Çek Cumhuriyeti mini nükleer reaktörler için Rolls-Royce ile anlaştı

Bakanlık, ilk küçük modüler reaktörün (SMR) 2040’tan önce planlanan yeni büyük Çek nükleer ünitesinin faaliyete geçmesinden önce inşa edileceğini duyururken, ČEZ de uygun sahalar için araştırma ve izleme çalışmaları yapıyor

Başbakan Petr Fiala anlaşma için şunları söyledi:

“Küçük modüler reaktörler gelecekte enerji güvenliğinin sağlanması için önemli bir teknoloji olabilir. Bu nedenle, en başından itibaren sadece bunları inşa etmeye değil, aynı zamanda küresel üretim ve geliştirmelerine de katılmaya çalışıyoruz. Ayrıca, ČEZ ile Rolls-Royce SMR arasında stratejik bir ortaklığın kurulması, nükleer endüstride uzun yıllara dayanan deneyime sahip Çek şirketleri için harika bir fırsat olacak.”

Sanayi ve Ticaret Bakanı Jozef Síkela ise nükleer teknolojinin yalnızca uygun fiyatlarla yeterli elektrik sağlamakla kalmadığını, aynı zamanda karbondan arındırma ve temiz enerji kaynaklarına güvenli bir şekilde geçiş yapma çabalarımızı da desteklediğini söyledi.

kararı memnuniyetle karşılayan Rolls-Royce SMR CEO’su Chris Cholerton da Çekya için temiz, uygun fiyatlı, güvenilir elektrik kaynağı olacağını iş yaratacağını, karbonsuzlaştırmayı mümkün kılacağını, ithal enerjiye olan bağımlılığı azaltacağını ve net sıfıra ulaşma yönündeki küresel çabayı destekleyeceğini öne sürdü.

Çek Cumhuriyeti elektriğin üçte birini nükleer enerjiden sağlıyor

Çek Cumhuriyeti şu anda elektriğinin yaklaşık üçte birini, 1985-1987 yıllarında faaliyete geçen Dukovany‘deki dört VVER-440 ünitesinden ve 2000 ve 2002 yıllarında faaliyete geçen Temelín‘deki iki VVER-1000 ünitesinden sağlıyor.

Temmuz ayında, Korea Hydro & Nuclear Power (KHNP), mevcut iki nükleer santralde dört yeni ünite için tercih edilen teklif sahibi olarak gösterilmişti ve ilk ünitenin 2038 yılında ticari faaliyete geçmesi hedeflendiği belirtilmişti.

Çek SMR yol haritası geçen yıl yayımlandı ve onaylandı. Buna göre, potansiyel sahaların bir yelpazesi için -toplamda 45- ve yatırımcı modellerini belirlendi. Vizyonları ise “SMR’lerin 2030’lardan 2040’lara kadar büyük nükleer üniteleri tamamlaması.”

Mini nükleer santraller: Daha fazla atık, daha yüksek maliyet

SMR’ler tipik olarak yüz megavat veya biraz daha fazlasını üretiyor. Kabaca geleneksel reaktörlerin onda biri büyüklüğünde SMR’ler,  olağan ısmarlama projeler yerine bir fabrikadaki bileşenler gibi seri olarak inşa edilebiliyor.

4’üncü nesil reaktör olarak tanımlanıyorlar mini santraller, şu anda Arjantin, Kanada, Çin, Fransa, Hindistan, Rusya, G.Kore, UK, ABD’de ya kurulu ya da inşaat halinde.

İşletim ömrü  30 yıl civarında olan SMR’lerin  yakıt değişiminin  3-7 yıl arasında yapılması avantaj gibi sunuluyor. Oysa bu durum daha yüksek dereceli plütonyumun yan ürün olarak ortaya çıkması demek. Yani yakıtı daha az zenginleştirilmiş uranyumun kullanılması daha az tehlikeli olduğu iddiasıyla pazarlanırken sıradan reaktörlere göre 20-30 kat daha yüksek atık üretimi söz konusu. Bilimsel çalışmalar SMR’lerin kullanılmasıyla 3’ncü nesil konvansiyonel tip  reaktörden elde edilen atığın 2-30 kat daha fazlasının oluşması, yani yüzde 50 daha fazla plütonyum elde edilebilmesi mümkün.

Üretimi de klasik nükleer santrallere göre iki kat daha maliyetli. Ancak risklere rağmen SMR pazarı her geçen gün büyüyor.

2022 yılında; Türkiye‘nin de Mersin’de Rus devlet şirketi Rosatom’un inşaatını sürdürdüğü Akkuyu NGS ve planlanan Sinop NGS‘nin yanı sıra ABD ile 35 tane küçük nükleer reaktör alma pazarlığı yaptığı basına yansımıştı.