Dış Köşe

Dünya Gözlem Enstitüsü’nün amiral gemisi battı (mı?) – Umur Gürsoy

0

Çok sayıda araştırmacı yazarın birkaç yıl  öncesinden saptanmış bir küresel çevre sorunu alt başlıklarını ve kimi çözüm alanlarını, geniş kaynakçaya, istatistiklere ve uzman görüşmelerine dayanarak uluslararası kamuoyuna sunan WWE’nin Dünyanın Durumu Raporları, yayın hayatına son verdi. Artık “Ekip çalışması, görevi bölüp başarıyı çarpamayacak!”

Son günlerin tartışılan yazarı Alev Alatlı, röportajlarından birinde söyler veya roman kahramanlarından birine şöyle söyletir: Eskiden Dünyanın Nöbetini Rus aydınları tutardı, şimdi sıra Amerikan aydınlarında.”

Yazının konusu, Alatlı’nın söylemi kapsamında değerlendirebileceğimiz Lester R. Brown’ın 1974’de bağımsız bir araştırma enstitüsü olarak kurduğu Worldwatch Institute’ün (WWE) (Dünya Gözlem Enstitüsü) amiral gemisi; yıllık raporu olarak nitelediği ve ilki 1984 yılında yayımlanan State of World (Dünyanın Durumu) Raporları.

Halen 85 yaşında olan Lester Brown, başkanı olduğu WWE’den istifa edip Earth Policy Instituteü kurduğu 2001 yılına kadar Dünyanın Durumu Raporları’nın da editörüydü ve sayesinde WWE, yayınladığı dünyanın çevresel sorunlarıyla ilgili öngörü ve gerçeğe dayalı ulaşılabilir çözümlemeleri ile dünyadaki düşünce önderlerince hızla tanındı.

Türkiye, Brown’ın adını, yayıncılığını, TEMA Yönetim Kurulu üyesi de olan iş insanı Erol User’in girişimiyle başlatılan 1991 ve 1992 Dünyanın Durumu Raporları’nın ilk kez Türkçe yayınlanması ile duydu. Cumhuriyet Gazetesi başta olmak üzere kimi gazeteler, 1992 raporuna ve Lester Brown’a geniş yer veren haberler yaptı.

1993 yılından sonra 2009 yılına kadar Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) tarafından yayınlanıyor ve pazarlanıyordu. 2009 raporuyla TEMA, Türkiye İş Bankası Yayınları ile birlikte yayınlanmaya  ve raporlar da İş Bankası Yayınları AŞ tarafından pazarlanmaya başlandı. Dünyanın Durumu Raporları, 2017 yılında yayımlanan 34’üncü rapora kadar Amerika’da adını taşıdığı yılın Nisan; Türkiye’de Kasım-Aralık aylarında yayımlanıyordu.

Raporları, çok sayıda araştırmacı yazar (1992’de 10, 2017’de 63 yazar), iki-üç yıl öncesinden saptanmış bir küresel çevre sorunu alt başlıklarını ve kimi çözüm alanlarını 10-12 konu başlığıyla; geniş kaynakçaya, istatistiklere ve uzman görüşmelerine dayanarak uluslararası kamuoyuna sunuyordu. Milli Eğitim Bakanlığı okullara tavsiye ediyor; Çin’den, Meksika’ya, Yunanistan’dan Hindistan’a, İngiltere’den Rusya’ya 20’den fazla ülke diline çevriliyordu. Başlarda 270 sayfa olan raporlar son yıllarda 600’lü sayfa sayılarına ulaşmıştı (2013).

Rapor 2018 Nisanında ne Amerika’da, Kasım ve Aralık ayında ne Türkiye’de yayımlandı. WWE sayfasında en son yayımlanan Rapor, hâlâ 2017 Nisan tarihli gözüküyor. Oluşturduğu muhteşem konu ve içerik şablonu örneğiyle raporlar;  İş Bankası Yayınları birlikteliğine kadar TEMA’nın kimi Türk-işi dağıtım başarısızlıklarına rağmen benim gibi pek çok EYÇ (Ekolojist, Yeşil, Çevreci) yazarı, bilim insanını, gazeteciyi besledi.

Türkiye’de ise, devlet istatistiklerindeki karartmalar, veri; yer ve zaman temsilinde kimi eksikler, zorluklara ek toplumsal talep ve destekleyici finans eksikliği gibi nedenler;  Dünyanın Durumu Raporu benzeri ulusal yayınların yapılması  önünde hep engel oluşturdu.

Çevre sorunlarının bütün konu başlıklarını içermese de WWE Dünyanın Durumu Raporları kalitesine yaklaşan en son rapor Türkiye Çevre Vakfı (TÇV) tarafından yayınlanan ve halen sahaf baskısı ulaşılabilir olan Türkiye’nin Çevre Sorunları-2003’dır. Bazı vakıfların (Örn. Su Vakfı), bazı meslek kuruluşlarının (Türk Tabipleri Birliği, Halk Sağlığı Uzmanları ile Toraks Derneği vb.) özel çevre sorunları ve sağlıkla ilgili sürekli olmayan rapor ve yayınları olmakla beraber, bunlar Dünyanın Durumu Raporlarının nitelik ve içeriğine ulaşamadı.

Yoksa artık, ne ABD’de ne de Türkiye’de amirallere ve onların gemilerine gereksinim yok mu? Nedenlerini bilememekle birlikte, WWE’nün Türkiye’de de yayımlanan Dünyanın Durumu Raporu, anlaşılan o ki, yayın hayatına son verdi. Artık, “Ekip çalışması, görevi bölüp başarıyı çarpamayacak!”

 

More in Dış Köşe

You may also like

Comments

Comments are closed.