com/v8QJ0IQ1xj
— Sıfır Atık Türkiye (@sifiratikgov) June 8, 2021
‘Denizlerle ilişkimizde yeni bir denge bulmamız gerekiyor’
Sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ve iklim değişikliğine ilişkin Paris Anlaşması’nın hedeflerine ulaşmak amacıyla okyanusları canlandırmak üzere acilen toplu eyleme geçilmesi gerektiğini anlamanın zamanının geldiğini söyleyen Guterres, “Bu denizlerle ilişkimizde yeni bir denge bulmamız gerektiği anlamına geliyor. Doğaya karşı değil, doğayla birlikte çalışmak ve okyanus çözümleri üzerinde yaratıcı bir şekilde iş birliği yapmak için bölgeler, sektörler ve topluluklar arasında kapsayıcı ve çeşitli ortaklıklar kurmak anlamına geliyor” şeklinde konuştu.
Bugün Dünya Okyanus Günü 🌏
Okyanuslar;
📌İklimi düzenler,
📌Karbondioksit tutar,
📌Oksijen üretir ve ısı değişimi ile hava durumu örüntülerini belirler. pic.twitter.com/VrT7dr8jq1— TEMA Vakfı (@temavakfi) June 8, 2022
Çalışmaların ivme kazandığını belirten BM Genel Sekreteri Guterres, “Kasım’da Glasgow İklim Değişikliği Konferansı deniz ekosistemlerinin dünyanın iklim hedeflerine ulaşmadaki rolünü kabul etti. Mart’ta ülkeler, denizleri tehdit eden plastik kirliliğini sona erdirmek için yeni bir anlaşma üzerinde çalışmayı kabul etti. Bu ay içinde Lizbon’da düzenlenecek Birleşmiş Milletler Okyanus Konferansı, 14’üncü Sürdürülebilir Kalkınma Amacı’nın gerçekleştirilmesi için bilim ve yeniliğe dayalı eylemlerin kapsamını artırmaya odaklanacak. Ulusal yetki alanlarının dışında kalan deniz biyolojik çeşitliliğinin korunması ve sürdürülebilir kullanımı konusunda yeni bir anlaşma üzerinde görüşmeler devam edecek” dedi.
İlgili haber: 2021’de tarihin en yüksek okyanus sıcaklıkları kaydedildi
“Sağlıklı ve üretken bir okyanus ancak birlikte çalışarak yerine getirebileceğimiz ortak sorumluluğumuzdur” diyen Guterres, Dünya Okyanuslar Günü’nde okyanusların sağlığında payı olan herkese denizleri ve okyanusları canlandırmak için bir araya gelme çağrısında bulundu.
Bugün Dünya Okyanus Günü! 🌊💙
Marmara’da başlayıp Ege ve Karadeniz’i de etkisi altına alan müsilaj tehlikesi yüzeysel olarak kaybolsa da dipte birikimi ve etkileri devam ediyor. Okyanusları korumayı başarabilirsek bu bize denizlerimizi korumamız için de ilham verebilir. + pic.twitter.com/ezBpWdyIrj— Greenpeace Türkiye (@Greenpeace_Med) June 8, 2022
Greenpeace: Okyanusları korumazsak iklim değişikliği hızlanacak
Greenpeace tarafından yapılan açıklamada ise büyük çoğunluğu Küresel Güney’de yer almak üzere; üç milyardan fazla insanın geçim kaynağının okyanustan karşıladığını bildirerek endüstriyel balıkçılığa işaret edildi. İnsan faaliyetlerinin sonucunda okyanusta yaşayan canlıların ciddi tehlikelerle karşı karşıya olduğunun aktarıldığı açıklamada,
İlgili haber: Küresel Okyanus Anlaşması talep ediyoruz
Açıklamada endüstriyel balıkçılık gibi yıkıcı endüstrilerin okyanusları tehdit ettiği belirtildi. Ayrıca büyük balıkçılık şirketlerinin yerel toplulukların geçim kaynaklarına zarar vermekle kalmadığı aynı zamanda kendi çalışanlarını da insanlık dışı çalışma koşullarında çalıştırdığı aktarıldı.
Aldığımız iki nefesten birini, ihtiyaç duyduğumuz oksijenin yüzde 50-70'ini denizler ve okyanuslar üretiyor. Bize hayat veren maviliklerimizi korumak ve gelecek nesillere sağlıklı yarınlar bırakmak için “Deniz varsa hayat var” diyoruz. 8 Haziran Dünya Okyanus Günü Kutlu Olsun! pic.twitter.com/OU6dudeIUI
— DenizTemiz Derneği/ TURMEPA (@turmepa_dernegi) June 8, 2022
Sağlıklı okyanusların iklim değişikliğiyle mücadelenin anahtarı olduğunun belirtildiği Greenpeace açıklamasında “Ancak okyanus yaşamını sağlıklı tutan habitatları ve sistemleri korumazsak, karbon emisyonlarını azaltmayı bırakacaklar ve iklim değişikliği hızlanacak” denildi.
Milyonlarca canlıya yaşam alanı ve besin kaynağı sunan, su ve iklim döngüsünde hayati role sahip okyanuslarımızın #DünyaOkyanusGünü kutlu olsun! pic.twitter.com/62RKnrQWAQ
— National Geographic (@natgeotvturkiye) June 8, 2022
