By 
Irak‘ın bir zamanlar güçlü akarsuları olan Dicle ve Fırat nehirleri, kuraklık ve üst havzadaki barajlar nedeniyle güçsüzleşirken, kanalizasyondan tıbbi atıklara kadar birçok kirletici maddenin yükü altında can çekişiyor.
Birleşmiş Milletler verilerine göre, nüfusun yarısının güvenli içme suyuna erişimi olmayan Irak’ta, devlet kurumları, nehirleri çöplüğe dönüştüren insan yapımı bir felaketten sorumlu tutuluyor. Su kaynakları bakanlığı sözcüsü Khaled Shamal, “Irak’taki su kirliliğinin tuhaf yanı, çoğu hükümet kurumunun buna neden olması” diyor.
Shamal, Irak’ın kanalizasyon ağının, iki büyük su yoluna, yüzeysel bir arıtma yapıldıktan sonra ya da hiç arıtma yapılmadan “büyük miktarlarda” atık su boşalttığı konusunda uyarıda bulunuyor ve “Bir nehrin yakınındaki çoğu hastane, tıbbi atıklarını ve kanalizasyonunu doğrudan nehire boşaltıyor, bu durum tehlikeli bir felaket” diyerek uyarıyor.
‣ Kuraklık ve koruma eksikliği, Dicle ve Fırat’ın kollarında yaşayan mandaları yok ediyor
‣ Irak hem kuraklık hem de Dicle ve Fırat’ın kuruması ihtimali ile karşı karşıya
Dicle ve Fırat’taki kirlilik gözle görülür boyutta
France24‘ün aktardığına göre on yıllardır süren çatışmalar, kötü yönetim ve yolsuzluğun altyapıya ağır bir darbe vurduğu Irak’ta su kirliliği, birinci derecede sağlık tehdidi olarak görülüyor. Petrokimya fabrikaları, enerji santralleri ve gübreler ile diğer toksinleri taşıyan tarımsal drenaj, Irak’ın sularını daha da kirletiyor.
Bağdat’ın doğu banliyölerinde, Diyala nehrine kötü kokulu yeşil renkli su boşaltan bir boru, AFP tarafından görüntülenmişti.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu‘ndan (UNICEF) su uzmanı Ali Ayoub, Bağdat‘ın iki ana su arıtma tesisinin, tasarlandıkları kapasitenin iki katı bir yükle çalıştığı konusunda uyarıda bulunuyor. Tesisler, üç ila dört milyon nüfus için inşa edilmişken, bugün en az dokuz milyon kişi Bağdat’ta yaşıyor.
Ayoub, “Yetersiz altyapı, sınırlı düzenlemeler ve yetersiz kamu farkındalığı, Irak’ta su kalitesinin önemli ölçüde bozulmasına katkıda bulunan ana faktörler. Sanayi ve evsel atık suların üçte ikisi, günde altı milyon metreküp miktarında, nehirlerimize arıtılmadan boşaltılıyor” diyerek açıklıyor.
Ancak Ayoub’a göre Irak hükümeti su kalitesini iyileştirmek için adımlar da atıyor. Hükümet artık kirlilik kaynağı olabilecek projeleri, su arıtma sağlamadıkça onaylamıyor. “En savunmasız topluluklara özellikle güvenli içme suyu sağlamak” amacıyla “su ve sanitasyon sistemini güçlendirmek” için üç yıllık bir plan geliştirildiği ifade ediliyor.
Bağdat’ın merkezindeki Dicle kıyısı. Fotoğraf: Ahmad Al-Rubaye / AFP
Irak, kavurucu yaz sıcaklarına ve düzenli kum fırtınalarına maruz kalırken Birleşmiş Milletler’e göre iklim değişikliğinin bazı etkilerinden en çok etkilenen beş ülkeden biri olmaya devam ediyor.
43 milyon nüfuslu ülke, dört yıl üst üste şiddetli kuraklık çekti ve su kıtlığı aşırı seviyelere ulaştı. Su akışının önemli ölçüde azalması, kirlilik oranlarında artışa yol açtı ve yetkililer su kirliliğiyle mücadele için çeşitli önlemler alıyor. Irak’ın güneyinde durum daha da kötü; bölge halkı artık günlük ihtiyaçları için nehir suyuna güvenemiyor ve içme suyunu satın almak zorunda kalıyor.
‣ Filistinliler endişeli: Gazze’de atık suların karıştığı gölet, evleri su altında bırakabilir
‣ Dünya kavruluyor: Tokyo 36, Bağdat 50 dereceyi gördü, Birleşik Krallık kuraklık önlemi alıyor
Irak’ta su kirliliği uluslararası bir soruna dönüşmüş durumda
Irak’taki su kirliliği ve kıtlığıyla ilgili durum giderek daha ciddi bir hal alıyor. Al-Hamra köyündeki araziler birkaç yıl içinde çölleşmiş, bir zamanlar canlı akarsu yatakları kurumuş durumda. Yedi milyon insan, artan sıcaklıklar, yağış miktarındaki azalma ve nehir suyuna erişim eksikliği nedeniyle su kıtlığı riski altında. Ayrıca, Türkiye ve İran’daki baraj projeleri, Dicle ve Fırat nehirlerinin su seviyelerinin azalmasına katkıda bulunuyor ve bu durum Irak’ta su kıtlığını daha da kötüleştiriyor.
Irak’ta birçok insan, içme ve pişirme suyu için haftada 50 bin Irak dinarı (yaklaşık 37 dolar) harcamak zorunda. Çalışmak için Ramadi‘ye gitmeye çalışan ancak iş bulamayan aileler su kıtlığından ciddi şekilde etkileniyor. Ayrıca, su kıtlığı nedeniyle tarım sektörü de büyük zarar görüyor. Örneğin, Maysan vilayetindeki bir çiftçi, bu yılın kış aylarının, azalan yağmur miktarları ve nehirlerdeki su seviyelerinin düşmesi nedeniyle özellikle zor geçtiğini belirtiyor.
Fotoğraf: EPA
UNICEF tarafından yayımlanan bir rapora göre, Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesi, dünyanın en su fakiri bölgelerinden biri. Yaklaşık 66 milyon insan temel sanitasyon hizmetlerinden yoksun ve bölgedeki atık suyun çok düşük bir oranı uygun şekilde arıtılıyor. Irak’ta, çocukların gelişimi ve gelecekteki yaşam şartları üzerinde ciddi etkiler oluşturacak şekilde, yaklaşık 3 çocuktan 2’si güvenli su hizmetlerine erişemiyor.
Irak’ta su kıtlığı, tarımsal talebin artması, arazi kullanımındaki genişlemeler ve iklim değişikliği gibi faktörlerle daha da kötüleşiyor. Ülkede, 2020-2021 yağış mevsimi son 40 yılın ikinci en kurak dönemi oldu ve bu durum Dicle ve Fırat nehirlerindeki su akışında sırasıyla yüzde 29 ve yüzde 73’lük bir azalmaya neden oldu.
Comments