By 
Brezilya’nın yeni cumhurbaşkanı Luiz Inacio Lula da Silva yemin ederek cumhurbaşkanlığı görevine resmen başladı. Ülkenin yeni Cumhurbaşkanı daha önce de 2003 ile 2010 yılları arasında ülkeyi yönetmişti.
Lula, yemin konuşmasında ‘korkunç bir harabe’ye benzettiği ülkede bırakılan atmosferi düzelteceği sözünü verdi. Ülkedeki eşitsizliğin arttığını belirten Lula, “Açlığın geri dönüşü, Brezilya halkına karşı işlenen en büyük suçtur. Ülkemizde gelir, cinsiyet, ırk, iş gücü piyasasında, siyasi temsilde, sağlıkta, eğitimde her türlü eşitsizlikle mücadele edeceğime söz veriyorum” dedi.
Devir teslim törenine katılmayarak ABD’ye uçan Jair Messias Bolsonaro’yu politikaları nedeniyle eleştiren Lula, Brezilya halkına umut veren ifadeler kullanarak ulusu yeniden inşa etme ve Brezilya’yı yeniden herkes için olan bir ülke yapma sözü verdi.
Lula törende hıçkırarak ağladı
77 yaşındaki Lula’nın yemin töreninin ardından yaptığı konuşmada duygusal anlar yaşandı. Lula, trafik ışıklarında dilenen ve yemek için çaresiz bir hale gelen vatandaşlara ilişkin konuşurken hıçkırarak ağladı.
Brezilya lideri gıda fiyatlarını düşürmenin, sağlığa, eğitime, bilime ve kültüre yatırım yapmanın zamanı geldiğine işaret etti, ülkesini uluslararası izolasyondan kurtulmak için yatırımı getirme sözünü verdi.
Fotoğraf: Marcelo Camargo / Agência Brasil courtesy
Nefret söylemine son vermenin de zamanının geldiğini de anlatan da Lula, “İki Brezilya yok, biz tek bir ülkeyiz. Tek bir kasaba. Hepimiz Brezilyalıyız. Kimse ikinci sınıf insan muamelesi görmeyecek” dedi.
580 gün hapiste kalan Lula yolsuzluktan hüküm giydikten sonra hapiste geçirdiği süreye rağmen yirmi yıl sonra yeniden lider oldu. Suçlamalar 2021’de düştü.
Yemin törenine binlerce insan katıldı. Brezilya halkı İşçi Partisi’nin renklerine büründü. 60’ın üzerinde sanatçı “Lulapalooza” ismi verilen müzik festivalinde sahne aldı. Lula ve yeni başkan yardımcısı Geraldo Alckmin, açılış töreninin başlangıcında Kongre binasına üstü açık bir arabayla şehrin içinden geçerek geldi.
Sendikacı kökeniyle, İşçi Partisi’nin ilk başkanı olan Lula ve ekibi son günlerini kabinelerini oluşturarak ve atamalar gerçekleştirerek geçirdi.
Lula’nın iklim ve çevre vaatleri
Lula diğer liderlerin aksine iklim ve çevre alanında verdiği taahhütlerle ve Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) 27. Taraflar Konferansı’na (COP27) yaptığı ziyaretle öne çıkan bir isim.
Amazon ormanlarını koruma sözleriyle göreve gelen Lula, sözlerini zirvede de tekrarlamıştı. Gelecekteki BM iklim müzakerelerinden birini ülkesinde düzenlemeyi teklif etmişti.
Gazetecilere verdiği bir röportajda iklim krizi konusunda Lula, şunları söylemişti:
“Gezegenimize, hepimizin özel ilgi göstermesi gerekiyor. Ormanımıza, faunamıza, suyumuza bakmamız gerekiyor ama hepsinden önemlisi insanlarımıza bakmamız gerekiyor. Çünkü onlar mücadele ediyorlar, ihtiyaçları var ve onurlu bir şekilde yaşamaları gerekiyor.”
Brezilya Amazonlarını korumayı seçim kampanyası sırasında büyük yer veren Lula, yerli liderlerle tanışmak ve ormanın geleceği hakkında konuşmak için Amazon Müzesi’ni seçmiş ve “Kimse Amazon’u dokunulmaz bir dünya sığınağına dönüştürmek istemiyor. İstediğimiz, zenginliğimizden, biyoçeşitliliğimizden faydalanmak” diye konuşmuştu.
Lula, başkan olarak yayınladığı ilk kararnamelerle, 21 milyon yoksul Brezilyalı’ya aylık 600’er real yardım güvencesi verdi, hükümetin çevre koruma ajansı IBAMA‘nın Bolsonaro döneminde budanan yasadışı ormansızlaşmayla mücadele yetkilerini iade etti ve koruma altındaki Yerli topraklarında yasadışı madenciliğinin önünü açan uygulamaları durdurdu.
‣ Brezilya’da 2. Lula dönemi: Amazon’da ormansızlaşmaya son verilecek
‣ [COP27] Lula, 2025’te Amazon COP’u düzenlenmesini istedi: Brezilya geri döndü
Brezilya, 2019’daki COP’a ev sahiliği yapacaktı ancak dönemin Başkanı Jair Bolsonaro devam etmeyi reddetmişti. Brezilya’nın 2025’te COP30’un ev sahibi olmasını istediğini söyleyen Lula, zirvenin de ülkenin daha kalabalık kıyı bölgeleri yerine Amazon yağmur ormanlarına yakın bir yerde yapılmasını hedefleyeceğini dile getirmişti.
Fotoğraf: AP Photo/Gustavo Moreno
Lula, “Toplantının Amazon’da olması önemli. Amazon’u savunanların, iklimi savunanların bölgeyi yakından tanıması önemli” yorumunu yapmıştı.
Bölgedeki topluluklara “çok iyi bakma” sözü veren Lula, Yerli halklardan oluşan bir bakanlığın kurulduğunu duyurmuştu.
Lula’dan yeni atamalar
Lula yerli halktan bir kadın olan Sonia Guajajara‘yı Brezilya’nın ilk yerli halklar bakanı olarak atadı.
Guajajara’nın atanması, Brezilya’nın kabile gruplarına ilk kez hükümette bir bakanlık verilmesi anlamına geliyor. Bu aynı zamanda Amazon’un korunmasında kilit bir faktör olarak görülüyor. Çünkü ormanın çoğu yerli toprakları olarak belirlenmiş, ancak genellikle madencilik ve ağaç kesme operasyonları yürüten veya ormanı otlatma alanları haline getiren suç çeteleri tarafından ekokırıma uğratılan alanlar söz konusu.
Lula yemin töreninde yerli halklara daha fazla yetki verilmesinin, ormanların korunmasını sağlayacağını söyledi:
“Ormanlarımızı çok eski zamanlardan beri burada bulunanlardan daha iyi bilen veya onları savunmada daha etkili olan kimse yok.”
Ek olarak Marina Silva ise yeniden Çevre ve İklim Bakanlığı’nın başına atandı. Marina Silva, Brezilya’nın en tanınmış iklim aktivistlerinden biri. Marina Silva’nın Lula’nın da konuşmasında sözünü verdiği üzere 2030’a kadar Amazonlar‘da “sıfır ormansızlaşmaya” ulaşma taahhüdünü yerine getirmesi bekleniyor.
Marina Silva (solda), Lula Sonia Guajajara. Fotoğraf: AP Photo/Eraldo Peres
Yemin töreninde de Lula, çevrenin korunmasını yok ettiklerini belirtti. Ayrıca yeni lider, “Dünya, Brezilya’nın iklim kriziyle mücadelede bir kez daha lider ve sosyal ve çevresel açıdan sorumlu bir ülke örneği olmasını bekliyor” dedi. Lula bu hedeflerin Brezilya’nın tarım endüstrisi pahasına gelmesi gerekmediğini de sözlerine ekledi.
Küresel iklim krizine karşı iklim uyumuna yardımcı olan ve karbon yutak alanı olan yağmur ormanlarının neredeyse üçte ikisi Brezilya sınırları içinde bulunuyor.
Eski başkan Bolsonaro ise yerli toprak sahiplerine karşı bir saldırı içindeydi ve endüstriyi teşvik ederek, görev süresi boyunca önceki dört yıla kıyasla ormansızlaşmada yüzde 60’lık yıkıcı bir artışa yol açtı.
Lula’nın COP27 ziyaretinin önemi
Öte yandan yeni yönetim şimdiden dışarıdan yardım bekliyor. Lula, Ekim seçimlerini kazanmasından sadece iki hafta sonra – ve henüz göreve gelmemiş olmasına rağmen Mısır‘daki COP27 iklim görüşmelerine katılarak dünyaya Brezilya’nın sorumlu bir çevre görevlisi olacağına dair güvence verdi.
Lula’nın ekibi ayrıca, Güney Amerika ülkesinin daha temiz bir ekonomiye geçişine yardımcı olacak yeni bir finansman paketi için Almanya ile gayrı resmi görüşmeler başlattı.
Hem Norveç hem de Almanya, Silva’nın ormansızlaşmayı azaltma çabalarına yardımcı bir program olan Amazon Fonu aracılığıyla Brezilya’ya yaptıkları katkıları yeniden başlatmaya istekli olduklarını belirtti.
Bolsonaro ise fonu askıya almıştı.
Norveç‘in Brasilia Büyükelçiliği Associated Press‘e fonun Brezilya hükümeti fonun yönetim yapısını eski durumuna getirdiğinde hükümetin eylem planını desteklemek için hızla açılabileceğini söyledi.
COP27’de Silva, halihazırda yarım milyar dolardan fazla harcanmamış finansman içeren fona katkıda bulunmaları için İngiltere, Fransa, ABD ve diğer ülkelerle temasa geçti.
Bolsonaro’nun kalıntıları
Lula ve Bolsonaro
Sivil toplum örgütü Observatório do clima‘nın yönetici sekreteri Marcio Astrini, içi boş polis güçlerinin yeniden inşasının pahalı ve zaman alacağını söyleyerek “Bazı bölgelerde suç, yerel ekonominin ana kaynaklarından biri haline geldi” dedi.
Astrini, Lula’nın tarım ticaretini hâlâ büyük ölçüde destekleyen ve büyük bir Bolsonaro yanlısı fraksiyona sahip bir yasama organıyla da yüzleşmek zorunda kalacağını söyledi.
Bir ülkenin yeniden yapılanması…
Lula’nın Kongre’ye yaptığı konuşma genel olarak birlik ve yeniden yapılanma hakkındaydı.
Söz konusu kelimeler, derinden bölünmüş, pandemiden sert bir şekilde yara almış ve siyasi olarak büyük ölçüde kutuplaşmış bir ülke için oldukça önem taşıyor.
Lula, Bolsonaro’nun tartışmalı silah yasalarını derhal yürürlükten kaldıracağı sözünü de verdi.
Ayrıca Lula, hükümetinin “bir intikam ruhu” ile motive edilmeyeceğini, ancak hata yapanların hatalarının hesabını vereceğini ifade etti.
Lula özellikle, Bolsonaro’nun Covid-19 politikalarına işaret etti ve Bolsonaro’yu salgın sırasında tamamen soruşturulması gereken Brezilya’da yaşanan ölümlerele ilgili suçlayarak Bolsonaro’nun “soykırımına” neden olduğunu söyledi.
Brasilia eyaleti, Bolsonaro’nun bazı destekçilerinin devir teslimi bozmaya çalışabileceği korkusuyla, yaklaşık sekiz bin polis memuru şehre konuşlandırıldı.
Öte yandan eski liderin destekçileri, orduyu bir darbe başlatmaya çağırdıkları ordu karargahının dışında kamp kurdu. Ancak Bolsonaro, yenilgisine karşı protestoları kınadı ve destekçilerini “diğer taraftan farklı olduklarını, normlara ve Anayasa’ya saygı duyduklarını göstermeye” çağırdı.
Comments